ПИШУВА:
Проф. д-р Александра Грозданова,
национална координаторка за имунизација
♦♦♦♦♦♦♦
Од оваа година го осовременуваме Kалендарот за редовна имунизација со воведување на деветвалентната ХПВ вакцина. ХПВ вакцината штити од инфекции предизвикани од хуманиот папилома вирус и од развој на преканцерозни лезии, карциноми на женските генитални органи (карцином на грло на матка, вулва и вагина), како и од предканцерозни лезии и карциноми на анусот и од брадавици на гениталиите кај мажи и жени. Новина е што покрај преминувањето од четиривалентна на деветвалентна, од оваа година ХПВ вакцината ќе биде достапна покрај за девојчињата и за момчињата, со што рамо до рамо со високоразвиените европските земји ќе обезбедиме поголема заштита на младата популација од ХПВ асоцираните карциноми.
Досега се користеше четиривалентната вакцина, а со ова осовременување на календарот ќе ја користиме деветвалентната ХПВ вакцина од истиот производите МСД, која обезбедува заштита и кон дополнителните 5 серотипови на ХПВ вирусот и тоа покрај 4 серотипови против кои и досега вакциниравме 6, 11, 16 и 18 оваа вакцина ќе заштитува и од ХПВ серотиповите 31, 33, 45, 52, 58
Согласно нашиот Календар за имунизација, децата на возраст од 12 години треба да примат две дози од вакцината против ХПВ, а кај децата над 15-годишна возраст вакцинацијата се врши со давање на три дози вакцина. Доколку детето не е вакцинирано согласно календарот, се вакцинира со ХПВ вакцина до навршени 18 години живот или најдоцна во завршната година од средното образование
ХПВ вакцината во светот се користи веќе 18 години, поточно од 2006 година, а во Македонија беше воведена пред повеќе од 15 години, поточно за прв пат во октомври 2008 година како препорачана, а веќе од следната 2009 година е воведена во редовниот задолжителен календар.
Досега се користеше четиривалентната вакцина, а со ова осовременување на календарот од оваа година ќе ја користиме деветвалентната ХПВ вакцина од истиот производите МСД, која обезбедува заштита и кон дополнителните 5 серотипови на ХПВ вирусот и тоа покрај 4 серотипови против кои и досега вакциниравме 6, 11, 16 и 18 оваа вакцина ќе заштитува и од ХПВ серотиповите 31, 33, 45, 52, 58.
- Високоризични се 16 and 18 и дополнително 31, 33, 45, 52, 58.
- Предизвикувачи на ангиогенителни брадавици се серотиповите 6 and 11.
Од оваа година покрај тоа што преминуваме на деветвалентната ХПВ вакцина, оваа вакцина ќе биде наменета и за момчиња на истата возраст од 12 до 18 години, односно до завршување на средното образование. Дозажниот режим е според календарот за имунизација, на возраст од 12 до 15 години се примаат 2 дози (0, 6) а кај деца постари од 15 години ќе се примаат 3 дози (0, 2 и 6).
Целта за вакцинирање на момчињата е двојна – со тоа се спречува момчињата да бидат трансмитери, т.е. да ја пренесуваат ХПВ инфекцијата, но и самите да бидат заштитени бидејќи и кај нив се развиваат ХПВ асоцирани болести.
ХПВ вакцината не предизвикува проблеми со плодноста, но карциномот на грлото на матката и третманот на истиот може да резултира со стерилитет или неплодност
Најчестите ХПВ асоцирани болести кај жените се цервикалниот карцином на грло на матката, карцином на вагина, вулва и анус, додека кај мажите тоа е карциномот на пенисот, карцином на анусот и кај двата пола забележан е пораст на ортофаријангијалниот карцином.
Со вакцинирање на возраст помеѓу 12 и 15 години се постигнува најдобар имунолошки одговор на организмот. Се вакцинираат и девојчиња и момчиња пред да бидат изложени на вирусот.
Се проценува дека ХПВ-вакцината може да спречи 70 % од случаите на цервикален карцином, 80 % од анален карцином, 60 % од вагинален карцином, 40 % од вулварен карцином, и покажува повеќе од 90 % успешност во спречувањето на ХПВ-позитивните орофарингеални карциноми. Во однос на заштитата веќе се достапни податоци за потврдена ефикасност од повеќе од 10 години на оваа деветвалентна вакцина.
Со вакцинирање на возраст помеѓу 12 и 15 години се постигнува најдобар имунолошки одговор на организмот. Се вакцинираат и девојчиња и момчиња пред да бидат изложени на вирусот
Во нашата земја за следните три години се набавени 70.000 дози вакцини, секако имајќи ја можноста доколку се зголеми потребата и дополнителни број на вакцини кои можат да се набават. Во последната година имаме опфат од само 52-54 %, но очекуваме дека со интензивна кампања, едукација и подигање на свеста кај родителите и кај младата популација за потребата од заштита од ХПВ инфекцијата, ќе се зголеми и опфатот.
Што е разликата помеѓу четиривалентната и деветвалентната ХПВ вакцина?
Четиривалентната ХПВ вакцина штити од типовите 6, 11, 16 и 18 од хуман папилома вирусот, а деветвалентната обезбедува дополнителна заштита, вклучувајќи ги и типовите 31, 33, 45, 52 и 58 од хуман папилома вирусот.
Согласно нашиот Календар за имунизација, децата на возраст од 12 години треба да примат две дози од вакцината против ХПВ, а кај децата над 15-годишна возраст вакцинацијата се врши со давање на три дози вакцина. Доколку детето не е вакцинирано согласно календарот, се вакцинира со ХПВ вакцина до навршени 18 години живот или најдоцна во завршната година од средното образование.
Во некои земји, ХПВ вакцинацијата се спроведува и од 9-годишна возраст. Раната заштита најдобро функционира. За ХПВ вакцината да биде најефикасна, вакцинацијата треба да започне пред можниот ризик од контактот со ХПВ вирусот.
Согласно податоците од меѓународните здравствени институции, во земјите како САД каде оваа вакцина се користи од 2006 година, потврдено е значително намалување на ХПВ инфекциите и преканцерозните лезии на грлото на матката. Така на пример кај младите девојки, инфекциите со најчестите типови на ХПВ вирусот, кои ги предизвикуваат повеќето карциноми и генитални брадавици се намалени за 88 проценти, додека кај младите возрасни жени, се намалени за 81 процент. Кај вакцинираните жени, процентот на преканцерогени состојби на грлото на матката предизвикани од типовите на ХПВ вирусот кои најчесто се поврзуваат со рак на грлото на матката е намален за 40 проценти.
Деветвалентната ХПВ вакцина, која ја набави Министерството за здравство е од светски реномиран производител, ги исполнува највисоките критериуми за квалитет, безбедност и ефикасност. ХПВ вакцината обезбедува долготрајна повеќегодишна заштита.
Дали вакцината може да предизвика карцином?
Вакцината за ХПВ е направена од тип на вирусен протеин кој не може да предизвика ХПВ инфекција или карцином ниту да доведе до развој на болест.
Дали вакцината може да предизвика проблеми со плодноста?
ХПВ вакцината не предизвикува проблеми со плодноста, но карциномот на грлото на матката и третманот на истиот може да резултира со стерилитет или неплодност. Исто така, можно е лекувањето на преканцерозните промени на грлото на матката да доведат до предвремено породување или други проблеми во текот на бременоста.
Деветвалентните ХПВ вакцини се веќе достапни во сите вакцинални пунктови во државата. Апелираме, заштитете го Вашето дете, вакцинирајте го навреме, многу порано пред да има контакт со ХПВ вирусот.
