Светскиот ден на срцето, кој се одбележува секоја година на 29 септември, претставува глобална кампања предводена од Светската федерација за срце (WHF), со цел подигнување на свеста за кардиоваскуларните заболувања (КВЗ), кои се водечка причина за смртност во светот, и потенцирање на важноста на грижата за здравјето на сопственото срце.
Оваа година се одбележува 25-годишнината од Светскиот ден на срцето, а темата е: „Не пропуштај ниту едно отчукување“ (анг: Don’t Miss a Beat), со цел да се укаже на фактот дека луѓето ширум светот прерано умираат од кардиоваскуларни заболувања, лишувајќи се себеси и своите најблиски од драгоцени заеднички моменти. Слоганот симболично ја нагласува вредноста на секое отчукување на срцето и потребата од проактивно дејствување во неговата заштита, охрабрувајќи ги поединците да ги препознаат предупредувачките знаци на раните ризици, од висок крвен притисок до неправилен ритам. Прегледите и превентивните мерки треба да бидат составен дел од здравствената рутина на годишно ниво.
Преземете одговорност за здравјето на срцето на вашето дете со развивање на навики кои ќе дадат резултати подоцна во животот. Според д-р Колин Кејн, педијатриски кардиолог, најефективниот начин за тоа е да се направи здравиот начин на живот – приоритет за целото семејство
Според World Heart Report 2023, во 2021 година, од КВЗ починале 20,5 милиони луѓе ширум светот – речиси една третина од сите глобални смртни случаи, а проекциите покажуваат дека до 2030 година, бројот на смртни случаи може да достигне 23 милиони.
Светската кардиолошка федерација (WHF) предупредува дека една од пет личности ќе почине прерано поради кардиоваскуларни заболувања (КВЗ), кои одземаат повеќе животи отколку ракот и хроничните заболувања на дишните патишта – заедно. Сепак, до 80 % од случаите на срцеви заболувања и мозочни удари може да се спречат.
Кардиоваскуларните заболувања претставуваат група болести кои го зафаќаат срцето и/или крвните садови. Тие можат да бидат предизвикани од комбинација на бихејвиорални, социоекономски и еколошки фактори на ризик, вклучувајќи неправилна исхрана, употреба на тутун, физичка неактивност, штетна употреба на алкохол, загадување на воздухот, висок крвен притисок, висок холестерол, дијабетес, дебелина, заболувања на бубрезите и стрес. Семејната анамнеза, етничката припадност, полот и возраста, исто така, можат да влијаат на ризикот од кардиоваскуларни заболувања. Најчести се коронарната срцева болест и инфарктот на миокардот (срцев удар), мозочниот удар, како и хипертензијата која е посебна болест, но и фактор на ризик за други КВЗ.
15 НАЧИНИ ДА ГО ОДРЖИТЕ СРЦЕТО НА ВАШЕТО ДЕТЕ ЗДРАВО
Преземете одговорност за здравјето на срцето на вашето дете со развивање на навики кои ќе дадат резултати подоцна во животот. Според д-р Колин Кејн, педијатриски кардиолог во Children’s Health и директор за кардиолошка поддршка во UT Southwestern, најефективниот начин за тоа е да се направи здравиот начин на живот – приоритет за целото семејство.
„Ако детето гледа дека здравата исхрана и редовното вежбање се важни за мама, тато и другите членови на семејството, многу е поголема веројатноста дека ќе усвои сличен начин на живот кога ќе порасне и ќе се отсели од дома,“ вели д-р Кејн. „Не е фер да му велите на детето да јаде моркови и целер, ако гледа дека другите членови на семејството јадат помфрит. Исто така, ако детето гледа дека мама и тато гледаат многу телевизија, и тој/таа најверојатно ќе го прави истото.“
Како да одгледате дете со здраво срце
- Бидете активни
Вежбајте како семејство: возете велосипеди, шетајте, пливајте или играјте игри на отворено.
- Бидете позитивни
Вклучете игри во семејните активности или прошетка до парк за здрав пикник-вечера. Прославувајте ги успесите за да поттикнете позитивно чувство на самодоверба.
- Ограничете го времето пред екранот
Прекумерното време пред телевизија, компјутер или телефон води кон седентарен начин на живот и постојано грицкање, што го зголемува ризикот од дебелина и срцеви заболувања. Ограничете го времето пред екранот на два часа дневно.
- Закажете прегледи пред стартот на спортската сезона
Ако вашето дете е спортист, посетете го педијатарот за физички преглед за да се исклучи ризикот од ненадејна срцева смрт. Иако ова е ретко кај здрави тинејџери, важно е да се идентификуваат оние кои се изложени на ризик.
- Одете заедно во продавница
Научете го детето да ги чита нутритивните етикети и направете го тоа забавно. Основните намирници во вашата кујна треба да бидат 100 проценти интегрална пченица или житарки, млечни производи со ниска масленост, живина, риба и јаткасти плодови.
Оваа година, Светскиот ден на срцето се одбележува под слоганот „Не пропуштај ниту едно отчукување“ со цел да се подигне свеста за здравјето на срцето, потсетувајќи ги луѓето да не ги игнорираат предупредувањата за здравјето на срцето и им да дадат приоритет на редовните прегледи, здравите навики и навремената медицинска интервенција за да се спречат предвремените смртни случаи
- Чувајте здрави опции при рака
Кога детето ќе се врати од училиште, понудете му здрави ужини како крекери од цело зрно со сирење, хумус со зеленчук, грчки јогурт со јаболка, ореви и сушено овошје.
- Направете ја вечерата семејна активност
Вклучете го детето во готвење и планирање на оброците.
- Контролирајте го внесот на сол
Избегнувајте преработена храна и држете ги соларниците подалеку од масата.
- Бидете вклучени
Бидете застапник за вашето дете и за другите. Инсистирајте на добри избори на храна во училиште. Осигурајте се дека педијатарот го следи здравјето на срцето преку показатели како БМИ, крвен притисок и холестерол. Контактирајте јавни функционери по прашања поврзани со срцето. Изразете го јавно вашето мислење.
- Бидете реални
Поставете реални цели и граници. Мали чекори и постепени промени можат да направат голема разлика во здравјето на вашето дете со текот на времето, па започнете полека и постепено напредувајте.
- Поттикнувајте добар сон
Недоволниот сон е поврзан со зголемен ризик од дебелина, висок крвен притисок и проблеми со метаболизмот. Осигурајте се дека детето има редовна рутина за спиење и доволно часови одмор според возраста.
- Научете го детето да се справува со стрес
Емоционалниот стрес може да влијае на здравјето на срцето. Поттикнувајте отворена комуникација, слушајте го внимателно и научете го на техники за смирување – како длабоко дишење, игра, уметност или прошетки.
- Избегнувајте пасивно пушење
Изложеноста на чад од цигари, дури и индиректно, го зголемува ризикот од срцеви заболувања кај деца. Осигурајте се дека домот и автомобилот се средини без чад.
- Поттикнувајте хидратација
Наместо засладени пијалаци, охрабрете го детето да пие вода. Добрата хидратација го поддржува метаболизмот и срцевата функција.
- Воспоставете рутински кардиолошки прегледи ако има семејна историја
Ако во семејството има случаи на срцеви заболувања, разговарајте со педијатарот за потребата од дополнителни прегледи или генетско советување.
