Самодовербата не е особина со која се раѓаме, туку нешто што го градиме – најчесто во најраните години од животот. Многу возрасни кои се борат со чувства на инфериорност, несигурност или сомнеж во сопствените способности всушност носат модели на однесување и верувања кои се формирале во детството.
Ниската самодоверба често крие слични искуства кои се повторуваат кај различни луѓе. Подолу се наведени три такви модели кои, според експертите, најчесто се поврзани со недостаток на самодоверба.
- Постојано критикување
Децата кои растат со родители кои постојано ги критикуваат, без рамнотежа на пофалби или поддршка, често развиваат верување дека никогаш не се доволно добри. Прекумерното фокусирање на грешките, без нагласување на напорот или напредокот, може да создаде длабоко вкоренето чувство на несоодветност. Децата со ова искуство често развиваат внатрешен критичар кој постојано ги саботира. Дури и кога ќе постигнат успех, тие имаат тенденција да ги омаловажуваат сопствените достигнувања затоа што им недостасува чувство за лична вредност.
- Споредба со другите
Доколку родителите или воспитувачите често ги истакнувале другите деца како „подобри“, „поуспешни“ или „попаметни“, детето може да развие трајно чувство на инфериорност. Различни експерти предупредуваат дека ваквите искуства водат до тоа лицето постојано да се сомнева во сопствената вредност и да се чувствува несоодветно без објективна причина како возрасен.
Во таква средина, детето не развива здрава слика за себе, туку постојано се обидува да се „мери“ со другите. Ова може да доведе до перфекционизам, страв од неуспех и постојана потреба за надворешно одобрување.
- Недостаток на емоционална поддршка
Децата кои не почувствувале дека некој навистина ги гледа, слуша и прифаќа, честопати растат во возрасни кои не веруваат дека заслужуваат љубов или успех. Според психолозите, емоционалната достапност на родителите е клучна за развој на внатрешно чувство на сигурност и самопочит.
Без емоционална поддршка, детето често ја интернализира пораката дека неговите емоции не се важни. Во зрелоста, таквите луѓе имаат тешкотии да се отворат кон другите и честопати ги потценуваат сопствените потреби и чувства.
Самодовербата се гради од најраните денови, а раните искуства оставаат значаен белег – но добрата вест е дека со свест и поддршка, овие обрасци можат да се препознаат и променат.
