ПИШУВА:
М-р Ивана Урдаревиќ
логопед, специјален едукатор и рехабилитатор
♦♦♦♦♦♦♦
Зборот превентива (превенција) потекнува од латинскиот збор praevenire – пресретнување, претходна заштита, спречување или избегнување на нешто што би можело да се случи, односно до што би можело и морало да се дојде ако не се преземат соодветни мерки.
Превенирање значи спречување, заштита, пресретнување или избегнување на некоја појава, состојба или процес.
Според статутот на Светската здравствена организација системот на здравствена заштита го сочинуваат три дела:
-
Примарен – превентива
-
Секундарен – лечење
-
Терцијален – рехабилитација
Со применувањето на одредени мерки, всушност, лечиме и рехабилитираме и со одредените мерки на рехабилитацијата ја лечиме или превенираме состојбата, т.е процесот на нарушувањето на човековото здравје.
Организацијата и облиците на логопедската превентивна пракса се интегрални делови на организацијата и облиците на превентивната дејност во системот на здравствена заштита
Секоја превентивна мерка е насочена кон причинителот или последицата од состојбата, т.е процесот. Примарна е кога е насочена кон причинителот, секундарна е кога е насочена кон директната последица т.е последицата од прв ред, а терцијална е кога е насочена кон индиректната последица, т.е последицата од втор, трет или четврти ред.
Сите здравствени мерки можат да се групираат во заштитни и интервентни. Заштитни се кога се насочени на превенирање на причинителот и последицата, а интервентни се кога се насочени кон отстранување или минимализација на причинителот и последицата.
Под логопедска превентива се подразбира насочена, организирана и програмирана пракса на спречување, отстранување или минимализирање на причините и последиците на поединецот на патологијата на вербалната комуникација
Структурата на логопедската превентива ја сочинуваат:
- Структурата на вербалната комуникација
- Структурата на патологијата на вербалната комуникација
- Структурата на човекот како биолошко, општествено и комуникативно битие
Структурата на логопедската превентива ја сочинуваат и:
- Комбинирани медицински и дефектолошки примарни, секундарни и интервентни превентивни мерки;
- Примарни превентивни мерки насочени кон превенирање на промената на состојбата;
- Примарни и секундарни заштитни и интервентни превентивни мерки за превенирање на потешкотиите во развојот на способноста за вербална комуникација;
- Терцијални заштитни и интервентни мерки насочени кон превенирање на промените во менталната и социјалната компонента на структурата на човекот итн.
Организацијата и облиците на логопедската превентивна пракса се интегрални делови на организацијата и облиците на превентивната дејност во системот на здравствена заштита.
Логопедската превентива се однесува на патологијата на вербалната комуникација и се остварува во специјализирани здравствени установи под раководство на логопедот со соодветна едукација применувајќи соодветна логопедска технологија и техника на превентивна дејност.
Развојот на способноста за вербална комуникација е доста сложен и значаен процес за правилниот развој на целокупната личност. Логопедската превентива е значаен дел од логопедската дејност што овозможува навремено откривање и отстранување на говорните потешкотии, а со тоа оневозможува да се појават и секундарните психолошки и емоционални проблеми и проблеми во социјалната адаптација на поединецот.
