ПИШУВА:
Прим. д-р Борислав Гогушевски
оториноларинголог
♦♦♦♦♦♦♦
Дилемата околу потребата и индикацииите за оперативен третман на крајниците е најчесто помеѓу оториноларинголозите и педијатрите. Затоа е најдобро кога е одлуката заедничка. Тие се две специјалности кои се директно инволвирани. Ако тие немаат дилеми околу индикациите, тогаш е одлуката многу поедноставна.
Што се однесува до старосната граница за хируршка интервенција вообичаено таа е околу тригодишна возраст, тоа е некоја возрасна граница под која вообичаено не се практикува оперативно отстранување на крајниците. Се мисли, пред се, за хируршките интервенции на непчаните крајници, доколку е во прашање отстранување само на третиот крајник може и на помала возраст. Но проценката е секогаш индивидуална, секој пациент е пациент за себе и покрај генералните насоки во однос на индикациите, дури и кога станува збор за возраста.
Кој период од годината треба да се избегнува за операција на крајниците? Вообичаено се избегнуваат периодите кога има епидемија или се очекува некоја епидемија, тоа се најчесто есенските денови односно почетокот на зимата или периоди кога се создаваат услови за вирусни инфекции или грипозни состојби. Се избегнуваат и летните периоди кога има екстремно високи температури кои ја зголемуваат неколкукратно опасноста од појава на постоперативно крвавење
Впрочем, ако се работи за дете коешто има постојани инфекции, огромни крајници, огромен трет крајник, изразени симптоми на sleep apnea, потешкотии во слушањето, тогаш возраста и нема толку голема улога. Тогаш обично и се спушта таа старосна граница. Во праксата сме имале и деца со 1,5 година и деца со 2 години кои биле оперирани. Кај нив апсолутно индикациите биле адаптирани на сериозноста на проблемите кај детето. Генерално три години е возрасната граница за операција на крајниците, но секогаш се можни отстапки.
Кој период од годината е најдобар за операција на крајниците
Кога станува збор за идеален период од годината за операција на крајниците ќе одговорам обратно, односно кои периоди треба да се избегнуваат. Вообичаено се избегнуваат периодите кога има епидемија или се очекува некоја епидемија, тоа се најчесто есенските денови односно почетокот на зимата или периоди кога се создаваат услови за вирусни инфекции или грипозни состојби. Кај детето после операцијата паѓа имуниот одговор во краток временски интервал и ако во тој период се надоврзе каква било вирусна инфекција, или една грипозна состојба, тоа е веќе крајно непосакувана ситуација.
Вообичаено се избегнуваат и летните периоди кога има екстремно високи температури кои ја зголемуваат неколкукратно опасноста од појава на постоперативно крвавење.
Може ли третиот крајник повторно да порасне доколку се отстрани порано во детската возраст?
Да, постои таква опција, но не е поврзано со возраста. Да напоменеме дека и непчаните крајници и третиот крајник, заедно со тубарните и лингвалните тонзили се дел од еден прстен на лимфатично ткиво, т.н. Валдееров прстен. Би дал еден пример. Имаше во еден период идеја да се прави еднострана тонзилектомија/да се извади само едниот непчан крајник, а другиот да остане. Идејата беше да се ослободи просторот за дишење, но да се сочува едниот крајник и да се запази нивната улога како филтер на инфекции во организмот. Кај одреден број на пациенти после период на следење се случуваше оставениот крајник значително да се зголеми или хипертрофира. Што значи дека тој лимфен прстен не е случајно така наречен, па повторувачки инфекции во еден негов сегмент може да предизвикаат реакција во друг. Ако пак, во случај индикацијата да не е соодветно поставена истото е веројатно да се појави и кај третиот крајник, или, со други зборови, повторувачките инфекции на непчаните крајници да доведат до повторна појава на веќе отстранетиот трет крајник.
Што друго може да стимулира евентуално повторна појава на третиот крајник? Ако покрај честите инфекции постои и алергија, која може да биде дополнителна причина за хипертрофија на третиот крајник. Значи доколку се отстрани третиот крајник, а алергијата не се држи под контрола, исто така постои веројатност тој повторно да хипертрофира. Но прашањето може да биде и хипотетичко: Дали повторно се појавува третиот крајник или пак тој е некомплетно отстранет при хируршката интервенција?
◊◊◊◊◊◊◊
