ПИШУВА:
М-р Ивана Урдаревиќ-Геческа,
лиценциран логопед, магистер по специјална едукација и рехабилитација
♦♦♦♦♦♦♦
АКТ НА КОМУНИКАЦИЈА
Актот на вербалната комуникација го сочинуваат три дела: синтакса (редот на формалните кодови меѓу знаците – кодовите), семантика (однос помеѓу знаците и предметите кои тие ги означуваат) и прагматика (однос помеѓу знаците и нивното разбирање).
- Постојат пет степени кои вклучуваат неколку нивоа на операции на комуникацискиот акт
На првото ниво е фонемскиот систем на мозокот, со помош на кој гласовите на зборовите се извлекуваат и се складираат, фонемата е вид или класа на звукови, најмала значенска единица. Ова ниво го вклучува говорителот.
Второто ниво е функцијата на моторната физиологија, ова е фонетски гласовен систем, тој исто така го вклучува говорителот.
Третото ниво е функцијата на акустичната биофизика, ова ниво ги вклучува двајцата (говорителот и слушателот).
Четвртото ниво ја вклучува сензорната физиологија на аудитивниот систем – тој се однесува на слушателот.
На петтото ниво, комуникативниот ланец е поврзан со фонетскиот систем во мозокот на слушателот.
Овие лингвистички, биофизички и сензорни нивоа и степени овозможуваат јасна поврзаност на активностите на декодирање и енкодирање.
Декодирањето е процес на примање на пораката, претворање на примените знаци во поими, сознание за пораката која ја носи кодот. Енкодирање е процес на претворање на идејата во соопштение, претворање на идеите во систем на вербални, комуникативни сигнали.
Декодирањето и енкодирањето се аспекти на когниција и интенција кои се интегрални делови на актот на вербалната комуникација.
Кодот е збир на условни знаци (букви и броеви) кои се употребуваат во преносот на пораката. Кодот има пет различни комуникативни функции, да ги групира луѓето во различни видови според тоа кој код го користат, да врши услуга на специјални и ограничени комуникативни потреби, да врши услуги на потребите со променливи нивоа на сложеност, да носи значење на одбраните приматели, а истовремено да ги сокрива од другите.
Под поимот контекст подразбираме присутност на одредена вистина, за која од искуство сме навикнале да ја врзуваме и употребуваме со едни значења наместо со други. Контекстот влијае на функцијата и изборот на кодот затоа што ја менува смислата, функцијата на информативната квотна порака.
За да се реализира актот на комуникацијата, неопходно е да постојат пет елементи кои влегуваат во моделот на комуникацијата: извор на информацијата, испраќач, канал, примател и цел.
Човечката комуникација е целосен динамичен процес кој перманентно се менува, дополнува и усовршува. Основните варијабли во комуникацијата кои се прифатени за опис и евалуација на вербалната комуникација, без оглед на фактот што самата комуникација во суштина е тотален процес, а не колекција на варијабли се:
- Кој ја праќа пораката;
- Што кажува пораката;
- Преку кој канал се пренесува пораката;
- На кого му е пренесена пораката;
- Каков е ефектот на пораката.
Врз основа на овие варијабли изградени се моделите на вербалната комуникација. Вербалната комуникација помеѓу луѓето се постигнува низ актот на комуникација.
Елементарен пример на вербална комуникација е комуникацијата на две лица кај која едното лице во даден момент е говорител, а другото лице слушател.
Актот на вербалната комуникација го сочинуваат три дела: синтакса (редот на формалните кодови меѓу знаците – кодовите), семантика (однос помеѓу знаците и предметите кои тие ги означуваат) и прагматика (однос помеѓу знаците и нивното разбирање)
Најстариот модел е и наједноставен и се состои од три дела: испраќач, примател и порака.
Првиот модел на комуникацијата кој се однесува на човечката комуникација е класично линеарен и го застапува концептот и сфаќањето на актот на човечката комуникација на таа фаза од развојот на теоријата на комуникација.
Вториот модел, комуникацијата не може да се разгледува низ делови, туку само преку нејзината целина.
Милеровиот опис на моделот на комуникацијата дава увид во пристапот, конструкцијата и начинот на објаснувањето на еден модел на вербална комуникација, па заради тоа има извонредно важна дидактичка вредност.
Моделот на вербалната комуникација мора да се набљудува како структура на актот на вербалната комуникација која е во зависност од нивото на нејзината проученост и образложеност.
