Децата и младите кои поминуваат прекумерно многу часови пред екрани и електронски уреди може да имаат зголемен ризик од кардиометаболни заболувања, како што се висок крвен притисок, висок холестерол и инсулинска резистенција, покажува ново истражување објавено вчера во списанието Journal of the American Heart Association на Американската асоцијација за срце.
Студијата предупредува дека претераното време поминато пред екраните може да влијае врз здравјето на срцето кај децата и младите.
Анализата на повеќе од 1 000 учесници во две истражувања спроведени во Данска открила дека времето поминато пред екраните е значително поврзано со повисоки кардиоваскуларни и кардиометаболни ризици кај децата и адолесцентите.
Ограничувањето на дискрециското време поминато пред екраните во детството и адолесценцијата може долгорочно да го заштити здравјето на срцето и метаболизмот, изјавил главниот автор на студијата, д-р Дејвид Хорнер, истражувач во копенхашките проспективни студии за астма во детството (COPSAC) при Универзитетот во Копенхаген, Данска. „Нашата студија обезбедува докази дека таа поврзаност започнува рано и ја нагласува важноста на урамнотежените дневни рутини“.
Анализата што ја спровеле д-р Хорнер и неговите колеги покажала дека врз здравјето влијае и односот помеѓу времето поминато пред екраните и времетраењето на сонот, односно времето на легнување. Имено, пократкото времетраење на сонот и подоцнежното легнување ја засилиле врската помеѓу времето поминато пред екраните и кардиометаболниот ризик. Во превод, децата и младите кои спиеле помалку и поминувале повеќе време пред екраните, имале поголем ризик од заболувања.
Анализата на повеќе од 1 000 учесници во две истражувања спроведени во Данска открила дека времето поминато пред екраните е значително поврзано со повисоки кардиоваскуларни и кардиометаболни ризици кај децата и адолесцентите
„Овие наоди сугерираат дека недоволниот сон не само што може да го зголеми влијанието на времето поминато пред екранот, туку може да биде и клучната врска која ги поврзува навиките за користење екрани со раните метаболички промени“, нагласува д-р Хорнер.
Покрај тоа, анализата идентификувала уникатен метаболички потпис во крвта кој изгледал поврзан со времето поминато пред екран.
„Успеавме да откриеме сет на промени во метаболитите во крвта – „отпечаток од времето поминато пред екран“ – што го потврдува потенцијалното биолошко влијание од однесувањето поврзано со користење екрани. Користејќи ги истите метаболички податоци, исто така, проценивме дали времето пред екран е поврзано со предвидениот кардиоваскуларен ризик во возрасна доба и најдовме позитивен тренд во детството и значајна поврзаност во адолесценцијата. Тоа сугерира дека метаболичките промени поврзани со користењето екрани можат да носат рани сигнали за долгорочен ризик за здравјето на срцето“, истакна тој.
Сепак, д-р Хорнер нагласува дека се работи за опсервациска студија која користела собрани податоци, а не докажувала причинско-последична врска. Затоа предлага дека идните истражувања би можеле да се насочат кон тоа дали ограничувањето на користењето екрани во часовите пред спиење, кога светлината од екраните може да го наруши природниот биолошки ритам и да го одложи заспивањето би можело да биде ефикасен начин за намалување на кардиометаболниот ризик.
Д-р Аманда Марма Перак, претседателка на Комитетот за превенција од кардиоваскуларни болести кај младите во рамки на Американската асоцијација за срце, која не учествувала во ова истражување, изјави дека фокусирањето на спиењето е одлична почетна точка за промена на навиките поврзани со времето пред екрани.
„Ако намалувањето на времето пред екран ви изгледа тешко, започнете така што ќе го преместите времето пред екран во порано доба од денот и ќе се фокусирате на тоа да легнувате порано и да спиете подолго“, рече Перак, доцентка по педијатрија и превентивна медицина на Медицинскиот факултет Фајнберг при Универзитетот Нортвестерн во Чикаго.
Возрасните, исто така, можат да бидат пример, додаде таа. „Сите ние користиме екрани, па затоа е важно да ги водиме децата, тинејџерите и младите кон здрави навики за користење екрани, на начин кој се развива заедно со нив. Како родител, можете да бидете модел за здраво користење на екрани – кога да се тргнат на страна, како да се користат, како да се избегне мултитаскинг. А кога децата малку ќе пораснат, бидете поексплицитни – објаснувајте зошто ги тргате уредите за време на вечерата или заедничкото време.“
„Погрижете се да знаат како да се забавуваат и смируваат без екран и да умеат да се справат со досадата! Досадата раѓа брилијантност и креативност, па не се вознемирувајте кога ќе се пожалат дека им е здодевно. Осаменоста и непријатноста ќе се појавуваат низ целиот живот, па тоа се прилики да ги поддржите и менторирате децата како здраво да реагираат – без да се впуштат во бескрајно скролање,“ пренесува EurekAlert.
