ПИШУВА:
Д-р Емилија Петановска-Костова
гинеколог
♦♦♦♦♦♦♦
Користењето на дрога или хронична терапија исто така играат голема улога во репродуктивната можност кај една двојка. Постојат промени на репродуктивниот систем кои се предизвикани од одредени видови медикаменти или дрога, што се реверзибилни или нереверзибилни. Марихуаната како дрога, која најмногу се користи во светот, преку централни и периферни механизми негативно влијае врз репродуктивниот систем и кај мажот и кај жената. Марихуаната има канабиноиди кои се врзуваат за рецептори во репродуктивниот тракт како што се утерусот и диктус деференсот.
Кај мажите го намалува нивото на тестостерон кој се произведува од Леидиговите клетки, предизвикува апоптоза на Сертолиевите клетки, ја намалува сперматогенезата, го намалува мотилитетот на сперматозоидите, ја намалува капацитацијата на спермата и ја намалува акрозомската реакција. Канабиноидите кај жените предизвикуваат бавно движење на јајце-клетката низ каналите, нарушено развивање на фетусот и на постелката.
ТЕРАПИЈА
Одредена медицинска терапија има негативен ефект на сперматогенезата, но е од реверзибилен карактер, а тоа се лекови од групата на антибиотици (ампицилин, цефалотин, котримоксазол, гентамицин, неомицин, нитрофурантоин, пеницилин Г, спирамицин), анаболитички стероиди, антиепилептички лекови, антиандрогени (спиронолактон), калциум канал блокатори, алфа блокатори (еректилни дисфункции), антималарици, антипсихотици, антиестрогени и прогестини, кортикостероиди, H2-блокатори, нестероидни антиинфламаторни лекови и слично.
Токсините кои се застапени во воздухот се сулфур диоксид, јаглерод моноксид, нитроген диоксид и слични, во одредени студии се докажале дека негативно влијаат врз концентрацијата, мотилитетот, па дури и ја зголемуваат стапката на ДНК-фрагментација во спермата кај машката популација
ЖИВОТНА СРЕДИНА
Постојат повеќе потенцијално опасни фактори од животната средина кои влијаат врз репродуктивниот систем. Се делат на биолошки (вируси и бактерии), физички (радијација) и токсични (хемикалии). Иако човековото тело си има природна одбрана од истите, сепак, тие може да дејствуваат преку инхалација, окуларен контакт, дермален контакт, вертикална или хоризонтална трансмисија и ингестија.
Воздушното загадување е актуелна тема не само на светско ниво туку и во нашата животна средина. Токсините кои се застапени во воздухот се сулфур диоксид, јаглерод моноксид, нитроген диоксид и слични, во одредени студии се докажале дека негативно влијаат врз концентрацијата, мотилитетот, па дури и ја зголемуваат стапката на ДНК-фрагментација во спермата кај машката популација. Додека кај жените загадувањето влијае и ја зголемува стапката на спонтани рани абортуси, предвремени раѓања и мртвородени бебиња.
Тешки метали и пестициди како жива, борон, кадмиум, арсен, БПА, ДДТ, ДДЕ (BPA, DDT, DDE), диоксини и слични материи имаат негативни ефекти врз репродуктивното здравје и врз мажите и врз жените. Експозиција на истите може да предизвика намалена концентрација на сперматозоиди кај мажите и намалена стапка на имплантација кај жените.
