Светскиот ден на физичката активност, кој се одбележува на 10 мај, а оваа година под мотото „Повеќе од истото не е доволно“, има за цел да ја промовира важноста на движењето за здравјето и благосостојбата. Овој ден за првпат беше инициран од Светската здравствена организација (СЗО) во 2002 година, со цел да ја подигне свеста за придобивките од физичката активност и да ги охрабри луѓето да водат поактивен начин на живот.
Играта, трчањето, возењето велосипед или танцувањето не се само забава – тие го зајакнуваат телото, ја подобруваат концентрацијата и го поттикнуваат развојот на децата
Институтот за јавно здравје на РСМ потсетува дека вежбањето има значително влијание врз здравјето на нашето срце, телото и умот, придонесувајќи за спречување на кардиоваскуларни заболувања, рак и дијабетес, намалување на симптомите на депресија и анксиозност, а воедно обезбедува раст и развој кај младите луѓе. Сепак, 1 од 4 возрасни не ги исполнуваат препорачаните нивоа на физичка активност. Освен тоа, Светската здравствена организација проценува дека околу 5 милиони смртни случаи годишно би можеле целосно да се спречат со редовна поголема физичка активност. Овој огромен товар на болести што се припишува на физичката неактивност се должи на:
(а) високата преваленца на неактивност забележана кај возрасните (30%) и кај адолесцентите (80%) низ целиот свет и
(б) зголемениот ризик од многу болести кај неактивните лица во споредба со нивните активни врсници.
И покрај значителниот напредок во надзорот, истражувањето и политиките за физичка активност низ целиот свет, нивоата на физичка активност не се зголемуваат, што сугерира дека „Повеќе од истото не е доволно“. Затоа треба да ги потсетиме здравствените работници, креаторите на политиките и општеството воопшто за важноста на физичката активност за здравјето, па оттука и потребата од годишен Светски ден на физичката активност, додаваат од ИЈЗ.
Што претставува физичката активност?
Физичката активност е дефинирана како секое телесно движење произведено од мускулно-скелетниот апарат што резултира со трошење на енергија. Владите имаат одговорност да им олеснат на поединците во изборот на физичката активност, како дел од животната рутина. Пристапот до пријатна, безбедна, здрава, правична и целна физичка активност мора да биде општествен приоритет.
Вежбањето има значително влијание врз здравјето на нашето срце, телото и умот, придонесувајќи за спречување на кардиоваскуларни заболувања, рак и дијабетес, намалување на симптомите на депресија и анксиозност, а воедно обезбедува раст и развој кај младите луѓе
Меѓународното здружение за физичката активност и здравје (ISPAH) го поддржува Светскиот ден за физичка активност 2025 година, како дел од своите глобални напори за промоција на физичката активност и здравјето, а поконкретно, преку Осумте инвестиции што функционираат за физичка активност – акциски стратегии за промоција на поздрави заедници, преку вградување на физичката активност во националните и поднационалните политики.
Клучни пораки на Светскиот ден на физичката активност:
- Физичката неактивност предизвикува исто толку смртни случаи како и пушењето на годишно ниво, во светски рамки.
- Нивото на физичка активност не се зголемува низ целиот свет.
- Време е да се промени фокусот на промоцијата на физичката активност: наместо да се таргетираат неактивните лица, време е да се насочи целото население кон повеќе движење.
- Императив е да се земе предвид контекстот во кој се одвива физичката активност и дали се практикува како неопходност или како избор, се вели во објавата на ИЈЗ по повод 10 Мај.
ПРЕПОРАКИ ЗА ФИЗИЧКА АКТИВНОСТ КАЈ ДЕЦАТА
На Светскиот ден на физичката активност, потсетуваме дека движењето е особено важно и за децата. Играта, трчањето, возењето велосипед или танцувањето не се само забава – тие го зајакнуваат телото, ја подобруваат концентрацијата и го поттикнуваат развојот. Препораките за физичка активност кај децата се засноваат на насоките на Светската здравствена организација и педијатриските здруженија. Еве ги клучните препораки според возраста:
Деца под 5 години:
- 0–1 година (доенчиња):
- Треба да имаат разновидна физичка активност неколку пати дневно, вклучително и време на стомак (tummy time) за бебиња кои не одат.
- 1–2 години:
- Најмалку 180 минути активност дневно (игра, движење, ползење, шетање).
- 3–4 години:
- Минимум 180 минути физичка активност дневно, од кои најмалку 60 минути треба да бидат умерена до интензивна активност (трчање, играње надвор, скокање).
Деца и адолесценти (5–17 години):
- Најмалку 60 минути дневно физичка активност со умерен до висок интензитет.
- Активностите треба да вклучуваат:
- Аеробна активност – трчање, возење велосипед, танцување.
- Зајакнување на мускулите и коските – скокање, влечење, качување (најмалку 3 пати неделно).
- Ограничување на седечки активности (пред екрани) на максимум два часа дневно за рекреативна употреба.
Дополнителни совети:
- Вклучете физичка активност во секојдневната рутина – пешачење до училиште, домашни задачи, игра на отворено.
- Бидете пример: кога родителите се активни, и децата се активни.
- Важна е разновидноста – нека децата пробуваат различни спортови и активности.
