ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Во „Систина Офтамологија“ работам третман на кератоконус со крос-линкинг методата од 2015-та година. Паралелно со клиничката работа се појавија и прашања на кои медицината нема одговор. Почнав да истражувам дали можам јас да ги одговорам. Од тука произлезе и уписот на докторски студии во Загреб, каде почнав да ја развивам идејата околу предвидливоста на исходот по видната острина кај пациентите со кератоконус по третманот крос-линкинг. Овој труд е прв во низата од три труда со кои ги предвидуваме промените на рожницата по третманот прецизно и применливо во секојдневната пракса“, вели д-р Фанка Гилевска, специјалист офталмолог, победничка на International Medis Awards for Medical Research 2021 во областа на офталмологијата. Таа триумфираше со научно-истражувачки труд, каде се јавува како прв автор, а кој е објавен во научното списание „Graefes Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology“ под наслов „Дали може да се предвидат промените во видната острина и астигматизамот по крос-линкинг третман на кератоконус?“ („Are changes in visual acuity and astigmatism after corneal cross-linking (CXL) in keratoconus predictable?“). За очекувањата, впечатоците по примањето на наградата и наредните предизвици прочитајте подолу во интервјуто на д-р Гилевска за Педијатар.мк.
Кератоконус претставува болест на рожницата, која се карактеризира со нејзина слабост, испакнување нанапред во форма на конус, истенчување, а понатаму и заматување
Деновиве ја израдувавте македонската јавност, носејќи еден од т.н. Оскари за научници на домашен терен – успеавте да се пласирате меѓу финалистите на International Medis Awards for Medical Research 2021, а потоа и да се најдете меѓу деветмината победници, триумфирајќи во Вашата област – офталмологија. Честитки за освоената награда, дали ја очекувавте и што всушност претставува за Вас ова признание?
Д-р Гилевска: Не ја очекував наградата. Всушност не ја очекував ниту номинацијата. Кога дознав дека сум меѓу финалистите, веќе за мене тоа беше огромен успех. Другата финалистка Македонка ми е пријателка, се познаваме неколку години и понатаму ми беше речиси сеедно која од нас ќе ја освои наградата. Оваа награда ми е важна затоа што ми потврдува дека идејата и истражувачката мисла понекогаш имаат поголема вредност од ресурсите за истражувањето.
Колку долго работевте на наградениот научно-истражувачки труд „Дали може да се предвидат промените во видната острина и астигматизамот по крос-линкинг третман на кератоконус?“ („Are changes in visual acuity and astigmatism after corneal cross-linking (CXL) in keratoconus predictable?“), каде сте прв автор, и кој е објавен во научното списание „Graefes Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology“?
Д-р Гилевска: Во „Систина Офтамологија“ работам третман на кератоконус со крос-линкинг методата од 2015-та година. Паралелно со клиничката работа се појавија и прашања на кои медицината нема одговор. Почнав да истражувам дали можам јас да ги одговорам. Од тука произлезе и уписот на докторски студии во Загреб, каде почнав да ја развивам идејата околу предвидливоста на исходот по видната острина кај пациентите со кератоконус по третманот крос-линкинг. Овој труд е прв во низата од три труда со кои ги предвидуваме промените на рожницата по третманот прецизно и применливо во секојдневната пракса.
Што претставува очната состојба кератоконус, кои се причините поради кои се појавува, како се манифестира и третира?
Д-р Гилевска: Кератоконус претставува болест на рожницата, која се карактеризира со нејзина слабост, испакнување нанапред во форма на конус, истенчување, а понатаму и заматување. Причините за појава на болеста не се прецизно јасни, постои фамилијарна етиологија, но и влијание на околината, како што е триење на очите, чести алергии, воспаленија, но исто така и хормонски промени можат да влијаат на појавата и прогресијата на кератоконусот. Ако се открие во рана или средно напредната фаза може да се третира со методата крос-линкинг, која е хемиска метода и прави зацврстување на рожницата, со што влијае на зарамнување на конусот и подобрување на видот.
Не ја очекував наградата. Всушност не ја очекував ниту номинацијата. Кога дознав дека сум меѓу финалистите, веќе за мене тоа беше огромен успех
International Medis Awards for Medical Research 2021 Ви донесе уникатна статуа „Иднина“ (уметничко дело на скулпторот Јаков Брдар) и финансиска награда од организаторот, но верувам дека добивте многу повеќе: уште поголем елан и мотивација за понатамошна работа и нови истражувања. Кој е Вашиот нареден предизвик?
Д-р Гилевска: Мојот следен предизвик е мојот следен труд во кој продолжувам со истражување на математички модели за предвидливост на резултатите по оперативниот зафат крос-линкинг базирано на преоперативните параметри. Секако да ги завршам докториските студии следната година е мојата цел. Сакам овие истражувања да станат применливи во секојдневната пракса, и тоа ми е можеби најголем предизвик, да ги претворам во топографски мапи или тродимензионални модели кои визуелно ги прикажуваат промените на рожницата.
Вие сте успешна млада докторка, наградувана, признаена… Што е она што Ве држи во земјава и што би им порачале на младите кои поразително, но вистинито, во најголем број едвај чекаат да го завршат образованието и да заминат од земјава?
Д-р Гилевска: Јас работам во „Систина Офталмологија“, а тоа е болница која ги поддржува младите во своите идеи и реализација на своите цели. Не само во Македонија, туку и во светот се ретки установите кои ги поддржуваат младите на тој начин. Ако има повеќе такви институции, без разлика дали се приватни или државни, младите би останале во нашата земја.
