Меѓународен ден на медицинските сестри и техничари е 12 мај и се одбележува секоја година во знак на сеќавање на роденденот на Флоренс Најтингеjл. Таа е родена во Фиренца, Италија на 12 мај 1820 година. Целиот свој живот се борела за унапредување на својата професија и правата на жените. Флоренс Најтингеjл се смета за пионер на модерното сестринство во светот, дала придонес во промовирањето на графичкото претставување на статистички податоци, иницирала стручно образование на медицинските сестри и вовела методи за нега на пациенти и организација на болници, кои се прифатени во многу земји.
Во склоп на Меѓународната недела на сестринството, на 5 мај се одбележува Меѓународен ден на акушерките, а на 12 мај Меѓународен ден на медицинските сестри и техничари. Скоро 50% од здравствените работници се медицински сестри и акушерки.
Неделата на сестринството, а денеска и Меѓународниот ден на медицинските сестри, овие медицински работници ја дочекуваат во исклучително тешки и вонредни услови, предизвикани од пандемијата на Ковид-19. Се чини дека тоа досега не беше соодветно нотирано и валоризирано. Новиот вирус можеби најсилно до сега ја изнесе на виделина нивната огромна улога и пожртвуваност. Медицинските сестри играат клучна улога во унапредувањето на здравјето, спречувањето на болести и обезбедувањето примарна здравствена грижа. Тие обезбедуваат нега во постапување при итни случаи и ќе бидат клучни за постигнување на универзална здравствена заштита.
Ковид-19 ги разоткри слабостите предизвикани од недоволното инвестирање во здравствените системи ширум светот. Темата за IND 2022 ја демонстрира потребата да се инвестира во медицински сестри, да се изгради еластична, висококвалификувана медицинска работна сила и да се заштитат правата на медицинските сестри со цел да се трансформираат здравствените системи за да се задоволат потребите на поединците и заедниците сега и во иднина
И покрај критичната улога што ја играат во здравствената заштита, постои недостиг од медицински сестри ширум светот кој се очекува да се зголеми како што расте популацијата. Иницијативите за проширување на здравствените услуги, особено во земјите со низок и среден приход, ја поттикнува потребата од обучени медицински сестри. Секоја земја има потреба од компетентна, мотивирана, добро дистрибуирана, здравствена работна сила за универзално здравствено покривање, а медицинските сестри се клучни за реализација на овие напори.
Медицинските сестри и акушерките сочинуваат речиси 50% од глобалната здравствена работна сила. Сепак, тие претставуваат и 50% од глобалниот недостиг на здравствени работници. На светот му требаат 9 милиони повеќе медицински сестри и акушерки доколку сака да постигне универзално здравствено покритие до 2030 година. Во повеќето земји медицинските сестри и акушерките го сочинуваат најголемиот дел од клиничката здравствена работна сила. Постигнувањето на целта за здравствена заштита за сите ќе бара огромни напори за да се намали недостигот на здравствени работници ширум светот.
СЗО ја препознава виталната улога што ја играат медицинските сестри во испораката на примарната здравствена заштита ширум светот – вклучително истражување, превенција на болести, лекување на повредени, палијативна нега.
Меѓународниот совет на медицински сестри (ICN) ја објави новата тема за Меѓународниот ден на медицинските сестри (IND) 2022 година: Медицински сестри: Глас за водство – Инвестирајте во медицинските сестри и почитувајте ги правата за обезбедување на глобалното здравје, фокусирајќи се на потребата да се заштити, поддржи и инвестира во медицинската професија за зајакнување на здравствените системи ширум светот.
Медицинската сестра има одговорна професија и се залага за постојана професионална надградба и континуирана медицинска едукација.
Непосредно со напредокот на медицината како наука, како и современата технолошка револуција се зголеми ефикасноста на медицината. Развојот на новите медицински апарати вклучува и се поголем број на разновиден медицински кадар кој работи и управува со таа апаратура. Како последица на се подеталната поделба на работата на лекарите (специјализација и супспецијализација) се јавува потребата за едуцирање на интердисциплинарни медицински сестри во состав на истоимените тимови за лекување и нега при заболувањата од конкретната област. Сите наведени фактори резултираат со одредена самостојност на високиот медицински кадар во процесот на здравствената нега. Денес сите обликувани специјализирани подрачја во медицината и здравствената заштита, имаат потреба од посебно едуцирани и специјализирани медицински сестри и оспособен високо-медицински кадар. Во САД, и многу други европски земји постојат и магистерски и докторски студии за сестри. Се надевам дека и кај нас во догледно време ќе се започне со такви студии. Со промените и изучувањето на овие студии за сестри се зголемува и подобрува квалитетот на здравствената нега и лекување на пациентите.
Денес сите обликувани специјализирани подрачја во медицината и здравствената заштита, имаат потреба од посебно едуцирани и специјализирани медицински сестри и оспособен високо-медицински кадар. Во САД, и многу други европски земји постојат и магистерски и докторски студии за сестри. Се надевам дека и кај нас во догледно време ќе се започне со такви студии
СЗО има дадено важни препораки, вклучувајќи инвеститање во едукација на медицински сестри и акушерки, ангажирање на повеќе специјализирани медицински сестри, инвестирање и зајакнување на лидерските способности на медицинските сестри и акушерки, зајакнување и признавање на улогата на медицинската сестра во здравствениот систем и поддршка на здравствените работници и спроведување на промоција на здравјето и превенција на болести, кои се клучни за понатамошниот развој на медицинската дејност во иднина.
ICN, исто така, лансираше компилација од студии на случаи поднесени од медицински сестри ширум светот за да го прикаже неверојатниот опсег на иновативна работа што ја вршат медицинските сестри секој ден. Овие студии, кои беа истакнати на веб-страницата на ICN во текот на годината ја одразуваат работата на медицинските сестри и грижата за болните со КОВИД-19 во текот на пандемијата, како и широкиот спектар на медицински сестри кои продолжија во текот на пандемијата да се грижат за болни кои страдаат од други состојби. Од раѓање до смрт, незаразни болести до заразни болести, ментално здравје до хронични состојби, во болниците, заедниците и домовите, медицинските сестри обезбедуваат пристапна, достапна, грижа за сите.
Ковид-19 ги разоткри слабостите предизвикани од недоволното инвестирање во здравствените системи ширум светот. Темата за IND 2022 ја демонстрира потребата да се инвестира во медицински сестри, да се изгради еластична, висококвалификувана медицинска работна сила и да се заштитат правата на медицинските сестри со цел да се трансформираат здравствените системи за да се задоволат потребите на поединците и заедниците сега и во иднина.
РС Македонија е потребно да ги следи овие состојби и практикува што поголем број на едуцирани, специјализирани медицински сестри да бидат ангажирани во здравствениот систем за што подобро здравствено покритие на своето население.
Изразуваме голема почит кон медицинските сестри за нивното залагање и пожртвувана работа и грижа за здравјето на населението во услови на пандемија.
Извор:
Институт за јавно здравје на РСМ
Оддел за здравствена промоција и следење на болести
