Во текот на растењето, децата често се соочуваат со различни стомачни тегоби – од лесни и минливи симптоми, како гасови и запек, до посериозни состојби што бараат медицинска проценка и третман. Навременото препознавање на симптомите, правилната исхрана, хидратацијата и соодветната грижа можат значително да помогнат во спречување и олеснување на дигестивните проблеми. Во текстот што следи се опфатени најчестите состојби поврзани со дигестивниот систем кај децата, како и совети кога и како да се реагира.
Гасови кај децата
Секој има гасови – дури и децата. Тоа е нормален процес по консумирање на храна и пијалаци како грав, зеленчук и газирани сокови. Кога децата јадат или пијат пребрзо или џвакаат мастика, може да голтнат дополнителен воздух – што исто така предизвикува гасови. Иако гасовите се нормални, можат да предизвикаат болка во стомакот и подуеност. Децата обично немаат гасови толку често како возрасните. Ако вашето дете често се жали на болки од гасови, консултирајте се со педијатар.
Гастроезофагеален рефлукс кај децата
Ако вашето дете често повраќа или чувствува печење во градите (жиговина), можно е да има рефлукс – кога храната се враќа од желудникот во хранопроводникот. Одредени видови храна, големи оброци или јадење непосредно пред спиење можат да ги влошат симптомите. Доколку симптомите се чести, посетете лекар. Педијатарот може да предложи почести и помали оброци, избегнување одредени намирници, лекови или да направи тестови за исклучување на други причини.
Некои експерти велат дека е безбедно да се плива веднаш по јадење, но други предупредуваат на ризик од мали грчеви што можат да го нарушат безбедното пливање. Лесен оброк или ужина најчесто не претставуваат проблем, но по поголем оброк – подобро е детето да почека пред да влезе во вода
Вируси и бактерии
Бактериите и вирусите можат да ја нарушат дигестивната функција на вашето дете. Децата може да се разболат ако јадат храна што не е добро измиена или зготвена. Тоа може да предизвика болки во стомакот, треска, дијареја или повраќање. Вирусите што лесно се пренесуваат меѓу децата се, исто така, и чест извор на дијареја. Заштитете ги децата преку придржување кон правилата за хигиена на храна, често миење раце, избегнување делење храна и држење на децата подалеку од лица кои се болни.
Дијареја кај децата
Ако вашето дете има течна или воденеста столица повеќе од три пати дневно, станува збор за дијареја. Причинители можат да бидат инфекции (бактериски или вирусни), алергии на храна или некои лекови. Дијарејата обично поминува без лекови за ден или два, но често е потребна промена во исхраната. Контактирајте лекар за понатамошни насоки. Јавете се на педијатар ако трае подолго или ако детето покажува знаци на дехидрација, како што се ретко мокрење, безволност или сува уста.
Повраќање кај децата
Како и дијарејата, повраќањето има различни причини, а најчести се вирусните инфекции. Обично се повлекува за ден или два без потреба од лекување. Но, важно е да се внимава на знаци на дехидрација. Јавете се на педијатар ако детето има треска или осип, изгледа дехидрирано или не може да задржи ниту мали голтки течност.
Болката во стомакот често се должи на запек. Децата може да добијат запек ако намерно ја задржуваат столицата, не пијат доволно вода или јадат многу млечни производи. Запекот може да биде нуспојава и на некои лекови или исхрана сиромашна со растителни влакна. Ако трае повеќе од една недела или е проследен со температура, повраќање или крв во столицата – јавете се на педијатар
Исхрана кога детето е болно
Ако детето повраќало, давајте му само течности околу осум часа – мали голтки вода, електролитен раствор. Потоа дајте му благи намирници како ориз, тост, јаболково пире, банани и соленки. Вратете се на нормална исхрана за 24 часа, но избегнувајте лута или мрсна храна неколку дена. Ако детето има дијареја, но не повраќа, може да продолжи со нормална исхрана. Осигурете се дека внесува доволно течности за да остане хидрирано.
Значењето на хидратацијата
Кога децата имаат дијареја или повраќаат, лесно може да дехидрираат. Внимавајте на симптоми како висока температура, сува уста, намалена енергија и ретко мокрење. Помогнете им да останат хидрирани со давање сладолед на стапче, бистра супа или разреден сок. Може да користите и орален раствор за хидратација. Посоветувајте се со педијатар за најсоодветна опција. Ако детето одбива да пие или сте загрижени – веднаш контактирајте со лекар.
Запек (констипација)
Болката во стомакот често се должи на запек. Децата може да добијат запек ако намерно ја задржуваат столицата, не пијат доволно вода или јадат многу млечни производи. Запекот може да биде нуспојава и на некои лекови или исхрана сиромашна со растителни влакна. Ако трае повеќе од една недела или е проследен со температура, повраќање или крв во столицата – јавете се на педијатар. Лекувањето може да вклучи лаксативи и промени во исхраната. При силна болка, побарајте веднаш лекарска помош.
Ако вашето дете често повраќа или чувствува печење во градите (жиговина), можно е да има рефлукс – кога храната се враќа од желудникот во хранопроводникот. Одредени видови храна, големи оброци или јадење непосредно пред спиење можат да ги влошат симптомите
Иритабилно црево (IBS)
Дали вашето дете често се жали на болка во стомакот? Иритабилното црево може да предизвика болки, подуеност, запек и дијареја. Причината не е сосема позната, но се верува дека има врска со чувствителноста на цревата. Децата со IBS обично имаат болки барем еден ден неделно, во текот на неколку месеци. Третманот вклучува комбинација од лекови, промени во исхраната и справување со стресот.
Нетолеранција на лактоза кај деца
Ако детето има грчеви, гасови, мачнина или дијареја кратко по консумација на млеко, сирење или сладолед – можно е да има нетолеранција на лактоза. Оваа состојба значи дека телото не може да го вари лактозниот шеќер од млекото. Симптомите се појавуваат најчесто 30 минути до два часа по внесување на млечни производи. Нема лек, но симптомите се контролираат со соодветна исхрана. Консултирајте се со педијатар.
Целијакија кај деца
Децата со целијакија имаат симптоми слични на други дигестивни нарушувања – болка во стомакот, повраќање, дијареја, запек. Понекогаш не напредуваат во растот како што треба. Ова е дигестивно нарушување предизвикано од глутен – протеин што се наоѓа во пченицата, јачменот и ’ржот. Целијакијата го оштетува ѕидот на тенкото црево. Иако нема лек, состојбата се контролира со безглутенска исхрана.
Јадење пред пливање
Мајките често им велат на децата да не пливаат 30 минути по јадење. Причината е што за време на варењето на храната, крвта се пренасочува кон желудникот, па мускулите добиваат помалку кислород – што може да предизвика грчеви. Иако желудникот користи дополнителна крв при варење, тоа обично не е доволно за да влијае врз мускулите на рацете и нозете. Некои експерти велат дека е безбедно да се плива веднаш по јадење, но други предупредуваат на ризик од мали грчеви што можат да го нарушат безбедното пливање. Лесен оброк или ужина најчесто не претставуваат проблем, но по поголем оброк – подобро е детето да почека пред да влезе во вода. (Извор: WebMD)
