ПИШУВА:
Слаѓана Трајкова,
дипл. логопед – дефектолог, мастер логопед
Ј.З.У. Центар за рехабилитација на патологија на вербална комуникација
♦♦♦♦♦♦♦
Колку и да звучи чудно, но децата кои имаат помалку развиен слух потешко се откриваат. Особено потешко се откриваат децата кои имаат наглувост. Доколку самите родители не го забележат или детектираат проблемот, малото дете не е во состојба само да каже дека не слуша доволно. Се јавуваат поголема група на деца кои послабо слушаат и така си живеат и така се чуваат во родителскиот дом, без да побараат лекарска интервенција. Се појавува проблем ако навреме не се откријат од страна на стручни лица, и навреме не се преземат адекватни стручни мерки.
Во периодот кога почнува да се развива говорот ќе забележиме дека зборовите некако не ги изговара правилно, не ги изговара целосно, зборовите му се непотполни со испуштање на поедини гласови, особено почнува самогласките да ги испушта, или се оштетени – деформирани…
Затоа, се бара овие деца да бидат навреме откриени и што е можно порано да се отпочне со рехабилитациски третман, да се вклучат во програмата на фоноаудитивниот третман за да можат и да развијат правилен говор. Доколку не се преземат мерки, со отстапките на слухот кај детето ќе се појават како последица потешкотии во говорот или потешкотии во самата вербална комуникација.
Како да препознаеме дете кое има оштетен слух?
Најпрво ќе се забележи дека не одговара кога ќе го повикаме по име, или не дава одговор кога ќе му упатиме некоја вербална наредба, поедноставно кога ќе му кажеме – дојди тука, седни овде, донеси ја чашата, гледај таму… Не одговара кога е внесено во некоја своја посебна активност, кога е внесено во играта не се врти на звук, не реагира на некои звучни случувања околу него. Тоа слуша околу себе, но не е во состојба да ги слушне посебните звуци или ги слуша само тие звуци кои му се доволно близу.
Глувото дете повеќе посредува преку чулото за вид, преку очите, повеќе го надокнадува тоа што гледа во замена со чулото за слух кој му недостасува
И да го слушне звукот, нема да може да го одреди и да каже точно од каде доаѓа тој звук, има потешкотии да го одреди изворот на доаѓањето на звукот и главата не се врти према изворот на доаѓањето на звукот. Значи има потешкотија да го локализира изворот на звукот, делува збунето и недоволно сигурно во себе.
Кога ќе го посматраме во текот на игра, ова дете убаво си игра и сака да се дружи со деца, но се забележува некако како да е повеќе бучно од вообичаеното однесување. Прави погласна врева и бука од преостанатите деца во групата, повеќе ги движи рацете, со нагласена гестикулација, како да сака да го пополни со гест тоа што го кажува. Погласно се смее, гласно зборува… Неговиот глас е звучен со висок тоналитет, исто како да сака да довикува некого кој е далеку
Во периодот кога почнува да се развива говорот ќе забележиме дека зборовите некако не ги изговара правилно, не ги изговара целосно, зборовите му се непотполни со испуштање на поедини гласови, особено почнува самогласките да ги испушта, или се оштетени – деформирани… Така отпочнува говорно да биде неразбирив и недоволно јасен. Иако детето сака да зборува, има желба за зборување, сепак отпочнува средината да не го разбира доволно и ќе почне да го потпрашува да го повтори она истото што сака да го каже. Кога ќе го посматраме во текот на игра, ова дете убаво си игра и сака да се дружи со деца, но се забележува некако како да е повеќе бучно од вообичаеното однесување. Прави погласна врева и бука од преостанатите деца во групата, повеќе ги движи рацете, со нагласена гестикулација, како да сака да го пополни со гест тоа што го кажува. Погласно се смее, гласно зборува… Неговиот глас е звучен со висок тоналитет, исто како да сака да довикува некого кој е далеку.
Детето кое е наглуво или кога веќе има поставена дијагноза дека е глуво може да ја почувствува воздушната струја, осеќа како се движи воздушната струја, која се прави како производ на одредени звуци. Почувствува кога ќе падне некој предмет, кога вратата ќе тресне, кога некој оди, па дури и летањето на авионот горе може да го почувствува.
Родителите на ова дете се во недоумица и си помислуваат и дека сето тоа е нормално и така треба да се однесува. Но за жал, треба да напишам ова детето повеќе го осеќа како треперења во воздухот кои се појавуваат.
Зошто е ова така?
Глувото дете повеќе посредува преку чулото за вид, преку очите, повеќе го надокнадува тоа што гледа во замена со чулото за слух кој му недостасува. И кога некој од страна му зборува, кога лично кога му се обраќа, тоа е оспособено да ги разликува движењата, различни по природа, за кои ние мислиме дека му се надвор од неговото видно поле затоа што повеќе му е развиена латералната визуелност.
