Целијакијата или целијачната болест е хронична автоимуна болест која предизвикува хиперсензитивност на глутен кај заболените. Доаѓа до реакција на глутен поради воспаление и оштетена слузница на тенкото црево, а првите симптоми на оваа болест може да се појават веќе кај децата.
Ако вашето дете страда од хронична дијареја, надуеност и слабо напредува во телесната тежина, тоа може да значи дека има целијакија. Станува збор за хронична автоимуна болест кај која доаѓа до воспаление и оштетување на слузокожата на тенкото црево поради внесување на глутен во организмот.
Појавата на симптомите варира од дете до дете. Кај некои се појавува неколку часа по јадење, а кај други после ден или два. Симптомите не се со ист интензитет кај сите деца, така што некои деца може да имаат многу благи, речиси незабележливи симптоми
Која храна содржи глутен?
Луѓето кои страдаат од целијакија, во овој случај децата, имаат потешкотии во дигестивниот систем после внес на глутен.
Глутенот е всушност протеин кој се наоѓа во пченицата, но и во јачменот и ‘ржта. Со самото тоа го има во сите тестенини, брашно и пекарски производи како и колачи.
Треба да се напомене дека глутенот може да се најде и во други непрехранбени производи како што се некои креми, шампони за туширање, паста за заби и слично. Затоа, важно е да се внимава на декларациите на производите, бидејќи реакција може да предизвика и глутенот кој директно не се внесува во дигестивниот систем.
Симптоми на целијакија кај децата
Целијакијата кај децата може да доведе до застој во растот бидејќи дигестивниот тракт не се развива правилно. Имунолошкиот систем кај децата заболени од целијакија се обидува да ги уништи глутенските клетки не дозволувајќи им да се апсорбираат нормално.
Треба да се напомене дека симптомите на целијакија кај возрасните не се исти како симптомите на оваа болест кај децата, кои можат да бидат следниве:
- хронична дијареја,
- надуеност на стомакот,
- слабо зголемување на телесната тежина,
- болки во стомакот,
- повраќање,
- прекумерно испуштање гасови,
- запек,
- слаб раст.
Појавата на симптомите варира од дете до дете. Кај некои се појавува неколку часа по јадење, а кај други после ден или два. Симптомите не се со ист интензитет кај сите деца, така што некои деца може да имаат многу благи, речиси незабележливи симптоми.
Причини за целијакија кај децата
Оваа болест погодува околу еден процент од луѓето во светот, но податоците покажуваат дека зачестеноста се зголемува во последните години.
Единствениот „лек“ против целијакијата е исхраната без глутен. Глутенот не е неопходен за раст и развој, а може да се компензира со неки други намирници. Кога глутенот целосно ќе се отстрани од исхраната, состојбата треба да се врати во нормала во рок од 10 до 15 дена
Иако не се знае точно како и зошто доаѓа до развој на целијакија, се верува дека како и речиси секоја автоимуна болест, таа е делумно поврзана со гените што децата ги наследуваат од нивните родители.
Сепак, тоа не мора нужно да значи дека болеста е наследна, туку може да се развие и поради други фактори. Децата може да ги имаат првите симптоми дури и откако ќе престанат да консумираат млеко како новороденчиња и ќе се сретнат со глутен во некоја форма за прв пат. Некои деца добиваат целијакија порано, некои подоцна.
Кога целијакијата ќе се појави во тинејџерските години, симптомите не мора нужно да бидат поврзани со дигестивниот систем. Тогаш симптомите се рефлектираат преку хроничен замор, анемија, болести на коските, промени на кожата и усната шуплина, чести главоболки или мигрени, губење на тежината, низок раст и може да дојде до одложен пубертет.
Како се третира целијакијата кај децата?
Важно е дијагнозата да се постави правилно бидејќи целијакијата често може да се замени со синдром на нервозно дебело црево, нетолеранција на лактоза и воспаление на цревата. Доколку не се открие навреме и не се лекува правилно, може да настанат несакани компликации.
Ова може да доведе до опасна по живот акутна компликација, која најмногу ги погодува децата, а тоа е целијачна криза, која се јавува поради обилна дијареја и метаболички нарушувања. Понатаму, може да дојде до воспаление на слузницата на тенкото црево, намалена функција на панкреасот и намалено производство на дигестивни сокови.
Кога целијакијата ќе се појави во тинејџерските години, симптомите не мора нужно да бидат поврзани со дигестивниот систем. Тогаш симптомите се рефлектираат преку хроничен замор, анемија, болести на коските, промени на кожата и усната шуплина, чести главоболки или мигрени, губење на тежината, низок раст и може да дојде до одложен пубертет
Доколку целијакијата не се третира може да дојде до малигни заболувања и ненадејни фрактури на коските. Во иднина, луѓето може да имаат потешкотии со бременоста, како и психолошки проблеми.
Единствениот „лек“ против целијакијата е исхраната без глутен. Глутенот не е неопходен за раст и развој, а може да се компензира со неки други намирници. Кога глутенот целосно ќе се отстрани од исхраната, состојбата треба да се врати во нормала во рок од 10 до 15 дена.
Заклучок
Целијакијата кај децата не е болест која може да се излечи, но нејзините симптоми можат целосно да се отстранат и детето на кое болеста му е дијагностицирана од страна на лекар, да има нормален квалитет на живот. За да се постигне ова, важно е да се придржувате до безглутенска исхрана.
