ПИШУВА:
Прим. д-р Борислав Гогушевски
оториноларинголог
♦♦♦♦♦♦♦
СИНУЗИТИС
Синузитис претставува воспаление на слузницата на параназалните синуси. Овие инфекции се јавуваат најчесто заедно со инфекции на носните простори /ринити/ и затоа често се користи терминот риносинузити.
Анатомија
Синусите претставуваат неколку парни воздушести простори сместени во просторот на главата. Според локализацијата се делат на:
– максиларни/вилични
– фронтални/челни
– етмоидални/на коренот на носот помеѓу очите
– сфеноидални/зад носот во средината на главата
Синусите преку своите отвори се во комуникација со носните простори во кои се дренира нивниот содржај.
Во текот на настинката отокот/едемот на носната слузница поради инфекцијата доведува до стеснување или блокирање на отворите на синусите во носните простори. Тоа доведува до намалување на притисокот во синусите, се јавува болка и стварање на течност/флуид/ во синусите
Воспаленијата на синусите најчесто се поврзани со:
– претходна настинка
– алергиски ринит
– полипи во носот
– искривена носна преграда
– чести горно-респираторни инфекции
Во текот на настинката отокот/едемот на носната слузница поради инфекцијата доведува до стеснување или блокирање на отворите на синусите во носните простори. Тоа доведува до намалување на притисокот во синусите, се јавува болка и стварање на течност/флуид/ во синусите. Притисокот во регијата на синусите и болката се золемуваат, а честопати се јавува и бактериска колонизација што ја потенцира клиничката слика.
Зависно од тежината на инфекцијата може да биде зафатен еден или повеќе од синусните простори од што зависи и тежината на симптомите
Најчести причинители на синузити се:
– бактерии – Streptococcus pneumoniae, Haemophylus influenzae, Moraxella catarrhalis;
– вируси – риновируси, аденовируси, вируси на инфлуенца и параинфлуенца, респираторни синцицијални вируси;
– фунги/габи – најчесто кај дијабетичари и имунодефицитарни пациенти.
Симптоматологија
Според тежината на симптомите кои се јавуваат при воспалението на синусите тие се делат на мајорни и минорни.
Најчести мајорни симптоми се:
- лицева болка или чувство на притисок
- носна опструкција/запушеност на носот
- секреција од носот/во почетокот бистра, а потоа погуста жолто-зеленикава, или чувство на слевање на секрет во грлото
- намален или изгубен осет за мирис/хипосмија или аносмија/
- покачена телесна температура
Во минорните сиптоми доминираат:
- замор, малаксаност
- болка во забите, ушите
- главоболка
- кашлица
- непријатен мирис од устата
Имајќи ги предвид симптомите, а со цел за поставување на правилна дијагноза, потребни се најмалку еден мајорен и два минорни симптома или два мајорни симптома.
Зависно од тежината на инфекцијата може да биде зафатен еден или повеќе од синусните простори од што зависи и тежината на симптомите.
Локализацијата на болката може да ни посочи кон афекцијата на пооделни синуси:
⇒ кај максиларните синузити – болка под очите, болки во забалото, главоболка,
⇒ кај фронталните синузити – болка во челото /над очите/,
⇒ кај етмоидалните синузити – болка помеѓу очите/на коренот на носот,
⇒ кај сфеноидалните синузити – болка во задниот или средишниот дел на главата.
Дефинирањето на овие симптоми е често отежнато поради истовремено ширење на инфекцијата кон повеќе синусни простори.
Според временскиот период на траење на тегобите синузитите можат да се јават во неколку форми:
-
акутен синузит – најчесто почнува со симптоми на настинка и трае најмногу 2-4 недели
-
субакутен синузит – симптомите перзистираат 4-12 недели
-
хроничен синузит – трае повеќе од 12 недели
-
рекурентен /повторувачки/ синузит
Дијагнозата кај синузитите се поставува врз основа на:
– детална анамнеза
– комплетен оториноларинголошки преглед
– флексибилна/фиберназофарингоскопија – за разлика од ригидната ендоскопија, оваа дијагностичка метода овозможува многу попрецизна евалуација на носните простори. Таа ни дава податоци во однос на промените на носната лигавица /пребоеност, оток, хипертрофија/, деформитет/девијација на носната преграда, присуство на секрет и локализација, проценка на третиот крајник кај децата, носни полипи и други состојби што се важни во проценката на синусните инфекции.
Рентгенолошки испитувања:
– нативна снимка на синусите – нуди базична рентгенолошка проценка на синусите, но сепак инсуфициентна во однос на компјутеризираната томографија или магнетната резонанца;
– компјутеризирана томографија /КТ/ или магнетна резонанца /МРИ/ на носот и параназалните синуси – овие методи ни овозможуваат најдобра и најпрецизна рентгенолошка евалуација на промените во носот и синусните простори, воедно преставуваат многу важно надополнување на претходните дијагностички методи особено кај повторувачките или пролонгирани епизоди на синузити;
– микробиолошки испитувања /брисеви/ – служат за евентуално идентификување на причинителот и дефинирање на антибиотската терапија;
– лабораторски испитувања – крвна слика, CRP – ни помагаат во проценката на тежината на инфекцијата, но и за следење на нејзината еволуција.
(продолжува)
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, ПРИМ. Д-Р БОРИСЛАВ ГОГУШЕВСКИ:
