ПИШУВА: Проф. д-р Марина Крстевска – Константинова
педијатар – ендокринолог
На нашиот Оддел на Детската клиника се лекуваат вкупно 450 деца со дијабетес тип 1, но мора да нагласам дека некои од нив се дијагностицирани тука и заминати во странство, така што реалната бројка е веројатно околу 400 деца.
Терапијата на дијабетес тип 1 е инсулинска, мора да се даде инсулин. Го даваме тоа што недостасува, а недостасува инсулин и тоа мора да го надоместиме кај децата. Користиме најдобра, најмодерна терапија, која е посебно одобрена за децата што е многу добар показател за грижата за децата, затоа што користиме инсулини коишто се нарекуваат аналози, кои се модифицирани и кои се најнови, така што децата ја добиваат најдобрата терапија. Одиме со интензифицирана терапија, а тоа значи дека се боцкаат четири пати со инсулин во смисла на инсулин на брзо делување пред секој главен оброк, пред појадок, ручек и вечера, и инсулин со подолго дејство, којшто се дава навечер пред спиење за да ја покрие ноќта и да не мора да се буди детето за да се боцка, да може мирно да спие.
Шокот е голем и за родителите и за децата. Сите мислат дека ова е состојба која поминува, дека ќе седат во болница една недела и дека откако ќе си заминат се ќе биде во ред. Многу е тешко кога ќе им кажеме дека ова е доживотна терапија и дека мора доживотно да се прима
Едукацијата е многу важна
Многу е важна едукацијата. Треба да се едуцираат децата како да се дава инсулинот, пред се, мислам на поголемите деца коишто можат сами да се боцкаат, а нормално секогаш мора да биде присутен родител особено кај децата до 11-12 година за да има некој дома да ги боцка.
Шокот е голем и за родителите и за децата. Ние сега се обидуваме да составиме тим од нутриционист, психолог, сестра едуцирана за дијабетес и се разбира, лекар – ендокринолог, еден мултидисциплинарен пристап, бидејќи станува збор за голем шок за целото семејство кога ќе се постави дијагнозата. Сите мислат дека ова е состојба која поминува, дека ќе седат во болница една недела и дека откако ќе си заминат се ќе биде во ред. Многу е тешко кога ќе им кажеме дека ова е доживотна терапија и дека мора доживотно да се прима. Се обидуваме да им укажеме дека што подобро ја водат состојбата, јас ја нарекувам повеќе состојба отколку болест, затоа што тие нормално функционираат ако примаат инсулин, значи ако е добра контролата ќе се избегнат сите компликации што ги носи дијабетесот со себе, а кои се многу сериозни.
На Детската клиника имаме 24-часовна служба која функционира и пациентите може да се јават во кое било време од денот, имаме едуцирани сестри кои дежураат и одговараат на секое прашање. Исто така, имаат и мобилни телефони од сите нас, од сите лекари кои работат детска ендокринологија и ние сме исто така достапни
За среќа, тие компликации ние не ги гледаме кај децата, нив ги гледаат адултните ендокринолози, затоа што ние ги водиме некаде до 14-15 година, но има многу пациенти кои би сакале да останат уште кај нас заради тоа што се познаваме, ја познаваат средината, ги знаат сестрите, лекарите. Децата се врзуваат за луѓе, исто и родителите, така што многу ни е потребна поддршка, еден мултидисциплинарен пристап, затоа што ние не можеме да постигнеме се, има многу аспекти кога станува збор за дијабетесот. Многу е важна исхраната и едуцирањето за исхраната, значи треба да се бројат јаглехидрати, колку се внесуваат и според тоа да се регулира дозата на инсулинот, особено кај оние деца кои се на инсулински пумпи. Многу време се одзема за едуцирање околу исхраната, а многу време се одзема и за едукација околу апликацијата на инсулинот.
Кај адолесцентите се почесто се дијагностицира дијабетес тип 2
Се почесто кај адолесцентите дијагностицираме дијабетес тип 2, што порано не било случај. Тоа е некој нов феномен што се јавува, дијабетес тип 2 кај повозрасните деца кои се гојазни, обезни, а многу често дијагностицираме и гликозна интолеранција, каде што не се поднесуваат добро јаглехидратите – ова е нов тренд. Ние се трудиме детето да води еден здрав живот, инсистираме на задолжителна физичка активност по еден час дневно, инсистираме на здрава исхрана, да се јаде повеќе зеленчук и овошје, ужинките обавезно да бидат со зеленчук и со овошје, да не се јаде брза храна…
Во однос на благото, дозволуваме ако има родендени, прослави, празници, им дозволуваме да јадат, нема смисла да го лишите детето од радоста на еден роденден. Тогаш дозволуваме со додавање на инсулин со брзо дејство, така што тие се едуцирани дека кога имаат такви прилики или да ни се јават ако не им е нешто јасно или сами знаат како да се справат со тоа. Исто така сакам да нагласам дека на Детската клиника имаме 24-часовна служба која функционира и пациентите може да се јават во кое било време од денот, имаме едуцирани сестри кои дежураат и одговараат на секое прашање. Исто така, имаат и мобилни телефони од сите нас, од сите лекари кои работат детска ендокринологија и ние сме исто така достапни, ако сме на пат комуницираме преку Viber, а ако случајно во моментот не можат да добијат никој од нас, тука се сестрите кои се одлично едуцирани и знаат многу добро да помогнат.
(продолжува)
