ПИШУВА:
Проф. д-р Ацо Димов
специјалист по детска хирургија
♦♦♦♦♦♦♦
Најчести аномалии кај бебиња и деца кои се решаваат со операција (2)
Ингвиналната хернија (кила), аномалиите на папокот, неспуштен тестис (крипторхизам), хипоспадија (конгенитален пенилен дефект), варикоцела (проширени вени коишто го дренираат тестисот) и фимозата спаѓаат во групата на најчести аномалии (мани) во најраната детска возраст, коишто се манифестираат веднаш или набрзо по раѓањето.
Крипторхизмус (неспуштен тестис)
Крипторхизмот или неспуштен тестис е едно од најчестите нарушувања во раната детска возраст. Како причина за неспуштен тестис се наведуваат следните фактори: хормонален дефицит, резистенција или неосетливост на андрогениот хормон и механички причини како што се дефектите на предниот стомачен ѕид (омфалоцела и гастрошиза), зголемен притисок во стомачната празнина (опструктивни уропатии), абнормална позиција на генитофеморалниот нерв и др.
Десностраните крипторхизми се почести од левостраните
Зачестеноста на машките новороденчиња кои се раѓаат со скриени тестиси е 2,7 проценти од сите. Кај предвреме родените овој процент е значително повисок и изнесува 21 отсто, додека највисок е кај децата со родилна маса помала од 1 500 грама, кај кои достигнува 40 отсто. Десностраните крипторхизми се почести од левостраните, а обостраните учествуваат со 20 отсто од сите крипторхизми.
Зачестеноста на машките новороденчиња кои се раѓаат со скриени тестиси е 2,7 проценти од сите. Кај предвреме родените овој процент е значително повисок и изнесува 21 отсто, додека највисок е кај децата со родилна маса помала од 1 500 грама, кај кои достигнува 40 отсто
Кога се препорачува хируршко лекување?
Оптимален период за хируршко спуштање на скриен тестис е меѓу 6 и 12 месечна возраст. Оваа возраст е посочена за оптимална врз основа на одредување на индекс на фертилитет (плодност). Правени се испитувања со електронски микроскоп, така што кај децата со крипторхизам на двегодишна возраст, во 40 отсто од случаите постои дефицит на герминативните клетки (сперматогонии), а кај деца со крипторхизам под 1 година, во 1 процент постои дефицит на герминативните клетки. Од ова произлегува и оптималното време за третманот, кој треба да започне при крајот на првата година од животот.
Хипоспадија
Хипоспадијата претставува вроден дефект на пенисот. Основна карактеристика на хипоспадијата е таа што отворот на мочоводот (уретрата) не се отвора на врвот на главата на пенисот, туку на различни нивоа на предната страна на пенисот, скротумот (мошниците) и перинеумот (просторот помеѓу мошниците и аналниот отвор). Значи, се работи за незавршен развој на машката уретра, а како причина за појавата на хипоспадичната уретра се наведува несоодветната андрогена продукција на феталниот тестис или нарушена андрогена сензитивност на ткивата одговорни за гениталниот развој.
Оптимален период за хируршко спуштање на скриен тестис е меѓу 6 и 12 месечна возраст. Оваа возраст е посочена за оптимална врз основа на одредување на индекс на фертилитет (плодност)
Хипоспадиите се јавуваат кај 0,3 до 0,8 отсто од машките новороденчиња. Инциденцата на варикоцелите е околу шест отсто кај децата на возраст од 10 години, додека на возраст од 13 години овој процент се искачува на 15 отсто, бројка која битно не се менува кај возрасните.
Кога се препорачува хируршко лекување на овие состојби?
Оперативниот третман на хипоспадиите треба да заврши до тригодишна возраст.
Варикоцела (проширени тестикуларни вени)
Варикоцелата (проширени тестикуларни вени) претставува абнормална дилатација на пампиниформен венски плексус преку кој се дренира тестисот. Податокот дека повеќе од 90 отсто од варикоцелите се левостани, произлегува од анатомскиот факт дека десната тестикуларна вена се дренира во долната шуплива вена под кос агол, а тоа обезбедува поволен проток на крвта, додека левата тестикуларна вена се влева во бубрежната вена под прав агол, наидувајќи на повисок венски притисок. Освен оваа причина постојат повеќе претпоставки за појавата на варикоцелата: отсуство на валвули на тестикуларната вена, поголема должина на левата тестикуларна вена, феномен на клешта (ако вената е пласирана меѓу горната мезентерична артерија и аортата). Десностраните варикоцели обично се билатерални (се јавува заедно со левостраната). Доколку се јавуваат изолирано потребни се дополнителни испитувања.
Инциденца на варикоцела
Инциденцата на варикоцелите е околу шест отсто кај децата на возраст од 10 години, додека на возраст од 13 години овој процент се искачува на 15 отсто, бројка која битно не се менува кај возрасните.
Како причина за неспуштен тестис се наведуваат следните фактори: хормонален дефицит, резистенција или неосетливост на андрогениот хормон и механички причини како што се дефектите на предниот стомачен ѕид (омфалоцела и гастрошиза), зголемен притисок во стомачната празнина (опструктивни уропатии), абнормална позиција на генитофеморалниот нерв
Индикациите за оперативно лекување на варикоцелата не се строго дефинирани
Оперативниот третман на хипоспадиите треба да заврши до тригодишна возраст, додека индикациите за оперативното лекување на варикоцелата не се строго дефинирани. Се третираат сите варикоцели со изразена субјективна клиничка симптоматологија. Варикоцелите каде што тестисот е намален за повеќе од 20% и случаите каде што постои нарушување во спермограмот имаат јасна индикација за хируршко лекување.
