Често слушаме дека децата поминуваат премногу време пред телевизор. Но, да бидеме искрени — ако и родителите поголемиот дел од денот го минуваат гледајќи во екран, детето природно ќе го следи истиот пример. Телевизијата е неизбежна во детските животи, но важно е да се постават граници.
Нормално е што не можеме целосно да ги заштитиме децата од цртани филмови и ТВ-содржини, но можеме да се потрудиме времето пред екран да биде исклучок, а не секојдневие. Покрај тоа, гледањето треба да биде под надзор на родителите, бидејќи децата можат лесно да наидат на несоодветни или вознемирувачки содржини. Ако веќе гледаат телевизија, програмата мора да биде прилагодена на возраста.
Телевизијата може да биде одличен извор на забава и учење — ако родителите го контролираат тоа време. Во спротивно, телевизорот може да стане „воспитувачот“ во домот.
Знаци дека детето премногу гледа телевизија
Тешко заспива
Долгото гледање телевизија пред спиење не помага за одмор — напротив, го нарушува. Екраните емитуваат сина светлина, која го вознемирува природниот циклус на спиење. Истото важи и за таблети и мобилни телефони.
Се буди во текот на ноќта
Дури и кога ќе заспие, сината светлина може да го наруши сонот. Децата што долго гледаат ТВ често се будат неколкупати во текот на ноќта — без очигледна причина.
Показатели слични на АДХД
Истражувањата покажуваат дека прекумерното време пред екраните може да биде поврзано со симптоми налик на дефицит на внимание и хиперактивност (АДХД).
Чести промени во расположението
Недостаток на физичка активност, малку свеж воздух и лош сон се комбинација што резултира со раздразливо и нервозно дете. Не секоја промена во расположението е „фаза“ — можеби едноставно премногу време минува пред екранот.
Бара екран веднаш по будење
Ако детето штом се разбуди бара да гледа телевизија или да игра игра на телефон, тоа е јасен знак на зависност.
Лоши навики во исхраната
Како и кај возрасните, гледањето телевизија ги поттикнува децата да грицкаат — најчесто нездрава храна како чипс, чоколадо или слатки. Таквите навики можат да доведат до вишок килограми и лоши прехранбени обрасци.
Потешкотии во социјализацијата
Телевизијата не може да го замени човечкиот контакт. Децата кои поминуваат премногу време пред екран често имаат потешкотии да се дружат, стануваат повлечени или несигурни во комуникација.
Главоболки
Долгото гледање во екрани може да предизвика главоболки, исто како и кај возрасните.
Болки во вратот и рамениците
Неправилното држење при гледање ТВ или користење мобилен телефон може да доведе до укоченост и болки во вратот, кои со тек на време се влошуваат.
Недостаток на енергија и мрзеливост
Децата што често гледаат телевизија се помалку активни и имаат тенденција да станат пасивни, со намалена желба за игра и движење.
Тешко разликување меѓу реалност и виртуелно
Некои деца не прават разлика меѓу вистински и дигитален свет — на пример, се обидуваат да „листаат“ фотографии како на таблет. Тоа изгледа симпатично, но е знак за нарушена перцепција.
Потешко се утешуваат
Децата што често гледаат ТВ потешко се смируваат или утешуваат самостојно. Овој проблем може да продолжи и во повозрасните години.
Суви или надразнети очи
Црвени, суви или уморни очи се сигнал дека е потребен одмор од екрани. Излезете надвор, дозволете им на очите да гледаат природна светлина и зелени површини.
Не прифаќа „не“ како одговор
Поради постојана стимулација и пасивност, децата што често гледаат телевизија може да станат понетрпеливи и понесклони на одбивање.
Потешко учење
Некои истражувања поврзуваат прекумерно гледање телевизија со поспоро усвојување на нови информации.
Позитивен ефект: отвореност кон нови искуства
Иако ретко, има и позитивна страна — одредени едукативни програми можат да ја поттикнат љубопитноста и отвореноста на децата. Сè зависи од содржината.
Заборавност
Ако детето не памети што сте му кажале, можно е дека умот му е „заробен“ од ТВ-содржини.
Забавен развој на говор
Според психологот Дејвид Андерсон, гледање ТВ подолго од два часа дневно може да доведе до успорен говорен развој. Иако изгледа како да учи нови зборови, телевизијата е еднонасочен медиум — без дијалог, па детето не ја вежба комуникацијата.
Одбива да излезе надвор
Децата што се навикнати на телевизија најчесто избираат да останат дома. Родителите треба да постават јасни граници и да поттикнуваат активности надвор.
Поголема склоност кон агресија
Некои деца под влијание на телевизијата можат да покажат понасилно однесување, дури и ако гледаат наизглед „невини“ цртани филмови. Децата имаат тенденција да имитираат однесување што го гледаат на екранот.
