ПИШУВА:
М-р Светлана Трнинкова
логопед, ООУ „Ванчо Прке“ – Штип
♦♦♦♦♦♦♦
Детскиот цртеж е многу суптилен и дава одраз на реалната психофизичка состојба на детето. Водејќи грижа за моторната страна на детскиот цртеж, начинот на осознавање на просторот и улогата на боите во цртежот, преку детскиот цртеж можеме да го следиме и проучуваме следново:
- Фазите во развојот на детето;
- Општиот развој на интелигенцијата;
- Личноста на детето која ја запознаваме преку цртежот;
- Цртежот како тераписко средство кај децата со адаптивни потешкотии.
Плашливите и несигурни деца многу често ги заокружуваат своите цртежи и цртаат многу мали фигури и некаде во аглите на листовите
Сите овие чинители се значајни за дијагностиката во специјалната рехабилитација и едукација.
Специјалниот рехабилитатор и едукатор многу често има потреба да процени и да го провери менталното ниво на детето и неговите особености како личност. Токму затоа мора да ги знае основните карактеристики на цртежот на човечка фигура.
ГУДИНАВ ТЕСТ НА ЦРТАЊЕ НА ЧОВЕЧКА ФИГУРА
На детето му се дава лист и молив и му се дава вербален налог да нацрта човек – дете – мама или тато, дада, да внимава да не заборави нешто и цртежот да биде толку голем за да може добро да се гледа. Едукаторот – рехабилитатор при проценката на цртежот треба да се раководи според следните критериуми:
-
До три години детето само шкраба;
-
После третата година на цртежот на детето се препознава веќе човек, круг со нозе – полноглавец;
-
После четвртата година постепено настанува лице и тело;
-
Помеѓу петтата и шестата година се појавуваат и останатите делови на телото, раце и нозе со прсти, повеќе детали на главата и делови од облека;
-
На седум години детето веќе црта човек со сите карактеристики и особености и во поглед на облека и во изглед на фризура се до други ситни детали;
-
На возраст од 8 години сите детали на еден цртеж се поврзуваат во една хармонична целина.
Многу голем број на психолошки експерименти укажуваат на висока и позитивна корелација на тестот – цртеж на човечка фигура – со другите тестови за интелигенција. Испитувањата потврдуваат дека децата со проблеми во социјалната адаптација имаат пониски резултати и едноставен цртеж на пониско годишно ниво од календарската возраст. Цртежот на децата со ментална ретардација го карактеризираат различни варијации. Се јавува шкрабање, некоординирани линии иако се на поголема календарска возраст, персеверација – цртеж на човек со повеќе раце или нозе. Цртежот на хиперактивното дете е со недовршени делови.
Испитувањата потврдуваат дека децата со проблеми во социјалната адаптација имаат пониски резултати и едноставен цртеж на пониско годишно ниво од календарската возраст
Кај децата со телесна инвалидност пропратена со ментална ретардација наоѓаме таканаречени цртачки автоматизми, со карактеристичност на слаба можност за самоконтрола. Сето ова условува персеверација и недовршување на цртежот. Детето често го именува цртежот според некој член од семејството и ги дава својствата и особеностите на таа личност преку цртањето. Често детето го објаснува својот цртеж и на тој начин можеме да ја процениме и неговата емоционална состојба.
Плашливите и несигурни деца многу често ги заокружуваат своите цртежи и цртаат многу мали фигури и некаде во аглите на листовите. Сето ова оди во пакет со добро познавање на развојната психологија и со квалитетна анамнеза и цртежот на човечката фигура. Тестот за проценка на менталната возраст во споредба со календарската е на Флоренс Гудинав, постапката е точна и со прецизни чекори. Преку овие постапки се доаѓа до одредување на количникот на интелигенцијата. Со добри инструкции и наставниците ќе можат да го користат овој тест, како и другите стручни профили.
