Отпорноста кај децата не се развива дури кога ќе проодат или проговорат. Темелите на емоционалната сила, самодовербата и способноста за прилагодување почнуваат да се создаваат уште во најраното детство, преку секојдневни, мали и доследни постапки на родителите. Секој начин на кој родителите тешат, реагираат и го поддржуваат своето дете влијае на неговата способност еден ден да се соочи со животните предизвици.
Психолозите истакнуваат дека отпорноста не се наследува, туку се гради преку средината и односите што детето ги има со возрасните, особено со родителите или старателите. Начинот на кој родителите самите се справуваат со стресот и ги поттикнуваат децата да го истражуваат светот е важен во секој чекор од развојот.
Темелите на отпорноста се градат и пред првата изговорена збор
Според клиничката психологинка д-р Ешли Пауел, отпорноста почнува да се развива во рамките на првата врска што детето ја создава – онаа со родителот. Дури и пред бебето да почне да зборува, неговиот мозок учи како да се носи со емоциите преку односот со старателот. Секој пат кога родител ќе утеши бебе што плаче, мозокот учи дека непријатните чувства може да се надминат и дека солзите не значат крај.
Топлата реакција го јакне чувството на сигурност
Д-р Пауел објаснува дека отпорноста почнува уште од раѓањето, бидејќи бебето учи како да ги регулира емоциите заедно со родителот. Овој процес се нарекува корегулација – кога родителот на детето му нуди утеха и поддршка за да се смири и да продолжи понатаму. Погледот, смирениот тон на гласот и нишањето во прегратка испраќаат порака дека сè е во ред. Преку овие моменти се создава сигурна приврзаност, која подоцна станува темел на независноста и отпорноста.
Секоја солза е можност за учење
Кога бебето доживува силна емоција, родителот може да му помогне да ја препознае и да научи да се справува со неа. Иако детето сè уште не зборува, именувањето на емоцијата и смирувачките зборови му помагаат да се почувствува разбрано. Реченици како „Го уплаши тој звук, но сега си на сигурно“ го учат детето дека емоциите се минливи и дека може да ги совлада со поддршка.
Ритамот на денот дава чувство на сигурност
Рутините се исклучително важни за децата. Предвидливоста го намалува стресот и создава чувство на контрола. Секојдневни навики како приспивни песнички, гушкање пред спиење или заеднички појадок му даваат на детето познат ритам што го смирува нервниот систем. Д-р Пауел истакнува дека токму тие ситници ја градат емоционалната стабилност кај детето.
Понекогаш е важно да не помогнеме веднаш
Психотерапевтката Шарлот Кук нагласува дека е корисно да се дозволи детето малку да се помачи, секако кога е безбедно. Фрустрацијата – на пример, обидот да се склопат коцки – не е нешто од кое веднаш треба да го „спасиме“. Наместо да му ги правиме работите наместо него, треба да му дадеме простор да се обиде, да згреши и да научи од тоа.
„Кога родителите премногу помагаат, децата не развиваат самодоверба затоа што не учат како да се носат со неуспех“, вели Кук. Родителите може да бидат покрај детето и да го охрабрат со реченици како: „Знам дека е тешко кога не оди. Обиди се повторно.“
Децата учат гледајќи нè
Примерот што го даваат родителите најсилно влијае врз развојот на детето. Ако родителот се откажува на првата пречка, детето го гледа тоа и го усвојува како модел. Ако родителот покажува трпение, истрајност и смиреност во тешки ситуации, детето ќе го впие тој пример и подоцна ќе го применува.
Како што нагласуваат Пауел и Кук, отпорноста се гради во сигурна, предвидлива и грижлива средина. Секоја нежна реакција, секој момент кога детето е разбрано и поддржано, му помага да развие самодоверба и емоционална сила за животните предизвици што го очекуваат.
