ПИШУВА: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Секогаш кога вашето дете кашла подолго време, во одреден период од годината, носето го чеша или му е континуирано затнато, а самите Вие ги имате овие симптоми, потребно е (заедно со лекарот кој се грижи за здравјето на Вашето дете) да помислите и на алергија“, е пораката од прим. д-р Благица Манчева, педијатар пулмоалерголог до родителите. Имено, непрепознаена алергиска инфламаторна реакција во малата возраст води до развој на сериозни компликации кои се презентираат како повторливи синузити, отити, губиток на слухот, развој на назални полипи, повторливи инфекти на горни дишни патишта, непотребно користење на бројни антибиотици, развој на астма.
Со почетокот на пролетта се буди и природата, расцветува најголемиот дел од вегетацијата, што покрај идиличната слика, им задава мака на сите оние кои се склони кон алергии. Д-р Манчева, од што зависи дали едно дете, на пример, ќе пројави алергиска реакција на полен, најчестиот предизвикувач на пролетни алергии, и кои се симптомите?
Прим. д-р Манчева: Пролетта е еден од најубавите периоди во годината, но за одредена група на луѓе кои се осетливи на полените започнуваат проблемите.
Околу 30% од населението на земјината топка има осетливост на полени. Алергијата или преосетливоста на полени може да се манифестира во која било возраст со најразлични клинички презентации во зависнот од органот кој е засегнат. Симптомите од алергија на горните дишни патишта се претставени со кивање, назначена секреција од носот, солзење од очите и измачителна кашлица.
Непрепознаена алергиска инфламаторна реакција во малата возраст води до развој на сериозни компликации кои се презентираат како повторливи синузити, отити, губиток на слухот, развој на назални полипи, повторливи инфекти на горни дишни патишта, непотребно користење на бројни антибиотици, развој на астма
Како најлесно да разликуваме алергиски ринитис од настинка?
Прим. д-р Манчева: Клиничката презентација на алергискиот ринит кај возрасните е јасна и лесно се препознава додека кај помалата возрасна популација (малите деца) тешко се разликува од обична настинка заради сличноста на симптомите.
Порастот на алергиите на полени во одреден дел се должи и на настанатите климатски промени (глобалното затоплување). Топлите и влажни зими условуваат да растенијата цветаат порано, а завршуваат покасно. Во почетокот на месец март започнуваат да цветаат дрвата, април, мај и јуни се месеци кога доминираат полените од тревите, од август, септември и октомври доминантни се полените од корови
Настинките кои најчесто се од вирусна етиологија вообичаено се пратени со покачена температура, пореметување во општата состојба, како и претходно опишаните симптоми од носна секреција, кивање, кашлица. Најчесто траат кратко 7-10 дена. За разлика од нив алергииите не се пратени со покачена температура, симптомите траат подолго, се повторуваат во ист период од годината или во слични околности.
Последните децении сме сведоци на се поголем број на деца со рана клиничка презентација на симптоми од алергија на дишните патишта.
Повеќе фактори влијаат на порастот на алергиските болести во детството, од нив најбитни се:
- Отсуство на паразитози во раното детство како и намалување на одредени болести кои го стимулираат Тх-1 имуниот одговор, како што се туберкулозата, морбили и др.
- Променетиот начин на живот и исхрана (премногу хигиена, исхрана сиромашна со омега 3 масти, зголемена изложеност на чад од цигари и загадувачи од надворешната средина). Заради екстремно високата и континуирана изложеност на аерозагадувачи децата од урбаните средини се со поголем ризик за рана сензибилизација со алегени.
Порастот на алергиите на полени во одреден дел се должи и на настанатите климатски промени (глобалното затоплување). Топлите и влажни зими условуваат да растенијата цветаат порано, а завршуваат покасно. Во почетокот на месец март започнуваат да цветаат дрвата, април, мај и јуни се месеци кога доминираат полените од тревите, од август, септември и октомври доминантни се полените од корови.
Отсуство на паразитози во раното детство како и намалување на одредени болести кои го стимулираат Тх -1 имуниот одговор, како што се туберкулозата, морбили и др., променетиот начин на живот и исхрана (премногу хигиена, исхрана сиромашна со омега 3 масти, зголемена изложеност на чад од цигари и загадувачи од надворешната средина) се најбитните фактори кои влијаат на порастот на алергиските болести во детството
Дождовите се природен намалувач на концентрациите на полените. Тежината на клиничката презентација на поленската алергија зависи од концентрациите на полени. За посликовит приказ: 1 хектар на некосена трева произведува 2 тона полен, само едно стебло на амброзија произведува 7 милиони поленови зрна, а за предизвикување на алергиска реакција потребни се само 30-40 поленови зрна.
Најдобрата заштита е да се избегне контактот со полените, но тоа е практично невозможно, бидејќи се наоѓаат насекаде и присутни се во долг временски период од годината.
Кои се компликациите од нетретирана алергиска реакција? Што доколку алергијата не се препознае на време, во кои случаи може да доведе до хронична астма ако се има предвид нивната силна асоцираност?
Прим. д-р Манчева: Непрепознаена алергиска инфламаторна реакција во малата возраст води до развој на сериозни компликации кои се презентираат како повторливи синузити, отити, губиток на слухот, развој на назални полипи, повторливи инфекти на горни дишни патишта, непотребно користење на бројни антибиотици, развој на астма. Затоа порака до родителите: секогаш кога вашето дете кашла подолго време, во одреден период од годината, носето го чеша или му е континуирано затнато, а самите Вие ги имате овие симптоми, потребно е (заедно со лекарот кој се грижи за здравјето на Вашето дете) да помислите и на алергија.
Кои се препораките за справување со пролетните алергии, како да ги заштитиме децата од предизвикувачите, односно да го намалиме дејството на алергенот?
Прим. д-р Манчева: Неколку практични совети за тоа како да го намалите ризикот од сензибилизација, како и тегобите од веќе манифестната алергија на полени:
- Да се избегнува престој во надворешната средина кога концентрациите на полен се екстремно високи – во утринските часови, кога времето е ветровито;
- Да се носат очила за сонце со кои ќе се штити коњуктивата како влезно место на алергени;
- Миење на рацете, лицето, косата и менување на облеката после престој во надворешни услови;
- Да се користат препарати за заштита на носната лигавица;
- Да се затворат прозорите за да не навлезат полените (проветрување на просториите во касните вечерни часови);
- Редовно и навремено да се зема препорачаната терапија од доктор.
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, ПРИМ. Д-Р БЛАГИЦА МАНЧЕВА:
