Втората година од тригодишна кампања за ICCD (2021-2023), насловена „Подобро преживување“ се одвива под мотото #преку вашите раце (#throughyourhands)
Меѓународниот ден на децата болни од рак (International Childhood Cancer Day – ICCD), кој се одбележува секоја година на 15 февруари, е важен ден за децата заболени од рак ширум светот.
На секои три минути умира по едно дете од рак!
Секоја година, на повеќе од 400.000 деца и адолесценти под 20 години им се дијагностицира рак. Стапката на преживување зависи од регионот, со 80% преживување во повеќето земји со високи приходи, но дури само 20% во земјите со низок и среден приход.
Меѓународниот ден на децата болни од рак претставува глобална кампања за подигнување на свеста за ракот кај децата и за изразување поддршка на децата и адолесцентите со рак, преживеаните и нивните семејства. Целта на Глобалната иницијатива за рак во детството на СЗО е да се елиминираат сите болки и страдања на децата кои се борат со ракот и да се постигне најмалку 60% преживување за сите деца на кои им е дијагностициран рак ширум светот до 2030 година. Ова претставува приближно удвојување на сегашната стапка на излекување и ќе спаси уште еден милион животи на деца во следната деценија.
Втората година од тригодишна кампања за ICCD (2021-2023), насловена „Подобро преживување“ се одвива под мотото #преку вашите раце (#throughyourhands ).
КЛУЧНИ ФАКТИ ЗА РАКОТ ВО ДЕТСКАТА ВОЗРАСТ
⇒ Ракот е водечка причина за смрт кај децата и адолесцентите ширум светот – на приближно 400.000 деца на возраст од 0 до 19 години им е дијагностициран рак ширум светот;
⇒ Најчестите категории на карцином кај деца вклучуваат карцином на крвта (леукемија и лимфом), тумори на мозок и цврсти тумори, како што се невробластом и Вилмсов тумор;
Преживеаните од рак во детството се најдобри амбасадори да донесат надеж, да ги мотивираат и инспирираат новите пациенти и нивните семејства како и другите преживеани
⇒ Во високо развиените земји, над 80% од децата заболени од рак преживуваат, но во многу земји со ниски и средни примања преживуваат само околу 20%;
⇒ Дури и во високоразвиените земји, детскиот карцином е водечка причина за смрт на деца;
⇒ Потеклото на карциномот кај децата е претежно непознато, не е поврзано со начинот на живот и не може да се превенира или да се открие рано со скрининг;
⇒ Подобрување на исходот кај децата заболени од рак бара рано и точно дијагностицирање, проследено со ефективен третман;
⇒ Повеќето карциноми во детството може да се излекуваат со комбинација на хемотерапија и други третмани, вклучувајќи хирургија и радиотерапија;
⇒ Смртните случаи што можат да се избегнат од рак во детството во слабо и средно-развиените земји се јавуваат поради недостаток на дијагноза, погрешна дијагноза или задоцнето дијагностицирање, препреки во пристап до нега, напуштање на лекувањето, смрт од токсичност и повисоки стапки на рецидив (болеста се повторува);
⇒ Во средини со повисоки примања, недостатокот на терапевтски иновации е клучна пречка и причина за стагнација на преживување кај малигните заболувања кои тешко се лекуваат;
⇒ Системи за податоци за карцином кај деца, како што се регистри на пациенти, заедно со одржливи инвестиции во здравствените системи и инфраструктура за навремено дијагностицирање и лекување, се потребни за континуирано унапредување на квалитетот на нега. (СЗО)
ПОДИГНУВАЊЕ НА СВЕСТА И ЕЛИМИНИРАЊЕ НА МИТОВИТЕ ЗА РАКОТ ВО ДЕТСКАТА ВОЗРАСТ
Заразност: Ракот во детската возраст не е заразен. Безбедно е да се игра, дружи и комуницира со деца со рак и преживеани од рак во детството.
Плодност: Некои преживеани може да имаат проблеми со плодноста и репродуктивноста во зависност од нивната специфична дијагноза и третман на рак, но тоа не е точно за повеќето преживеани.
Меѓународниот ден на децата болни од рак претставува глобална кампања за подигнување на свеста за ракот кај децата и за изразување поддршка на децата и адолесцентите со рак, преживеаните и нивните семејства
Животен век: Истражувањата покажаа дека децата третирани од рак имаат ризик од долгорочната страна на ефектите од нивниот третман; меѓутоа пократкиот животен век зависи од: а) тајмингот на почетна дијагноза на рак; б) типот на третман; и в) интензитет на третман.
Училишни достигнувања: Некои преживеани од рак во детството имаат когнитивни и пречки во учењето поради нивниот специфичен рак и третман, но тоа не е точно за сите. Повеќето преживеани се луѓе со високи перформанси кои многу добро се снаоѓаат во нивното образование и кариера.
Социјализација: За време на третманот, повеќето деца/адолесценти со рак се одвоени од нивните врсници и не можат да се вклучат во редовното школување и други активности. Сепак, бројни студии покажаа дека како последица на предизвиците со кои се соочиле и нивните искуства, преживеаните имаат тенденција за подобро справување и отпорност од нивните врсници. Во земјите со програми за психосоцијална поддршка за деца со рак и преживеани и/или невладини организации со програми и услуги кои создаваат средини за поддршка и негување за овие деца/адолесценти и семејства, резултатите од социјализацијата се генерално добри.
После третманот: Постојаната грижа за следење останува важна за преживеаните поради поголемиот ризик за секундарни карциноми или хронични здравствени состојби поврзани со нивниот третман за рак. Внимателноста и редовното следење се од суштинско значење за раната идентификација и поддршка за каков било здравствен предизвик.
Иднина: Повеќето преживеани од рак во детството се враќаат на нормалниот училишен живот и активности по третманот и ефективно се реинтегрираат со своето семејство, пријатели и заедници. Во некои случаи, преживеаните и нивните семејства се прилагодуваат и го менуваат својот животен стил за да постигнат „ново нормално“.
Стигма: Во повеќето земји, на преживеаните од рак во детството им се восхитуваат и се гледаат како херои и воини кои храбро го победиле ракот. Преживеаните од рак во детството се жив доказ и сведоштво дека ракот во детството може да се излекува. Тие се најдобри амбасадори да донесат надеж, да ги мотивираат и инспирираат новите пациенти и нивните семејства како и други преживеани.
Дијагноза: Децата/адолесцентите треба да бидат информирани за нивниот рак. Соодветно на возраста може да се споделат информации за да му се помогне на пациентот да ја разбере состојбата и третманот што ќе го добие. Ова е особено клучно за тинејџерите и младите кои имаат потреба да се чувствуваат мотивирано и одговорно за сопственото здравје и благосостојба.
(Childhood Cancer International and International Society of Paediatric Oncology)
