Базалната температура се мери за да се запознае сопственото тело и да се има спознавање на карактеристиките на менструалниот циклус. Истовремено, се проверува и постоењето и времето на овулација, а со тоа и плодните денови во циклусот, па затоа често служи и како метода за заштита од несакана бременост.
На првата, односно фоликуларната фаза од циклусот одговара хипотермна фаза во која температурата е под 36,6 степени, додека по овулацијата следи зголемување на температурата и настапува хипертермна фаза во која температурата е меѓу 36,6 и 37,2 степени.
Растот на температурата предизвикува делување на хормонот прогестерон на центарот за регулација на телесната температура во мозокот.
Доколку не се случи оплодување, телесната температура се намалува, но доколку температурата остане зголемена и 16 дена од првото нејзино зголемување, постои можност дека сте забремениле.
Мерењето на базалната температура почнува првиот ден по престанувањето на менструацијата. Температурата се мери наутро по будење, додека се уште сте во лежечка положба, а претходно мора да сте спиеле најмалку 6 часа. Температурата може да ја мерите на повеќе начини, но најважно е секогаш да се употребува истиот начин. Температурата се отчитува по 5 минутно мерење и таа вредност се внесува во графикон, како кругче под оној ден од циклусот кога е измерена.
За време на мерењето, жената треба да биде здрава, без воспаленија или инфекции, и не смее да користи никакви средства за смирување, бидејќи тогаш вредностите не се веродостојни.
