Тиковите кај децата се ненадејни, повторувачки движења и/или звуци кои детето не ги прави доброволно, ниту може да ги контролира. Најчесто се појавуваат околу петтата година од животот и во повеќето случаи нивната зачестеност драстично се намалува до тинејџерските години, кога можат и во целост да исчезнат.
Тиковите можат да бидат моторни, односно оние кои вклучуваат движења или вокални, односно оние што се манифестираат преку звуци.
Имајќи предвид дека тиковите не можат да се контролираат, реакцијата на околината на нив е многу важна и може да помогне да исчезнат или да ја намалат нивната зачестеност
Најчести тикови кај децата:
- повторливо трепкање,
- кревање раменици,
- кревање веѓи,
- мрдање или удирање со глава,
- „пукање“ со прстите,
- допирање на други лица или работи,
- прочистување на грлото,
- кашлање,
- шмркање,
- зевање,
- постојано повторување на зборови, фрази или звуци.
Причина за тикови кај децата
Иако точната причина за тиковите кај децата сè уште е непозната, континуираниот стрес или еден стресен настан може да игра голема улога во нивното појавување.
Освен тоа, на појавата на тикови може да влијае и анксиозност, замор, но и голема возбуда и радост.
Тиковите обично започнуваат со долготрајна акумулација на чувство на непријатност во одреден дел од телото, која потоа одеднаш се ослободува како тик.
Ова чувство може да биде потиснато некое време, но детето не може да го игнорира и во одреден момент мора да го ослободи.
Како се третираат тиковите кај децата?
Имајќи предвид дека тиковите не можат да се контролираат, реакцијата на околината на нив е многу важна и може да помогне да исчезнат или да ја намалат нивната зачестеност.
Со цел да се намали зачестеноста на тиковите кај децата, најдобро е:
- не привлекувајте внимание на тиковите и активно игнорирајте ги (ако, на пример, се случат за време на разговор, продолжете со разговорот како ништо да не се случило),
- воспоставете редовен распоред за спиење и погрижете се детето да има доволно часови сон,
- не му кажувајте на детето да престане да прави тикови или да го казнувате поради тоа, тоа може да ги зачести тиковите,
- објаснете му на детето дека не мора да се срами од своите тикови и поработете на неговата самодоверба.
Исто така, една од корисните техники е да му се помогне на детето да стане самосвесно па да почне само да забележува кога е под стрес и кога тоа може да предизвика тикови и на овој начин да бара решенија за смирување. На пример, со боење, играње, слушање смирувачка музика и слично.
Кога поради тиковите треба да посетите специјалист?
Со оглед на тоа што тиковите се безопасни и не можат да го оштетат мозокот и честопати исчезнуваат сами од себе, не е потребен никаков посебен третман.
Меѓутоа, ако сè уште сте загрижени за благосостојбата на вашето дете, можете да се консултирате со лекар доколку:
- тиковите се јавуваат многу често и стануваат се почести,
- тиковите значително влијаат на самодовербата на детето и му создаваат дополнителен емоционален стрес,
- тиковите предизвикуваат повреда (како мрдањето со главата),
- тиковите значително влијаат на секојдневните активности и ја нарушуваат концентрацијата на детето,
- детето станува агресивно или многу раздразливо со тикови.
