Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Клиничката слика на уринарната инфекција кај децата се разликува многу од возрасните, а ако е инфекција на бубрезите тогаш оди и со многу потешка клиничка слика, може да се манифестира со висока температура 39-40 C, болка во стомакот, болка во грбната (лумбална) регија, значи таму немаме симптоми на често мокрење и може дијагнозата да биде потешка, објаснува проф. д-р Велибор Тасиќ, педијатар – нефролог, доктор по медицински науки. „Ако закасниме со дијагнозата и третманот, еден, два, три дена, па не знаеме од што е температурата, па се даваат некакви антибиотици, па дури потоа некому му текне да земе и да испита урина и се покаже дека станува збор за уринарна инфекција… – ние сме изгубиле драгоцено време. Уринарната инфекција треба да се дијагностицира во рок од 24 часа и да се даде соодветен третман. Ефикасен, брз, енергичен“, вели проф. д-р Тасиќ.
Професоре, како се манифестираат уринарните инфекции кај децата и како родителите да ги препознаат првите знаци?
Проф. д-р Тасиќ: Кај возрасните многу лесно се препознава: ако е инфекцијата лоцирана на мочниот меур или народски кажано бабулето, таа оди со многу јасни симптоми: печење, пржење, зачестено мокрење на секои 10-15 минути. Некои од родителите велат детето мокри често, а кога ќе прашам колку често, велат на секои два-три часа. Тоа е нормално, ние нормално треба да мокриме на два-три часа за да го прочистиме, проплакнеме мочниот меур, никогаш не треба да се чека да се преполни, бидејќи колку подолго стои урината, толку е поголема шансата за развој на уринарна инфекција. Клиничката слика на уринарната инфекција кај децата се разликува многу од возрасните, а ако е инфекција на бубрезите тогаш оди и со многу потешка клиничка слика, може да се манифестира со висока температура 39-40 C, болка во стомакот, болка во грбната (лумбална) регија, значи таму немаме симптоми на често мокрење и може дијагнозата да биде потешка.
Уринарната инфекција кај новороденчињата и кај бебињата е многу нетипична. Таму немаме никакви специфични знаци, едно новородено нема да ви каже „Јас имам уринарна инфекција“, тоа може да има само температура. Може на се да помислите – и на менингитис, и на сепса, може да има жолтица, може да има ненапредување, повраќање, тука немате некакви конкретни симптоми и мора да испитате урина. Кај поголемото дете, кај доенче, исто така, може да има појава на некакви немотивирани температури, значи малку-малку па оди на педијатар, малку-малку па има некаква температура, а нема знаци дека е грлото воспалено, знаци дека се работи за некаква инфекција на дишните патишта, ние тоа го велиме „немотивирана температура“ – температура без јасна причина. И во таква ситуација, нема бебето да крене два прста и да каже „Јас имам инфекција“, туку мора да се прегледа урина.
Штом инфекцијата се повторува значи дека има некаков проблем. Мора да мислиме на вродена мана на бубрезите и на уринарните патишта. Која е најчестата вродена мана? Најчестата вродена мана е т.н. рефлукс, враќање на урината од мочниот меур, од бабулето кон бубрегот, или како што се вели, мокрење во сопствениот бубрег
Многу лесно тоа може да го види и самиот родител. Каков е изгледот на урината? Ако е урината заматена и непроѕирна, има голема шанса да се работи за уринарна инфекција. Плус, ако се најдат леукоцити во урината, тоа се бели крвни клетки, значи организмот реагира со одбрана, имаме дијагноза на уринарна инфекција.
Што кога бебето има повторувачка инфекција во првата година од животот? Кои се можните причини?
Проф. д-р Тасиќ: Секако кога има повторувачка инфекција мора да бидеме поагресивни, апсолутно обработка. Штом инфекцијата се повторува значи дека има некаков проблем. Мора да мислиме на вродена мана на бубрезите и на уринарните патишта. Која е најчестата вродена мана? Најчестата вродена мана е т.н. рефлукс, враќање на урината од мочниот меур, од бабулето кон бубрегот, или како што се вели, мокрење во сопствениот бубрег. Еден дел од урината се измокрува, а едниот дел се враќа назад во бубрегот. На тој начин бактериите од мочниот меур многу лесно се транспортираат и се втиснуваат во бубрежното ткаење и водат до бубрежна инфекција, која може да заврши со создавање на лузна. Ако закасниме со дијагнозата и третманот, еден, два, три дена, па не знаеме од што е температурата, па се даваат некакви антибиотици, па дури потоа некому му текне да земе и да испита урина и се покаже дека станува збор за уринарна инфекција… – ние сме изгубиле драгоцено време. Уринарната инфекција треба да се дијагностицира во рок од 24 часа и да се даде соодветен третман. Ефикасен, брз, енергичен.
Што подразбира рационалниот третман на уринарни инфекции кај децата?
Проф. д-р Тасиќ: Тоа значи дека мора да внимаваме – антибиотиците се моќни, но не смеат да се злоупотребат. Кај инфекции на долните мочни патишта треба да дадеме уроантисептици (не треба да даваме антибиотици), тоа се лекови кои имаат многу тесен спектар на делување и делуваат само на бактерии во мочниот систем. Тие не прават промени, на пример, во лигавицата на дишните патишта, туку делуваат само на оние бактерии кои водат до инфекција на мочните патишта и не водат до дисбиоза, пореметување на разни флори, како цревна, усна итн. Значи, да се даваат медикаменти со тесен спектар на дејство т.н. хемотерапевтици или уроантисептици.
Девојчињата коишто одат на училиште, а се знае каква е ситуацијата со нашите тоалети, хигиената, миризбата, па затоа неретко и држат, се стискаат по 6, 8, 10 часа… И нормално во мочниот меур може да навлезат и 100, 200, 1 000 бактерии, но ако тие стојат таму 6, 8, 10, 12 часа нема да бидат 1 000 туку ќе станаат 100 000, 200 000, 1 000 000, ќе се размножат до астрономски цифри и веќе имаме уринарна инфекција
Кај инфекции на бубрезите, кои се сериозни, каде што постои шанса да се создаде лузна треба да бидеме енергични – таму даваме антибиотици со широк спектар, коишто треба да постигнат добра концентрација во бубрегот и да ги совладаат бактериите во бубрегот.
Девојчињата имаат поголем ризик од уринарни инфекции поради мочната цевка која е пократка и погодна за влез на бактериите во мочниот меур.
Проф. д-р Тасиќ: Девојчињата коишто одат на училиште, а се знае каква е ситуацијата со нашите тоалети, хигиената, миризбата, тие девојчиња, за разлика од машките деца на кои им е полесно да се измократ, девојчињата си бараат, сепак, една процедура за мокрење, па затоа неретко и држат, се стискаат по 6, 8, 10 часа… И нормално во мочниот меур може да навлезат и 100, 200, 1 000 бактерии, но ако тие стојат таму 6, 8, 10, 12 часа нема да бидат 1 000 туку ќе станаат 100 000, 200 000, 1 000 000, ќе се размножат до астрономски цифри и веќе имаме уринарна инфекција, а тие девојчиња немаат никаква анатомска мана туку се родени со сосема нормален мочен меур и бубрези.
Велите дека бубрежната болест почнува уште во утробата на мајката. Што е предуслов за здраво дете и здрави бубрези? На што треба особено да внимаваат бремените жени?
Проф. д-р Тасиќ: Бремените жени треба да внимаваат, пред се, на здрава и избалансирана исхрана, доволен внес на нутритиенти, да се контролира шеќерот во крвта за јасно да не постои тој гестациски дијабетес, којшто може да доведе до мани, понатаму соодветен внес на протеини, сол и витамин А, бидејќи денеска се најдени и генетски фактори коишто може да ги објаснат овие состојби – недостатокот на витамин А води до проблеми со плодот.
Значи, една здрава, балансирана исхрана, избегнување на сите нефротоксични агенси, коишто може да доведат до пореметување на развојот на бубрезите. Тоа се одредени лекови, како што се лековите за крвен притисок, т.н. АЦЕ инхибитори, доколку постои хипертензија во бременоста истата треба да биде контролирана, да се избегнуваат тератогени агенси, зрачење, одредени хемиски супстанции… Ако веќе мора да се дадат некои лекови тоа да биде задолжително под лекарска контрола и следење.
