ПИШУВА: Д-р Даница Поповска
специјалист по ортопедија
♦♦♦♦♦♦♦
Вроден (конгенитален) крив врат
Конгениталниот мускулен тортиколис или крив врат е состојба во која бебето ја држи главата наведната на едната страна и има потешкотии во вртењето на другата страна. Брадата е завртена кон рамото на здравата страна.
Конгениталниот мускулен тортиколис е присутен уште при раѓање или се открива во првите 6-8 недели, кога новороденчето започнува поактивно да ја движи главата. Кај 20% од бебињата со вроден крив врат се јавува и конгенитална дисплазија на колкот.
Тортиколис може да се појави и во тек на детството или кај возрасни, но ова е стекнат крив врат кој може да е причинет од низа различни болести кои се лекуваат на различни начини. Многу ретко, конгениталниот тортиколис може да биде причинет од аномалии на вратниот ’рбет, очите или тумори на мозокот.
Кај 75% од бебињата, зафатен е десниот мускул, лицето гледа кон лево
Кај конгениталниот мускулен тортиколис, стерноклеидомастоидниот мускул, кој се протега по страничниот дел на вратот е скратен и затегнат. Причината не е секогаш позната, но постојат фактори за кои се смета дека придонесуваат за настанок на крив врат. На пример, тесниот простор во матката, најчесто кај прва бременост или близначки бремености придонесуваат за принудна позиција на главата и вратот и развој на тортиколис. Исто така, тешко породување може да доведе до повреда на стерноклеидомастоидниот мускул, која при заздравувањето се трансформира во лузна и мускулот се скратува.
Вообичаеното лекување за конгениталниот мускулен тортиколис е конзервативно и се состои од вежби за истегање на стерноклеидомастоидниот мускул. Се спроведува физикална терапија, а родителите се учат и дома да ги повторуваат вежбите неколку пати дневно. Вежбите обично се состојат од вртење на вратот на бебето во страна, за брадата да го допре рамото и нежно наведнување на главата во страна за увото да го допре рамото
Симптоми
- Главата е наведната на едната страна, а лицето и брадата се завртени кон спротивната страна. Кај 75% од бебињата, зафатен е десниот мускул, лицето гледа кон лево.
- Опсегот на движења на вратот е намален и е тешко да ја придвижите главата нагоре, надолу или да ја ротирате во страна
- Во тек на првите неколку недели, може да се напипа еластично топче во предел на телото на мускулот. Ова топче е безболно и постепено го снемува. Обично исчезнува до шестиот месец.
- Едната страна на лицето и главата можат да се сплеснат, затоа што бебето постојано спие на една страна.
Причината не е секогаш позната, но постојат фактори за кои се смета дека придонесуваат за настанок на крив врат. На пример, тесниот простор во матката, најчесто кај прва бременост или близначки бремености придонесуваат за принудна позиција на главата и вратот и развој на тортиколис. Исто така, тешко породување може да доведе до повреда на стерноклеидомастоидниот мускул, која при заздравувањето се трансформира во лузна и мускулот се скратува
За поставување на дијагноза на вроден крив врат најчесто е потребен само преглед, во кој лекарот ќе ја провери подвижноста на главата на бебето и ќе го утврди скратувањето на мускулот. Понекогаш се потребни и рентгенски снимки на вратот, доколку постои сомнение за постоење на аномалии на базата на черепот или вратниот ’рбет. Се посветува особено внимание на навремен ултразвучен преглед на колковите (уште во првиот месец) поради поголемиот ризик за развојна дисплазија на колковите кај овие деца.
Лекување
Вообичаеното лекување за конгениталниот мускулен тортиколис е конзервативно и се состои од вежби за истегање на стерноклеидомастоидниот мускул. Се спроведува физикална терапија, а родителите се учат и дома да ги повторуваат вежбите неколку пати дневно. Вежбите обично се состојат од вртење на вратот на бебето во страна, за брадата да го допре рамото и нежно наведнување на главата во страна за увото да го допре рамото.
Исто така се стимулира и бебето само да прави одредени движења, како на пример: поставување играчки за бебето да мора да ја врти главата за да ги види; поставување на креветчето во позиција за детето да мора да се врти за да ве види, легнување на бебето на стомак додека е будно за да ги зајакне вратните мускули.
-
Во одредени случаи се поставува и ортоза – околувратник, кој детето го носи во поголем период во текот на денот, кој исто така помага во истегнувањето на стерноклеидомастоидниот мускул.
Кај мал број случаи, кај кои конзервативното лекување не дава ефект, или тортиколисот е откриен подоцна (по првата година) е потребен оперативен третман. Се врши хируршко продолжување на мускулот, по што повторно следува период на носење околувратник и физикална терапија.
Повеќе од истиот автор, Д-р Даница Поповска:
