Претпоставувате дека болестите што владееле за време на Викторијанската ера се избришани од модерната медицина. Но, неколку од нив направија загрижувачки камбек во последниве години, а една од нив е болеста рахитис што ги деформира коските.
Помислете на ликот на Чарлс Дикенс, Тини Тим, чии осакатени нозе можеби биле предизвикани од оваа состојба, според современите лекари.
Витаминот Д доаѓа од изложување на кожата на сончева светлина, но го има и во храната како што се мрсна риба, јајца и некои житарици. Витаминот е неопходен за формирање на силни и здрави коски кај децата. Секое дете кое не добива доволно витамин Д или калциум – било преку исхраната или од сончева светлина – може да развие рахитис
Иако болеста беше честа појава во минатото, таа главно исчезна во западниот свет во текот на почетокот на 20 век откако храната како маргарин и житарици беа збогатени со витамин Д. Сега, региони во Обединетото Кралство пријавуваат зачудувачки пораст на рахитис, при што случаите во места како што е Ист Кент нагло се зголемија во последните пет години.
Рахитисот, некогаш синоним за сиромаштија и лоша исхрана во Викторијанска Британија, влијае на развојот на коските кај децата, предизвикувајќи болки во коските, застој во растот и меки, слаби коски што може да доведат до деформитети.
Недостатокот на витамин Д – добиен од сончева светлина и некои видови храна – или калциум е најчеста причина за болеста, иако во ретки случаи децата може да се родат со генетска форма на рахитис. Ако не се лекува, состојбата може да доведе и до искривен ‘рбет, забни дефекти и напади.
Бројките објавени претходно оваа година покажуваат дека на 28.379 Британци им бил дијагностициран рахитис помеѓу 2019 и 2023 година. Сиромаштијата и неухранетоста може да бидат фактори кои го поттикнуваат порастот на случаи во Источен Кент, бидејќи некои делови од Танет се меѓу најсиромашните во Англија – повеќе од 20 отсто од нејзиното население го сочинуваат долниот 10 отсто од најсиромашните Британци, според „КентОнлајн“.
Но, порастот на случаите може да се должи и на тоа што медицинските лица се подобрија во забележувањето на „викторијанската болест“. Главниот медицински директор на Ист Кент Дес Холден рече: „Ние веруваме дека дел од зголемувањето се должи на зголеменото препознавање и попрецизното снимање на рахитисот. Нашите неонатални тимови се цврсти во препораката на витамин Д за бебиња во ризик, вклучително и мајки кои имаат низок витамин Д.“
Рахитисот, некогаш синоним за сиромаштија и лоша исхрана во Викторијанска Британија, влијае на развојот на коските кај децата, предизвикувајќи болки во коските, застој во растот и меки, слаби коски што може да доведат до деформитети
„Исто така, постои зголемена свест во нашиот тим за проверка на нивото на витамин Д. На пример, скринингот за витамин Д сега е вклучен во нашето упатство за деца со дебелина бидејќи оваа група е изложена на зголемен ризик од недостаток на витамин Д. Децата со рахитис можеби претходно биле евидентирани дека имаат недостаток на витамин Д и биле соодветно третирани, но го подобривме евидентирањето во нашите системи за кодирање дека ги исполнуваат критериумите за дијагностицирање рахитис“.
Податоците на NHS Англија покажуваат нагло зголемување на болничките приеми поради недостаток на витамин Д – од 31.576 приеми во 2013/14 година на 188.114 минатата година – што може да доведе до скелетно нарушување ако не се лекува.
Сара Калкут, извршен директор на Сити Харвест, добротворна организација која сака да ја намали несигурноста во храната, рече: „Постои цела Дикенсова листа на болести што се појавуваат бидејќи клучните групи на храна недостасуваат во исхраната на луѓето“.
Витаминот Д доаѓа од изложување на кожата на сончева светлина, но го има и во храната како што се мрсна риба, јајца и некои житарици. Витаминот е неопходен за формирање на силни и здрави коски кај децата.
Секое дете кое не добива доволно витамин Д или калциум – било преку исхраната или од сончева светлина – може да развие рахитис.
Експертите велат дека зголемените трошоци за живот најверојатно стојат зад напливот на рахитис и скорбут – уште една болест од викторијанската ера – бидејќи родителите се борат да обезбедат овошје и зеленчук и наместо тоа се принудени да купуваат поевтина брза храна, на која и недостасуваат витални витамини и минерали
Но, според NHS, рахитисот е почест кај децата со темна кожа, бидејќи им треба повеќе сончева светлина за да добијат доволно витамин Д, како и децата родени предвреме или оние кои земаат лекови кои го попречуваат витаминот Д.
Претходно, експертите рекоа дека зголемените трошоци за живот најверојатно стојат зад напливот на рахитис и скорбут – уште една болест од викторијанската ера – бидејќи родителите се борат да обезбедат овошје и зеленчук и наместо тоа се принудени да купуваат поевтина брза храна, на која и недостасуваат витални витамини и минерали.
Според NHS, рахитисот е почест кај децата со темна кожа, бидејќи им треба повеќе сончева светлина за да добијат доволно витамин Д, како и децата родени предвреме или оние кои земаат лекови кои го попречуваат витаминот Д
ПРЕВЕНЦИЈА НА РАХИТИС
Д-р Џулијан Спикс од Медвеј вели дека луѓето од сите возрасти треба да ги следат националните упатства и да земаат додатоци на витамин Д за да ја избегнат состојбата што може целосно да се спречи.
„Мислевме дека се ослободивме од него. Но, сега се врати“, изјави тој за КентОнлајн.
„Постои можност доколку трудницата и самата има многу недостаток, бебето да се роди со релативен недостаток на витамин Д. Сепак, во повеќето случаи тоа е затоа што тие всушност не добиваат доволно витамин Д, а двата главни начини на кои го добиваме во ОК се од сончевата светлина – особено од април до септември – и од храната.“
„Дефинитивно исхраната игра улога. Ако децата не јадат нешта како мрсна риба или јајца или на пример – житарици за појадок кои често се дополнети со витамин Д – тогаш тоа ќе има ефект.
„Иако тоа е многу мал дел од населението, загрижувачки е што рахитисот прави камбек, а може да се превенира“. (Сан)
КАКО ДА ГО ЗАШТИТИТЕ ВАШЕТО ДЕТЕ ОД РАХИТИС
Вие можете да помогнете во спречување на рахитис кај вашите деца со тоа што ќе се осигурите дека:
- Јадат здрава, урамнотежена исхрана богата со витамин Д, храна како мрсна риба, црвено месо, жолчки од јајце и збогатени житарки и намази;
- Поминуваат време на сонце помеѓу март и септември (носењето крем за сончање спречува апсорпција на витамин Д од сонцето, но сепак треба да го нанесувате пред кожата да почне да гори);
- Земаат додатоци на витамин Д.
КАКО ДА ЗНАМ ДАЛИ МОЕТО ДЕТЕ ИМА РАХИТИС
Знаците и симптомите на рахитис може да вклучуваат:
- Болка – коските погодени од рахитис може да бидат болни, па детето може да не сака да оди или лесно да се заморува;
- Деформитети на скелетот – задебелување на глуждовите, зглобовите и колената, закривени нозе, меки коски на черепот и ретко, искривување на р’бетот;
- Проблеми со забите – вклучувајќи слаба забна глеѓ, доцнење во излегувањето на забите и зголемен ризик од кариес;
- Слаб раст и развој – ако скелетот не расте и не се развива правилно, детето ќе биде пократко од просекот;
- Кревки коски – во тешки случаи, коските стануваат послаби и посклони кон фрактури. (Извор: NHS)
