Д-р Вулнет Бектеши: Кога детето ќе пројави жолтица, најчестата дилема е дали и кога да се третира (на кое ниво на серумски билирубин)

Одлуката зависи од следните фактори: дали детето е доносено или недоносено (недоносено пред полна 37. гестациска недела), добро или болно и дали постојат или не постојат крвни фактори кои ја поддржуваат хипербилирубинемијата

Клинички е корисно да се класифицираат жолтиците според времето кога детето станува видливо жолто: рана, нормална или доцна жолтица
ПИШУВА:
Д-р Вулнет Бектеши
специјалист педијатар, супспецијалист неонатолог

♦♦♦♦♦♦♦

Која е разликата помеѓу физиолошка и патолошка жолтица?


Сите новородени развиваат зголемено ниво на серумски билирубин (СБр), од различен степен, во текот на првата недела од животот. Тоа е резултат на зголемена продукција (зголемен распад на еритроцитите), намалено отстранување (транзиторна инсуфициенција на ензимите на црниот дроб) и зголемена реапсорпција (ентерохепатична циркулација).

Физиолошка жолтица обично се јавува после третиот ден на раѓање (3-10. ден): Д-р Вулнет Бектеши

Од која е да е причина, кога детето ќе пројави жолтица, најчестата дилема е дали и кога да се третира (на кое ниво на серумски билирубин). Одлуката зависи од следните фактори: дали детето е доносено или недоносено (недоносено пред полна 37. гестациска недела), добро или болно и дали постојат или не постојат крвни фактори кои ја поддржуваат хипербилирубинемијата.

Новороденчињата развиваат зголемено ниво на серумски билирубин 

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Пред да ја кажеме разликата помеѓу овие две состојби мораме да ги дефинираме и вредносните разлики во вредностите на билирубин во овие две состојби:

  • Физиолошка жолтица обично се јавува после третиот ден на раѓање (3-10. ден) и е со вредности околу 100 umol/L или 5 mg/dl (1mg/dl= 17,1 umol/L)

 

Зголеменото ниво на серумски билирубин (СБр) во текот на првата недела од животот е резултат на зголемена продукција (зголемен распад на еритроцитите), намалено отстранување (транзиторна инсуфициенција на ензимите на црниот дроб) и зголемена реапсорпција (ентерохепатична циркулација)

  • Патолошката жолтица може да биде :
  1. Praecox (предвремена) во првите 24 часа
  2. Gravis (со вредности од над 205 umol/l кај доносени новороденчиња и > 255 umol/L кај недоносени.
  3. Prolongatus (пролонгирана) којашто трае повеќе од една недела кај доносени и повеќе од две недели кај недоносени.

Поимот некоњугиран билирубин ја подразбира индиректната фракција на билирубин (таа е липосолубилна и е врзана за албумините, ја нема во урината тука само во столицата, нормалните вредности на некоњугиран билирубин се 80-85 % од вкупниот билирубин).

Коњугиран билирубин е директната фракција- т.е. хидросолубилен дел, врзан за глукуронска киселина, го има во урина, нормалните вредности се 10-15% од вкупниот билирубин.

Клинички е корисно да се класифицираат жолтиците според времето кога детето станува видливо жолто:
  1. РАНА жолтица (денови од раѓање: 1-2) – не е честа

*Хемолитичка жолтица (Rh сензибилизација, ABO или други)

  1. НОРМАЛНА/физиолошка жолтица (денови од раѓање: од 3-10) – многу честа

-некомплицирана

-комплицирана

  1. ДОЦНА жолтица (денови од раѓање: 14+)

-Жолтица на доени деца (мајчино млеко)

-Коњугирана жолтица–поретко

Вроден наследен дефицит на глукоронил-трансферазни ензими-многу ретко.

Причини за патолошка индиректна билирубинемија се состојби поврзани со зголемена разградба на еритроцитите

Директна хипербилирубинемија – не е неуротоксична, но секогаш е со патолошки карактер. Се изразува со зелено-жолтеникава боја на кожата и со „бела” столица.  Може да биде предизвикана од пореметување на протокот на директниот билирубин низ хепатоцитите до жолчните канали, од оштетување на самите хепатални клетки (хепатит, сепса), но и од пореметување на протокот низ жолчните патишта како последица од функционални или анатомски аномалии на жолчните патишта.

Индиректна хипербилирубинемија може да биде:  

  1. Физиолошка – т.е тоа е благ облик на индиректна билирубинемија, и карактеристично е што се јавува обично после 3-от ден.
  2. Патолошка – обично се јавува во првите 24 часа, со вредности коишто имаат тенденција на брз пораст.

Причини за патолошка индиректна билирубинемија се состојби поврзани со зголемена разградба на еритроцитите:

  • изоимунизација (т.е. некомпатибилност на Rh факторот, на АБО-системот или на други еритроцитни антигени),
  • биохемиски дефект на Ер-мембрана (недостаток на некои ензими),
  • структурални пореметувања на еритроцитите (сфероцитоза, пикноцитоза)
  • инфекции (бактериски, вирусни или протозоални),
  • разградба на крвните згрушоци при кефалхематоми и/или други обемни крвавења.

Во наредното продолжение:
Д-р Вулнет Бектеши: Третман на жолтица кај новороденче

 

  • ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, Д-Р ВУЛНЕТ БЕКТЕШИ:

РОДИТЕЛИ ВНИМАВАЈТЕ – Вовлечена фонтанела е знак дека детето е дехидрирано