Д-р Ранко Рајовиќ: Првиот знак дека нешто не е во ред на ниво на целата нација се рамните стапала
Во стара Југославија имавме од 6 до 11 отсто деца со рамни стапала на систематските прегледи, а тоа се припишуваше на генетиката. Денес над 50%, во некои градови и 70%. И зошто сводовите на стапалата се спуштени? Па нема движење
На градско дете му недостасуваат 100.000 поминати километри за правилен развој на мозокот
Докторот Ранко Рајовиќ, експерт за ран развој, го наведува недостатокот на движење како еден од најголемите проблеми кога станува збор за развојот на децата денес. За да го истражи овој проблем, тој направил мал експеримент.
Д-р Ранко Рајовиќ
На децата им недостасуваат по 20 километри дневно. За 10 дена, тоа се 200 километри. За еден месец 600 километри. Тоа значи дека на нашите деца им недостасуваат речиси 100.000 километри во периодот на активен развој на мозокот, кои треба да ги поминат. И тоа е голем проблем
„Ние, на нашите кампови, правевме истражувавање со градските деца на возраст од околу пет години. На едно од нив му ставивме часовник со педометар, за да видиме колку километри ќе помине во еден ден од утро до вечер. Немаше форсирање. Ливада, си играат, одат во шума, трчаат, носат гранки, потоа некоја работилница на отворено… Пред да кажам колку километри имаше на крајот, да напоменам дека на работилниците за родители јас ги прашав родителите на градските деца колку километри дневно во просек поминуваат нивните деца. Некој рече 2-3, некој 3-4. А физиолошки здраво дете мора да помине над 20 км. Момчето на кое ставивме часовник кој мери чекори, а беше од нашата жолта група составена од петгодишни деца, тој ден помина 23 километри. Спонтано, само, без присилување“, открива д-р Рајовиќ.
Ако градско дете дневно поминува три километри, јасно е дека кога ќе го однесеме на село да си игра, без видеоигри и телефони, тоа би поминало 23 км, исто како ова момче, објаснува Ранко Рајовиќ во подкастот со Милан Јовановиќ Стронгмен.
„Ајде сега да го преведеме тоа во математика. Ним им недостасуваат по 20 километри дневно. За 10 дена, тоа се 200 километри. За еден месец 600 километри. Тоа значи дека на нашите деца им недостасуваат речиси 100.000 километри во периодот на активен развој на мозокот, кои треба да ги поминат. И тоа е голем проблем“.
Рајовиќ нагласува дека не се работи само за пешачење, туку и за сите други начини на движење.
„Угорница, удолница, скокање, прескокнување, трчање наназад. Кога ги носиме децата на камп, ги тераме да трчаат наназад. Застанав прв, гледам, пола од нив паѓаат. Нашите деца не знаат да трчаат наназад. Ги вртат главите, па одат малку настрана, па паѓаат. Ги немаме развиено главните потези на движење кај децата. Тоа беа деца на 6, 7 години“, вели Рајовиќ.
Уште една голема промена што ја донесе модерниот начин на живот е проблемот со деформитетите на стапалата, за кој Рајовиќ тврди дека има попримено епидемиски размери.
„Рамните стапала се знак дека нешто не е во ред. Во стара Југославија имавме од 6 до 11 отсто деца со рамни стапала на систематските прегледи, а тоа се припишуваше на генетиката. Денес над 50%, во некои градови и 70%. И зошто сводовите на стапалата се спуштени? Па нема движење“, објаснува доктор Ранко Рајовиќ.
Недостатокот на движење е еден од најголемите проблеми кога станува збор за развојот на децата денес
Тој зборуваше и за тоа како Британската олимписка репрезентација го истражувала проблемот со рамните стапала, што се појавил кај спортистите.
„Нивниот медицински тим одлучил да оди во Мексико за да ги испита луѓето Тарахума, Индијанци кои живеат во камената полупустина. Тие имаат стапало како од атлас за анатомија. Максимално флексибилно. Отишле да видат како е можно.
Првото нешто што забележале е дека практично се боси. Носат само некакви тенки кожни ѓонови врзани со ленти и така поминуваат од 30 до 50 километри дневно, одејќи од едно до друго село и назад. А топките што ги имаат децата не се платнени, туку дрвени. Што значи дека не можат да ги шутнат затоа што би се повредиле, туку ги додаваат со тркалање на топката со нога. И сите до еден имаат совршени стапала“, заклучува Рајовиќ споредувајќи го овој начин на живот со децата денес кои едвај пешачат по три километри на ден и додава: „Првиот знак дека нешто не е во ред на ниво на целата нација се рамните стапала“. (Зелена учионица)
Да се стане родител за првпат може да биде навистина исцрпувачко: недостиг на сон, замор, конфузија и брзи премини низ развојните фази оставаат многу...
Летото носи многу убавини: долги сончеви денови, уживање на плажа, опуштени одмори и многу време поминато на отворено. Но, од друга страна, времето поминато...
Модерното родителство сè повеќе се оддалечува од строга контрола и се врти кон поврзаност, ставајќи акцент на почитување и отворена комуникација.
Додека постарите методи често...
Родителите играат клучна улога во обликувањето на самоуверени деца – поттикнувајќи го нивниот социјален развој, учејќи ги емпатија и водејќи ги низ животните предизвици....
Клучни точки за развојот на адолесцентниот мозок
Безбедна средина во која тинејџерите имаат конзистентна поддршка исполнета со љубов е од суштинско значење за здрав...
Децата често тешко ги изразуваат своите емоции, што може да создаде јаз во комуникацијата со родителите. Но, со создавање на средина полна со почит,...
Генетиката има своја улога во развојот на детската интелигенција, но не е единствениот фактор. Сѐ повеќе истражувања покажуваат дека и исхраната во раните години...
ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
На задоволство на фармацевтите, а на бенефит на пациентите, Здружението на приватни аптеки на РС Македонија (ЗПАРСМ), на 14 и 15 ноември во...