„Кога детето е мало и ќе прооди, кој вели „браво“? Мама и тато. Кога ќе научи да вози велосипед, кој вели „браво“? Па, повторно мама и тато. И потоа се јавуваат и на баба и дедо да им кажат. А пофалбите што ги добиваат се потврда дека прават нешто добро. Така се насочува нивното однесување. И тогаш одеднаш се појавува некоја социјална мрежа. Таму не се мама и тато, туку некои непознати луѓе. И кога пристигнуваат пофалби, тоа се нарекува „лајк“. Па, дали добил два или педесет лајкови, има голема разлика“, вели д-р Ранко Рајовиќ, експерт за детски развој.
Зборувајќи за мерната единица на среќа на денешните деца и млади луѓе, Рајовиќ вели дека сега е многу променето и дека пораката што децата ја добиваат преку бројот на лајкови на социјалните мрежи – е дека ќе бидат повеќе забележени ако прават лоши работи.
На пример, синот ја измил колата со татко му, тоа го снимил и да речеме дека го ставил на неговиот канал на Јутјуб. Колку лајкови ќе добие? Од мама и тато и можеби од уште еден роднина. Три. Ама ако направи некоја глупост, а нив ги има колку сакаш на интернет, да речеме, малтретирање на животно, колку лајкови ќе добие? 100. Тој гледа каде добива повеќе потврди и него пофалбите го насочуваат на такво однесување
„Тоа им го предавам и на студентите. Да речеме дека имате син кој ја измил колата со својот татко. Ова често им го кажувам на родителите, организирајте детето да ја испере колата со тато, да зготви ручек со мама, одредете ден за играње друштвени игри… Ним им треба малку од нашето време. И сега, на пример, синот ја измил колата со татко му, тоа го снимил и да речеме го ставил на неговиот канал на Јутјуб. Колку лајкови ќе добие? Од мама и тато и можеби од уште еден роднина. Три. Ама ако направи некоја глупост, а нив ги има колку сакаш на интернет, да речеме, малтретирање на животно, колку лајкови ќе добие? 100. Тој гледа каде добива повеќе потврди и него пофалбите го насочуваат на такво однесување. И што прават тие? Ги снимаат другите деца, ги понижуваат. Некој ќе каже дека и порано имало такво насилство. Имало, но не вакво. Затоа што ние дозволивме денеска нивното однесување да го регулира интернетот, наместо тоа да го прави родителот“, изјави Ранко Рајовиќ.
Во оваа смисла, вели Рајовиќ, потребна ни е темелна реформа во образованието, за да ги научиме децата, меѓу другото, на емпатија и вистински вредности, наместо да ги принудуваме да учат информации напамет.
„Ние не сфативме на време дека ни е потребна реформа. Уште во далечната 1997 година, компјутерот IBM Deep Blue го победи Гари Каспаров во шах. Година дена пред тоа победи Каспаров, но во 1997 год. загуби. За него тоа беше голем удар, зборуваше дека се буди и ноќе. Но што е тука целта? Тогаш моравме да сфатиме дека компјутерот станал подобар од нас во однос на комбинации и информации. Тогаш требаше да почнеме да ги учиме нашите деца на она што компјутерот го нема. Нови идеи, креативност, емпатија, тимска работа. Што сме направиле од тоа? Многу малку. И понатаму нашите деца сè уште учат информации напамет. И чекаме некој друг да ни најде решение“, изјави Ранко Рајовиќ. (Зелена учионица)
