Хиперлексијата е пореметување кое се карактеризира со предвремена способност на детето за читање и неверојатна способност за помнење, но и значајни потешкотии во разбирањето и користењето на вербалниот јазик, како и значајни проблеми за време на социјалните интеракции.
Да се слушне дете кое чита книга на глас на своите врсници во градинка или да се види дете како чита зборови во продавница додека мајката го вози во количка, може да го заинетерсира секој минувач. Или пак дете на две години кое повторува идентичен дијалог од филм, по помнење. Сите овие и слични примери не се вообичаена појава и секако се сензационални.
Но, иако повеќето луѓе мислат дека станува збор за надарени деца, ова ретко пореметување се нарекува хиперлексија или “пореметување на паметно дете“.
Постојат три типа хиперлексија:
Тип 1: Станува збор за исклучително бистри деца кои сами од себе почнуваат да читаат многу рано. Во своите години во градинка, или на предучилишна возраст тие веќе читаат на ниво на дете од второ или трето одделение. Но, обично, нивните врсници ги стигаат како поминува времето.
Тип 2: Тоа се деца кои имаат неверојатни вештини на помнење и читање, но исто така имаат и говорни, социјални и бихевиорални вештини карактеристични за деца со аутизам. Всушност, нивната хиперлексија е всушност способност да исклучително добро извршуваат една задача, но не и други, што е дел од друга дијагноза.
Тип 3: Исто така вклучува деца со неверојатни вештини на помнење и рана способност за читање, а понекогаш и со напредни способности во други подрачја. Иако овие деца може да имаат однесување слично на аутизам, всушност немаат, и друштвени се и блиски со членовите на семејството, но се резервирани и дистаницирани кон своите врсници. Со тек на време, нивното однесување налик на аутизам бледее.
