ПИШУВА:
Д-р Емилија Петановска-Костова
гинеколог
♦♦♦♦♦♦♦
ВИШОК КИЛОГРАМИ
Индексот на телесна тежина (Bodymass index) е вредност која се добива со делење на масата со висината на одредена личност. Епидемијата на обезитет или пациенти со прекумерна телесна тежина е сериозна закана не само во индустриски развиените земји туку и во земјите од развој. Според најновите статистички податоци, адултната обезност е застапена со 37 проценти. Кај мажите кои имаат повисок индекс на телесна тежина има поголема стапка на намалена концентрација на сперматозоиди и полоша морфологија, а исто така има поголем процент на еректилни дисфункции. Кај жените кои спаѓаат во оваа категорија има зголемена стапка на спонтани абортуси и инфертилитет предизвикан од ановулации.
Стапката на инфертилитет е поголема кај обезни пациентки и една од причините за тоа се смета дека се промени во самата фоликуларна течност која е со повисоки нивоа на инсулин, протеини, липиди и Ц-реактивен протеин во споредба со жените кои се со нормален индекс.
За разлика од машката популација, кај жените екцесивното вежбање има негативен ефект врз репродукцијата преку активирање на системот на негативен енергетски баланс кој води до хипоталамична дисфункција и алтерации во пулсативното лачење на гонатропин, ослободувачки хормон, што, пак, доведува до промени во менструалниот циклус и до поголем процент на инфертилност
Негативниот ефект од обезноста врз инфертилитетот е реверзибилен. Според некои студии, при губење на телесна тежина од 10 килограми и повеќе, во 90 проценти од ановулаторните случаи постигнуваат овулаторни циклуси.
ВЕЖБАЊЕ
Една од позначајните животни навики е и вежбањето. Кај машката популација, физичка активност најмалку три пати неделно во времетраење од еден час е доволна за да се подобрат параметрите во спермограмот како концентрација на сперматозоиди и мотилитет на истите, но физичка активност како велосипедизам (повеќе од пет часа неделно) има негативен ефект врз обата параметри на спермата (мотилност и концентрација).
За разлика од машката популација, кај жените екцесивното вежбање има негативен ефект врз репродукцијата преку активирање на системот на негативен енергетски баланс кој води до хипоталамична дисфункција и алтерации во пулсативното лачење на гонатропин, ослободувачки хормон, што, пак, доведува до промени во менструалниот циклус и до поголем процент на инфертилност.
ПУШЕЊЕ ЦИГАРИ
Пушење цигари како една од животните навики игра огромна улога во репродуктивниот потенцијал. Кај машката популација, чадот од цигарите кој содржи токсични материи, мутагени хемикалии, канцерогени материи, кадмиум, метаболити на никотин кои се најдени во исто ниво во семиналната плазма и во серумот, сугерира дека материите можат да ја поминат крвно тестикуларната бариера правејќи генотоксична средина за герминативните клетки. Инхалирање на чадот од цигарите предизвикува оксидативно ДНК-фрагментирање во сперматозоидите. Оксидативниот стрес предизвикува генетски и епигенетски мутации на сперматозоидите кои водат до лоши параметри на спермограмот, а исто така и до зголемена стапка на спонтани абортуси кај жените чии партнери пушат.
Пушењето кај женската популација исто така игра улога во репродукцијата преку намалување на времетраењето на менструалните циклуси, намалување на бројот на фоликули, зголемена стапка на абортуси и предвремени раѓања.
СТРЕС
Стресот како неизбежен дел од секојдневието, без разлика дали е физички, емоционален или психолошки, игра огромна улога во репродукцијата кај луѓето. Инфертилитетот и борбата со него е доволен стрес сам по себе заради социјалните притисоци, испитувањата, тестирањата, примање на дијагнозата, третманот, неуспех, па сe до финансиските трошоци.
Кај мажите кои имаат повисок индекс на телесна тежина има поголема стапка на намалена концентрација на сперматозоиди и полоша морфологија, а исто така има поголем процент на еректилни дисфункции. Кај жените кои спаѓаат во оваа категорија има зголемена стапка на спонтани абортуси и инфертилитет предизвикан од ановулации
Стресот и депресијата се сметаат дека го намалуваат нивото на тестостеронот и на лутеинизирачкиот хормон, прават алтерации во гонадалната функција која, на крајот, доведува до намалување на сперматогенезата и до намален квалитет на спермата.
Физичкиот стрес влијае повеќе врз женската репродуктивна моќ. Докажано е дека кај жените кои имаат тешка физичка работа повеќе од 32 часа неделно, потребно е повеќе време за зачнување споредено со жени кои работат помеѓу 16 и 32 часа неделно. Но со вистинска терапија, позитивно размислување и групна терапија за поддршка, стресот како фактор за инфертилитет може да се надмине.
- Во наредното продолжение:
Д-р Емилија Петановска-Костова: Користење на дрога, медицинска терапија и потенцијално опасни фактори од животната средина кои влијаат врз обидите за забременување
