♦♦♦♦♦♦♦
„Осум причини зошто сум загрижена,
но и полна со надеж за следната генерација“
Извршниот директор на УНИЦЕФ, Хенриета Фор, упати отворено писмо до сите деца во светот, во кое алармира за сѐ поголемите сегашни и идни предизвици со кои се соочуваат децата, а меѓу кои се долготрајните конфликти, климатската криза, сѐ побројните проблеми со менталното здравје меѓу младите и дезинформациите на интернет. Писмото е објавено како дел од одбележувањето на УНИЦЕФ на 30-годишнината од Конвенцијата за правата на детето – најшироко ратификуваниот договор за човекови права во светот.
Освен постојните проблеми со кои се соочуваат младите, како што се пристапот до образование, сиромаштијата, нееднаквоста и дискриминацијата, во воведното писмо се предупредува на новите закани по правата на децата и се препорачува начин за зајакнување на напорите за нивно решавање
„А вашата генерација денешни деца се соочува со нови предизвици и глобални промени кои беа незамисливи за вашите родители“, пишува Фор. „Нашата клима се менува до непрепознатливост. Нееднаквоста се продлабочува. Технологијата ја трансформира нашата перцепција за светот. Повеќе семејства мигрираат од кога било досега. Детството се измени, а со него треба да го смениме и нашиот пристап.“
Во писмото, кое е напишано по повод 30-годишнината од усвојувањето на Конвенцијата за правата на детето се истакнуваат осум растечки предизвици за децата во светот: продолжениот конфликт, загадувањето и климатската криза, опаѓањето на менталното здравје, масовните миграции и движења на населението, бездржавноста, идните вештини за идните работни места, правата на податоци и приватност на интернет и дезинформациите на интернет.
За конфликтите, во писмото се посочува дека бројот на земји што се соочуваат со конфликт е највисок откако беше донесена Конвенцијата за правата на детето во 1989 година, при што секое четврто дете живее во земја погодена од насилни борби или катастрофи.
По повод Светскиот ден на детето:
Зградите и обележјата во Скопје осветлени во сина боја
Повеќе објекти во главниот град, меѓу кои Владата, Собранието, Министерството за образование и наука, Археолошкиот музеј, Музејот на македонската борба и други, вчера и денеска се осветлени во сина боја, како симболичен гест на нивната заложба за унапредување на правата на децата, а по повод Светскиот ден на детето, приклучувајќи се на иницијативата на УНИЦЕФ и Делегацијата на ЕУ.
„Осветли во сино“ за Светскиот ден на детето е глобална иницијатива. Постојат најави дека Европскиот парламент во Брисел, Шангај кулата во Кина, Пантеон во Франција, Акрополис на Атина во Грција, Палатата на мирот во Хаг, Холандија, Раштрапати Бахаван во Индија, Петра во Јордан, Куќата Фрида Кало во Мексико, мостовите на Босфор во Турција и многу други познати обележја ќе светнат во сина боја во 2019 година, се вели во соопштението од УНИЦЕФ.
Секоја година на 20 ноември, по повод потпишувањето на Конвенцијата на Обединетите нации за правата на детето, светот го слави Денот на децата. Оваа година-30-годишнина од Конвенцијата – е посебна и е време да се преземат обврски за справување со некои од новите предизвици со кои децата и младите се соочуваат и да се искористат можностите на современиот свет.
Заедно со Владата и во партнерство со Делегацијата на Европската унија, УНИЦЕФ во земјава организира низа активности за одбележување на 30-годишнината од донесувањето на Конвенцијата за правата на детето.
Во однос на климатските промени, се предупредува дека децата веќе се соочуваат со неконтролирано уништување на планетата и со глобална климатска криза која има потенцијал да го поткопа поголемиот дел од придобивките постигнати за опстанокот и развојот на децата во изминатите 30 години. Порастот на екстремните временски услови и затруениот воздух, долготрајната суша и интензивните поплави се дел од оваа криза, и несразмерно ги погодуваат најсиромашните, најзагрозените деца. УНИЦЕФ работи на ублажување на ефектите од климатската криза во земјите низ светот.
Во писмото се изразува и загриженост поради тоа што поголемиот дел од децата ќе пораснат родени во дигитална средина презаситена со дезинформации на интернет. На пример, т.н. „скриена лажна“ технологија користи техники на вештачка интелигенција за релативно лесно креирање на убедливи лажни аудио-визуелни содржини. Во писмото се предупредува дека интернет-средината, каде што вистината тешко се разликува од фикцијата, има потенцијал целосно да ја поткопа довербата во институциите и изворите на информации, а се покажа и дека ги искривува демократската дебата и намерите на гласачите, и дека сее сомнеж за другите етнички, религиозни и социјални групи.
Фор предупредува дека дезинформациите на интернет веќе ги прават децата подложни на измами, злоупотреба и други форми на експлоатација, искривувајќи ја демократската дебата, а во некои заедници, дури и поттикнувајќи повторна појава на смртоносни болести поради недовербата во вакцините поткрепена со онлајн-дезинформации – чиишто резултати може да бидат создавање на една цела генерација граѓани кои не веруваат во ништо.
Јане Велковски денеска (17 часот) ќе зборува во ОН
Како што веќе објавивме, Јане Велковски, 11-годишен застапник на лицата со попреченост од земјава вечерва (17 часот по македонско време) ќе учествува на глобалниот самит на УНИЦЕФ во седиштето на Обединетите нации во Њујорк каде децата и младите ќе испратат повик за акција за заштита и унапредување на правата на децата.
Јане ќе учествува во интерактивниот дел во кој ќе бидат претставени деца застапници, ќе има креативни елементи, музички настапи и учество на амбасадори на добра волја. Тој ќе зборува заедно со други четири деца за време на панел дискусијата насловена како „Да не изостане ниедно дете: за секое дете, сите права“.
Околу менталното здравје, во писмото Фор предупредува дека менталните болести кај адолесцентите се во пораст во годините од усвојувањето на Конвенцијата и дека депресијата сега е меѓу водечките причини за попреченост кај младите. Во писмото се повикува да се стави приоритет на соодветно унапредување, заштита, терапевтски третман и рехабилитација на децата и младите засегнати од ментални здравствени проблеми, а и да се преиспитаат стигмата и табуата околу менталните болести, со цел да се побара лекување и да се обезбеди поддршка.
На крајот, во писмото се признава дека децата и младите веќе создадоа движења низ светот во потрага по решенија за надминување на предизвиците со кои се соочуваат тие и нивните врсници, и се повикуваат светските лидери да го следат нивниот пример.
„Вие, децата и младите денес, преземате водство барајќи итна акција и оспособување на себе си за осознавање и обликување на светот околу нас“, пишува Фор. „Сега вие заземате став, а ние слушаме“, пренесува УНИЦЕФ во нашата земја.
