ПИШУВА: Проф. д-р Јовица Угриновски,
специјалист по неврохирургија
Идејата да ја начнам оваа тема е еден свеж случај на новороденче. Родителите беа испаничени, особено таткото, детето беше помалку од еден месец старо, родено нормално итн. Меѓутоа при рутинскиот ортопедски преглед за колковите, ортопедот констатирал дека постои расцеп на пршленот. Поради тоа детето е упатено на ЕХО, на коешто е потврден расцепот на пршленот. Родителите почнале да си прават приказна читајќи по Интернет и да бараат на Гугл што е тоа… Тие беа толку испаничени што не можев да ги смирам. Се разбира, најпрво го прегледав детенцето: сосема здраво, право новороденче, кај коешто навистина на пипање се напипува еден мал расцеп на лакот на пршленот…
Што претставува Спина бифида?
Во текот на феталниот развој, интраутерино, настанува развивање на невралната туба, тоа е делот од којшто настанува централниот нервен систем и ‘рбетниот мозок. Околу таа неврална туба почнуваат да се формираат и пршлените. Пршлените си имаат свој т.н. лак, којшто од едната и од другата страна во текот на развојот сраснува и се создава обвивка, коскена заштитна обвивка. Во одреден број на случаи кој не е мал, на еден или повеќе пршлени не доаѓа до сраснување на лакот од едната и од другата страна и се јавува т.н. расцеп на пршленот или на латински спина бифида.
Скриена спина бифида, од клинички аспект, не значи ништо
Само спина бифида, скриена спина бифида, не значи ништо од клинички аспект. Тоа значи само една мала вродена аномалија, која дури и не би ја нарекол ни аномалија, туку состојба, којашто ако нема клиничка манифестација не значи ништо. Такво дете или човек може да го помине целиот свој животен век и без да знае дека ја има оваа состојба, сосема нормално да живее и да функционира. Спина бифида во многу мал процент, ако е само спина бифида, дава одредени потешкотии кои бараат хируршки или друг начин на третман.
Кај споменатото детенце не беше таков случајот. Детето е сосема во ред и не треба никаков третман освен следење. На одреден временски период треба да го погледа неврохирург. Значи, детето односно пациентот сега не е проблем, туку проблем се родителите. Ми требаа 15 минути да го прегледам детето, а половина час да разговарам со родителите, да ги убедам и разубедам дека тоа не претставува ништо. Родителите беа на ниет, имаа намера да патуваат во странство, да трошат финансии и да го малтретираат детето за да се оперира, а нема причина за операција. Единствената причина беше нивното информирање на Интернет. Точно е дека на Интернет се опишува дека зад таа спина бифида може да се крие липом, менингоцела, тетеринг синдром итн. и сето тоа родителите го апсолвирале, меѓутоа тоа е толкување кое е статистичко или клиничко, а нема значење, бидејќи не е случај со нивното бебе. Нивното бебенце е сосема нормално и јас им гарантирам дека ќе биде нормално уште 150 години да живее.
Десетина проценти од популацијата има спина бифида
Речиси десетина проценти од популацијата имаат спина бифида, којашто клинички е аманифестна и е предмет на откривање случајно – ако се прави снимање поради некоја друга причина може да се најде спина бифида. Таа спина бифида или скриена спина бифида (спина бифида окулта), не е предмет на никаков третман.
Многу ретко зад таа спина бифида може да се крие липом. Тоа значи насобрано масно ткиво како резултат на грешка во ембрионалниот развој, на местото каде што поминуваат корењата од ‘рбетниот мозок и во тој случај е потребно да се размисли на кој начин би се третирал липомот
Не секогаш липомот подлежи на хируршка интервенција. Најчесто се следи, бидејќи е практично невозможно, иако е бениген процес, невозможно е целосно отстранување без оштетување на некои од нервите. Заради тоа најчесто се следи. Доколку пројави симптоми, во тој случај се размислува дали да се интервенира.
Зад таа спина бифида понекогаш може да се јави, исто така, ретко дури и не заслужува да се мисли на тоа, т.н. тетеринг (tethering) или врзан ‘рбетен мозок. Тоа значи дека завршниот дел на ‘рбетниот мозок е цврсто залепен (заврзан) за каналот и како детето расте, ‘рбетниот мозок не може да го прати растењето, бидејќи е врзан за долниот дел. Во тој случај, кај такви деца, се јавуваат одредени симптоми, коишто лесно се препознаваат, секој неврохирург може да ги препознае, тие симптоми не се јавуваат преку ноќ, туку имаат долготрајна еволуција и може лесно да се дијагностицираат со магнетна резонанца. Третманот е оперативен, се прави „untethering“, односно ослободување, одврзување на ‘рбетниот мозок. Ако се оперира на време, резултатот од интервенцијата е одличен.
(продолжува)
