Д-р Димче Марковски: Опструкција на носот и рекурентни синусни инфекции може да бидат знак на деформација на носната преграда

ПИШУВА:
Д-р Димче Марковски
оториноларинголог

ДЕВИЈАЦИЈА НА НОСЕН СЕПТУМ

 ♦♦♦♦♦♦♦

Што претставува носот и носниот септум?

Носот претставува анатомски орган кој е одговорен за дишењето кај човекот и животните, тој е надворешен дел на системот за дишење (почетокот на горни дишни патишта) и истовремено претставува сетило за мирис. Расположен во центарот на лицето (поради што е доста зaбележителен дел од лицето – главата, кој според некои теории и верувања на народот го определува и карактерот на човекот) и преку каналчиња е сврзан со голтникот, околуносните синуси и солзниот систем (апарат).

Носот претставува тристрана пирамида, која е поделена на две половини десна и лева, кои макар и симетрични во голем број не се еднакви. Таа поделба е благодарение на носната преграда (септум), кој е составен од коски и ’рскавици.

Носот има три функции за организмот:

◊ Респираторна – го навлажнува, прочистува и затоплува воздухот кој го вдишуваме (и би додал и протекторна функција која преку жлезди во носната лигавица со излачувањето на мукус има и бактерицидно дејство);

◊ Олфакторна – претставува сетило за мирис;

◊ Резонаторна – заедно со околуносните синсуи игра улога во формирањето на бојата на гласот. Ваквата конструкција и состав овозможува вдишениот воздух да се затопли, навлажни и да овозможи елиминирање на честички од прав и разни микроорганизми од него.

Личности кои имаат девијација на носен септум дишат претежно на уста. Со текот на времето лигавицата на носот ја губи својата функција, и поради фактот дека не се користи, станува атрофична и поради таа инсуфициентност доаѓа до чести вирусни и бактеријални инфекции на самата лигавица на носот и параназалните синуси. Тие пациенти имаат често симптоматика од воспалителни процеси од фарингеална и пулмонарна локализација

Респективно на сето ова, може да заклучите и самите, колку е правилно и важно дишењето преку нос, и погрешно – дишењето преку уста. Затнатиот нос е доста непријатен симптом и може да биде последица на доста вирусни или бактериски воспаленија, алергии, но и механички пречки, како туѓо тело во нос, формирање на носни полипи или новообразуванија (туморни процеси) и исто така девијација на носниот септум.

Девијација на носен септум (преграда) – причини, симптоми, манифестација…

Девијацијата претставува искривување или изместување на носната преграда, па таа се отклонува од центарот на носната шуплина. Ова го отежнува дишењето. Повеќето луѓе имаат дисбаланс во големината на нивните дишни патишта. Всушност, околу 80-90% од луѓето имаат некакво искривување на преградата без да знаат за тоа. Само посериозни нарушувања предизвикуваат сериозни проблеми со дишењето и бараат медикаментозен или оперативен третман.

Некои луѓе се раѓаат со девијација на носната преграда и тоа е застапено некаде околу 20% од случаите. Други луѓе се здобиле со тоа во текот на животот после повреда (траума) на носот.

Искривувањето на носниот септум може да биде:

Идиопатско – од конгенитално (вродено) потекло, како и оние настанати поради несоодветност за време на растот на носната преграда и нејзината коскена рамка по време на ембрионалниот период.

Трауматско – повреди, оперативно наложен форцепс при раѓање и слично.

Компензаторно – како резултат на притисок и натиск брз назален септум од соседство на назален (носен) полип, мукокела, тумор.

Исто така, по исклучок, искривената носна преграда може да настане при хематом на носната преграда, перихондрит или при општи заболувања (рахитис).

Иако забележуваме при риноскопски преглед девијација на носен септум, тоа понекогаш кога не е пропратено со изразена симптоматика, го сметаме за физиолошко и не доведува до проблеми и нарушувања кај личноста. Не може и скоро никогаш не поставуваме девијација на носен септум во рана детска возраст, бидејќи лицевиот скелет се развива до навршување на 17-18 годишна возраст

Најчест симптом е опструкција на носот и потешкотии при дишењето. Едната половина од носот е пооптоварена од другата. Рекурентните синусни инфекции, исто така, може да бидат знак на деформација на носната преграда. Други симптоми вклучуваат: (ринореа) течење на носот, лицева болка, главоболка, постназален дрип (исцедок), грчење за време на сон. Пациентите ретко се жалат на солзење, вазомоторен ринитис, ларингоспазам итн. Деформацијата на носната преграда е често сретната компликација која може да доведе и претставува една од причините за апнеа при спиење. Апнеата е сериозна состојба каде човек престанува да дише (прави паузи при инспириум) за време на спиењето.

Што е алармантно? Тие личности кои имаат девијација на носен септум дишат претежно на уста. Со текот на времето лигавицата на носот ја губи својата функција, и поради фактот дека не се користи, станува атрофична и поради таа инсуфициентност доаѓа до чести вирусни и бактеријални инфекции на самата лигавица на носот и параназалните синуси. Тие пациенти имаат често симптоматика од воспалителни процеси од фарингеална и пулмонарна локализација.

ПРОЧИТАЈТЕ И… Интервју со д-р Димче Марковски: Дишење преку уста, спиење со отворена уста и грчење за време на сон се први знаци за проблеми со третиот крајник

Еден од помаркантните симтоми на отежнато носево дишење е при хоризонтална положба или кога истата личност е во легната положба дали било за одмор или за сон, има комплетна опструкција на нос, и причината за тоа е зголемената циркулација на крвта кон главата и респективно и елоквентно кон крвните садови на носната лигавица во носните раковини (конхи).

Кога најрано се детектира девијација на носен септум, дали во рана детска возраст и како истата влијае врз детето и неговиот развој?

Иако забележуваме при риноскопски преглед девијација на носен септум, тоа понекогаш кога не е пропратено со изразена симптоматика, го сметаме за физиолошко и не доведува до проблеми и нарушувања кај личноста. Не може и скоро никогаш не поставуваме девијација на носен септум во рана детска возраст, бидејќи лицевиот скелет се развива до навршување на 17-18 годишна возраст, каде следователно ќе има промени и нема да биде истиот аспект тогаш. Ако кај детето се детектира носна опструкција треба поскоро да се бара друга етиологија, хипетрофија на аденоиди, алергија и хипертрофија на носни конхи (лигавица), туѓо тело во нос, атрезија на хоани итн.

Девијацијата претставува искривување или изместување на носната преграда, па таа се отклонува од центарот на носната шуплина. Ова го отежнува дишењето. Повеќето луѓе имаат дисбаланс во големината на нивните дишни патишта. Всушност, околу 80-90% од луѓето имаат некакво искривување на преградата без да знаат за тоа

Лекување

Понекогаш и доста ретко може да постигнеме подобрување со медикаментозна терапија, но во повеќето случаи е хирушко (оперативно). Самата операција се нарекува септопластика и претставува ендоскопски вид на техника, каде преку ноздрите и носните кавуми се извршува истата, без никакви нарушување на целоста на околното надворешно ткиво, и не доведува до хематоми по образите или околу очите, бидејќи немаме реконструкција на надворешна носна пирамида, напротив, целта е подобрување на функцијата на носот, не на естетскиот вид на самиот нос. Во комбинација на двете интервенцијата се нарекува септоринопластика. И во двата случаи има носно тампонирање (пакување), кое според најновите познавања се отстранува првиот или почесто вториот постоперативен ден.

ВАЖНО! Поради фактот, како што погоре спомнавме, дека лицевиот скелет се развива до 17-18 годишна возраст, после навршување на истата е најраниот временски период за пристапување кон овој вид на операција, освен во доста ретки случаеви каде има загрозување кон здравјето на детето и е силно израена опстукцијата на носот или има деформација на надворешен нос после трауматски промени од повреди, измрзнување и слично.