Во некој момент, најверојатно ќе го направите тоа. Но, кога е вистинското време за да му дадеме телефон на детето? И што сè треба да знаеме пред да го направиме тој чекор?
Ова е прашање што ги мачи речиси сите родители. Не ги мачи само оние кои веќе имаат цврст став — дали тоа ќе биде многу рано или ќе го одложат што подолго. Но, ако сте меѓу оние кои размислуваат дека можеби сега е моментот, има неколку важни прашања што треба да си ги поставите.
Клучни прашања пред да му дадете мобилен на детето
Педијатарката и авторка д-р Кетрин Перлман, автор на книгата „Првиот телефон“ – водич за дигитална одговорност и безбедност кај децата, вели дека родителите најпрво треба да се запрашаат:
- Постои ли реална потреба од мобилен телефон? -На пример, ако детето е само дома или самостојно оди на училиште, можеби е корисно да има телефон.
- Дали детето веќе покажува зрелост во користењето на екраните и почитување на ограничувања?
- Дали е одговорно кога станува збор за важни задачи и обврски?
- Дали е отворено за разговори и учење поврзани со дигиталниот свет?
Одговорите на овие прашања ќе ви помогнат да процените дали детето е подготвено за одговорноста што доаѓа со мобилен уред.
5 главни ризици поврзани со дигиталната безбедност
Доколку одлучите да му дадете мобилен телефон, важно е да разберете дека не завршувате тука. Напротив, тука започнува постојана грижа и ангажман. Еве на што особено треба да внимавате:
- Онлајн предатори и измами: Дури и возрасни стануваат жртви – децата се уште повподложни.
- Дигитален отпечаток: Каде детето споделува информации? Каде има кориснички профили?
- Кои социјални мрежи ги користи?: Што гледа таму, со кого комуницира, каков е тој контакт?
- Какво влијание имаат социјалните мрежи и времето на екран врз детето?: Постои ли сајбер булинг, анксиозност, притисок?
- Кој влијае врз детето?: Дали разбира дека инфлуенсерите објавуваат реклами за пари? Дали знае што е скриен маркетинг?
Совети за безбедно користење на мобилен телефон
- Играјте игра на улоги – Симулирајте ситуации за да му покажете на детето дека не секој онлајн е пријател.
- Поставете јасни правила за користење – Одредете кога е време без екрани и каде телефонот ќе се чува ноќе (на пр., надвор од спална соба).
- Објаснете ги поимите како измами, кражба на идентитет и онлајн предатори – Детето треба да знае што не смее да споделува и да препознае сомнителна комуникација.
- Воведете теми како дигитален прифат (consent), споделување фотографии, sexting и ментално здравје – Разговорите не треба да бидат табу, туку нормален дел од воспитувањето.
Д-р Перлман потенцира дека ова не е еднократна лекција, туку цело-животен процес на учење — и за родителите и за децата.
Предупредувачки знаци кај деца што користат смартфон
Внимателно набљудувајте го однесувањето на вашето дете. Некои „црвени знамиња“ можат да укажат на проблем:
- Оддалечување од активности што претходно ги сакало
- Поретки средби со пријатели
- Промени во расположението – анксиозност, тага, раздразливост
- Недостаток на мотивација за сè освен екран
- Тајност и криење – Ако детето постојано го крие телефонот или се изолира додека го користи, можеби има нешто што не сака да го сподели.
Во такви ситуации, разговорот е најважен. Кажете му дека имате право да го проверите телефонот – не за да го шпиунирате, туку за да го заштитите. Понекогаш, доколку е потребно, првиот преглед може да се направи и без најава, во зависност од ситуацијата и односот што го имате со детето.
Дигиталниот свет не е забранет, но мора да биде воден со грижа
Давањето мобилен телефон на дете не е само технолошка одлука – тоа е важен чекор во воспитниот процес. Односот кон дигиталниот свет што ќе го создадете сега, ќе влијае на тоа како детето ќе се снаоѓа во него подоцна – со свест, почит и одговорност.
