Фактот дека ненадејниот срцев застој е водечка причина за смрт кај младите спортисти изгледа нелогично и го поставува очигледното прашање: Зошто најмладите, најспремните и најсилните меѓу нас се ранливи на срцев настан опасен по живот?
„Тоа е поентата. Тоа може да биде нешто со кое сте родени, а не сте го приметиле, или нешто што неодамна сте го стекнале во своето лично медицинско искуство“, вели кардиологот Пол Кантор од Детската болница во Лос Анџелес.
Д-р Кантор, началник на кардиологија и ко-директор на болничкиот институт за срце, еден од водечките педијатриски центри за срце во Америка, вели дека еден млад спортист може да доживее срцев застој поради срцево заболување што останува скриено и заспано се до тежок напор, кој го покренува спортската активност.
Постојат неколку генетски дефекти на срцето кои можат да предизвикаат срцев удар, вклучувајќи ја и најчестата, хипертрофична кардиомиопатија, прекумерно задебелување на срцевиот мускул и аномално потекло на коронарните артерии, слабост во структурата на артериите што го попречува протокот на крв во срцето за време на вежбање. Пример за стекната абнормалност е миокардитисот, воспаление на срцето кое може да се развие од вирусно заболување.
Д-р Кантор, началник на кардиологија и ко-директор на болничкиот институт за срце, еден од водечките педијатриски центри за срце во Америна, вели дека еден млад спортист може да доживее срцев застој поради срцево заболување што останува скриено и заспано се до тежок напор, кој го покренува спортската активност
„Малку од овие можни причини нужно ќе предизвикаат симптоми за време на редовните, секојдневни активности, но тие може да се појават при екстремни спортски активности, каде што срцето е под голем стрес. Зборуваме за абнормалности кои се многу суптилни, но може под одредени околности да резултираат со неправилно чукање на срцето или ненадејна абнормалност на работата на срцето“, вели д-р Кантор.
Затоа, за младите спортисти е исклучително важно да се подложат на лекарски преглед пред да изберат кој било натпреварувачки спорт.
„Во идеален случај, евалуацијата би требало да вклучува сеопфатна лична анамнеза, физички преглед и електрокардиограм (ЕКГ), тест со кој се проверува абнормален срцев ритам. Доколку постои каков било знак на абнормалност, педијатарот може да го упати пациентот кај специјалист за срце за дополнителни тестови, а потоа кардиологот може да нареди ехокардиограм за да добие подобар приказ на срцето и коронарните артерии или стрес тест за да се измери колку добро срцето работи кога е под стрес“, вели д-р Кантор.
Ризикот од ненадеен срцев удар кај младите спортисти е исклучително низок, околу 1 на 50.000 годишно.
„Се обидуваме да ја нагласиме потребата од скрининг во натпреварувачките спортови за да може да се сведе на најниска можна мера, колку и да е низок, вели тој.
Точност на проценка
Меѓутоа, постои неизбежен проблем. Д-р Кантор ја оценува способноста за скрининг со ЕКГ за идентификување на срцеви абнормалности на околу 80 % до 90 %. Ова остава значителен дел од срцевите пореметувања неоткриени, во комбинација со наодите кои ќе се покажат како лажни позитивни по понатамошно тестирање. „Тоа не е страшно, но не е ни приближно 100 % точно“, додава д-р Кантор.
Ехокардиограмите се осетливи, достигнувајќи 99 % точност во откривањето на структурните проблеми во срцето. Но, достапноста и цената може да бидат бариери за нивната широка употреба – дури и ако тие бариери се отстранат, стапката на откривање никогаш нема да биде совршена.
Тоа сè уште не би било 100 % бидејќи некои абнормалности на срцевиот ритам што може да се појават за време на спортски активности не може да се исклучат на примарниот преглед. Затоа, никогаш нема да можеме целосно да ја исклучиме можноста за акутен срцев настан на спортскиот терен.
Сепак, секоја превентивна мерка е вредна за трудот, па д-р Кантор советува скрининг на срцето пред учество во натпреварувачки спортови на возраст од 12 и повеќе години.
Дали проблемите со срцето ги исклучуваат децата од натпреварувачки спортови?
Претходно, дијагнозата на срцева абнормалност како што е хипертрофична кардиомиопатија често бараше забрана за занимавање со спорт. Меѓутоа, сегашниот медицински одговор ги мери вистинските ризици за поединечен пациент наспроти многуте придобивки од учествувањето, вложувајќи максимални напори за да се избегне одвраќање на децата од занимавање со спорт“, вели д-р Кантор.
„Нашето разбирање на овој проблем се развива доста брзо и денес е поверојатно да имаме надгледувано учество или учество во спорт на ниво кое се смета за побезбедно за таквите деца, бидејќи генерално се спротивставуваме на целосното исклучување на децата од спортот.“
„Целта е да се одреди сигурна средина која го признава нивото на ризик, но доволно ниска за да му овозможи на младиот спортист да остане на теренот. Тоа значи дека треба да се вклучиме во процесот на проценка на ризикот и заедничко одлучување со семејството за тоа што е прифатлив ризик, а што прифатлива спортска активност“, заклучува д-р Кантор.
