ПИШУВА:
М-р Марина Крстиќ,
специјален едукатор – рехабилитатор
магистер по образование на надарени и талентирани
♦♦♦♦♦♦♦
Дискалкулијата претставува растројство на способностите за сметање. Дискалкулија се јавува како резултат на неизедначен развој на структурите и функциите кои ја чинат основата на способноста за сметање или како резултат на оштетување на кората на мозокот. Кога се јавува како резултат на еден дисхармоничен развој тогош зборуваме за развојна дискалкулија.
Децата со дискалкулија даваат општ впечаток како да се на помала возраст и поради тоа често во средината наидуваат на етикетирање дека се со успорен психомоторен развој, „неспособни“ или со интелектуална попреченост, при што често се бранат со инфантилното однесување, постојано присуство на насмевка на лицето или беспричинско гласно смеење
Развојната дискалкулија е појава на потешкотии или неможност за совладување на способноста за извршување на математички дејства од самиот почеток на совладување на овие способности.
Феноменот не може да се објасни со ниска интелигенција. Детето достигнува одредено ниво на интелигенција, но не и исто ниво на оперативно мислење во рамките на математичкото мислење. Ова претставува значаен проблем кој го нарушува нормалниот психосоцијален развој кај децата.
Способноста за сметање се темели како резултат на високо интегративните искуства на сензомоторните и психомоторните активности кои се дефинирани во шемите на акција на одредени кортикални структури. Сите овие активности се проткаени со емоционални насочувања кои потоа и адекватно се диференцираат во зависност од тие психомоторни и сензомоторни шеми на акција. Така раѓањето на поимот за број секогаш треба да се разгледува во контекстот на динамиката која се изведува во емоционалниот живот.
Како што констатиравме развојната дискалкулија се манифестира како потешкотија во совладувањето на математичките операции, создавањето на поимот за број и бројчаните односи.
Феноменот не може да се објасни со ниска интелигенција. Детето достигнува одредено ниво на интелигенција, но не и исто ниво на оперативно мислење во рамките на математичкото мислење. Ова претставува значаен проблем кој го нарушува нормалниот психосоцијален развој кај децата
Развојната дискалкулија се смета за парцијална дисгнозија. Обично се јавува самостојно, независно од совладаниот квалитет на лексичките способности. Иако децата успеваат да решат одредени задачи дадени во просторот на дидактичкиот материјал, сепак, тие не можат истите задачи да ги решат ако тоа им се побара да го направат на памет, без користење на очигледни средства. Овие деца често се однесуваат не само како да не знаат да сметаат туку и како да не разбираат она што им се зборува и често се поставува прашањето дали имаат добра аудитивна дискриминација на поимите.
Кај децата со дискалкулија класификацијата и инклузијата на класи се јавуваат побавно, па затоа покажуваат проблеми во разбирањето, раздвојување на целината на делови, градење на нови целини итн. Децата даваат општ впечаток како да се на помала возраст и поради тоа често во средината наидуваат на етикетирање дека се со успорен психомоторен развој, „неспособни“ или со интелектуална попреченост, при што често се бранат со инфантилното однесување, постојано присуство на насмевка на лицето или беспричинско гласно смеење.
Од невропсихолошка анализа имаат присуство на дислатерализација, непознавање на имињата на прстите, особено на прстите помеѓу палецот и малиот прст. Децата можат да ги напишат броевите во низата, но често им ги заменуваат местата на броевите, па така на пример, бројот 14 го пишуваат како 41. Клиничката слика на развојната дискалкулија особено се јавува и доаѓа до израз кога сметањето се изведува со поголем број на броеви или кога тие се во рамките на посложените математички операции. Таа се поврзува со нивото на усвоената симболизација или со нивото на усвоената концепција за телото во просторот.
Инаку, без сомневање, дискалкулијата е во врска со квалитетот на развојот на детето во моментот на манифестирање на проблемот.
Ако го имаме сето ова предвид, кај дискалкулијата се работи за дисхармонично градење на шемите на акција кои лежат во основата на развојот на структурата на мислењето и динамиката што се одвива во рамките на тие структури кои го чинат поимот на бројката и ги овозможуваат математичките операции.
Третманот кај децата со развојна дискалкулија е долготраен и ја опфаќа целата личност на детето. Дел од постапките кои се применуваат се делат на три групи:
-
Релаксација, чија задача е реконструкција на тонично-постуларните шеми;
-
Вежби за координација на движења, диференцијација на латерализација, вежби за ориентација во простор, графичко прикажување на предметите и односите во манипулативното поле;
-
Вежби за подобрување на симболизацијата на поимите и појавите во рамките на говорот и вежби за прецизна аудитивна селекција на говорот.
Етиологијата на дискалкулијата се уште останува енигма, се наведуваат проблемите во емоционалниот живот па се до микротрауми во централниот нервен систем, а самата манифестација е се уште предмет на многу научни истражувања.
