ПИШУВА:
М-р Светлана Трнинкова,
мастер логопед, дипломиран специјален реедукатор – олигофренопедагог
♦♦♦♦♦♦♦
Дефицит на вниманието и хиперактивност или АДХД е развојно пореметување на самоконтролата. Се карактеризира со недостаток на внимание, импулсивност и хиперактивност. Кај децата кај кои се дијагностицира оваа состојба имаат нарушено функционирање дома, во училиште и со своите другарчиња. Овие деца имаат потешкотии со седењето во место, следењето на наставата, склопувањето на пријателства и дружење со своите другарчиња, понекогаш се и агресивни и последица од таквото однесување осеќаат на својот грб и негативни реакции од самата околина.
Преваленцијата на АДХД се проценува на околу 3-5 %, а некои студии дури укажуваат на бројки до 10 %. Што се однесува до соодносот, тој често варира од 1 спрема 3 до 1 спрема 4, што значи дека на едно девојче со АДХД има три или четири момчиња кои ја имаат истата дијагноза
Ученикот со АДХД ќе има долгорочни последици во учењето, неговиот успех и во општествено емоционалниот развој. Кај повеќе од 50 проценти овие симптоми се задржуваат со години, но кај некои деца како што стануваат возрасни, така полека исчезнуваат. Проблемите со концентрацијата и вниманието и постојаниот немир со созревањето постепено се намалуваат, но многу често пак можат да бидат заменети со некои други облици на пореметувања на личноста. Созревањето на личноста подразбира преземање на многу посложени одговорности и решавање на сложени задачи и поставување на се поголеми задолженија кои за самото дете претставуваат оптеретување и дополнителни проблеми. Ако овие деца не се лечат со влегување во пубертет и во комбинација со проблематичното однесување постои голема можност дека нема да се однесуваат во склад со општествените норми на однесување.
Дијагноза на АДХД пред четири или петгодишна возраст тешко е да се постави, затоа што малите деца имаат променливо однесување, им се поставуваат мали задолженија без некоја постојаност, што е и нормално за нивната возрст. Најчесто оваа дијагноза како АДХД се поставува со поаѓање на детето во училиште и премин од петто во шесто одделение. Оваа пореметување за прв пат е откриено во 1845 година во Германија од д-р Хенрих Хофман. Кога детето не успева да го фокусира своето внимание на детали и прави намерни грешки, има потешкотии во одржувањето на вниманието во текот на играта или учењето, не слуша кога нешто го прашуваме, не успева да ги доврши школските задолженија, а и домашните задолженија, има потешкотии во организацијата на активностите, ги избегнува задачите кои се сложени и тешки, често ги губи своите лични предмети, вознемирено е и често заборава, зборуваме за симптоми на невнимателност.
Во симптоми на хиперактивност спаѓа кога детето не може да седи на едно место, се мести лево десно, станува од столчето, трча наоколу, се качува некаде во ситуации кога таквото однесување не е соодветно во дадена ситуација, и претерана зборливост. Симптомите на импулсивност се манифестираат во одговарање на дадено прашање пред да дочека до крај да биде поставено и искажано.
Со сигурност да се дијагностицира оваа пореметување мора да се задоволат следните критериуми:
- ПОЈАВУВАЊЕ НА СИМПТОМИТЕ ПРЕД СЕДМАТА ГОДИНА;
- ТРАЕЊЕ НА СИМПТОМИТЕ НАЈМАЛКУ 6 МЕСЕЦИ;
- СИМПТОМИТЕ МОРААТ ДА БИДАТ ТОЛКУ ИЗРАЗЕНИ И ПОСИЛНИ ВО ЕКСПРЕСИЈАТА ОТКОЛКУ КАЈ ДРУГИТЕ ДЕЦА НА ИСТА ВОЗРАСТ;
- ОВИЕ СИМПТОМИ ВО ГОЛЕМА МЕРА ГО ПОРЕМЕТУВААТ СЕКОЈДНЕВИЕТО И СЕКОЈДНЕВНАТА НОРМАЛНА РУТИНА, НАВИКИ, ОДНЕСУВАЊЕ И ЖИВЕЕЊЕ, КАКО ВО УЧИЛИШТЕТО, ДОМА И НА СЕКОЕ ДРУГО ЈАВНО МЕСТО.
Преваленцијата на АДХД се проценува на околу 3-5 %, а некои студии дури укажуваат на бројки до 10 %. Што се однесува до соодносот, тој често варира од 1 спрема 3 до 1 спрема 4, што значи дека на едно девојче со АДХД има три или четири момчиња кои ја имаат истата дијагноза.
Кај девојчињата повеќе се манифестира пореметување на вниманието, а кај момчињата повеќе се манифестира хиперактивноста.
◊◊◊◊◊◊◊
