Адолесценцијата е период на интензивни физички, емоционални и социјални промени. Тинејџерите постепено бараат поголема независност, но сепак, близината и поддршката од родителите им остануваат исклучително важни. Кога родителите развиваат одредени навики, се зголемува веројатноста дека тинејџерите ќе зборуваат отворено за своите грижи, проблеми и чувства. Во продолжение ги издвојуваме четирите навики кои според стручната литература се клучни за градење доверба.
1. Активно слушање без критика и осуда
Оваа навика подразбира дека родителите му посветуваат целосно внимание на детето додека разговараат со него. Не го прекинуваат, не го осудуваат и не носат заклучоци пред да ја чујат целата приказна. Доколку тинејџерите чувствуваат дека ќе бидат критикувани или исмеани, често ќе молчат или ќе кријат важни информации. Стручњаците истакнуваат дека активното слушање ја намалува одбранбената реакција, создава чувство на безбедност и поттикнува искрен разговор.
Како да се примени во пракса:
-
Кога детето почнува да зборува, оставете го мобилниот телефон или исклучете го телевизорот за да покажете целосна посветеност.
-
Наместо прашањето: „Зошто го направи тоа?“, обидете се со: „Како се чувствуваше тогаш?“ или „Што ти минуваше низ глава?“
-
Потврдете ги неговите чувства („Разбирам дека тоа ти беше тешко“), дури и кога не се согласувате со неговото мислење.
2. Создавање емоционално безбеден простор
Родителите треба да покажат дека детето може слободно да ги изрази своите сомнежи, стравови и неуспеси без страв од отфрлање или исмејување. Емоционалната безбедност е темелот на довербата. Кога тинејџерот чувствува дека ќе биде прифатен дури и кога ќе направи грешка, поголеми се шансите да се отвори. Спротивно на тоа, критикувањето или потценувањето може да го поттикне да се повлече во себе.
Како да се примени во пракса:
-
Избегнувајте навреди и споредби со други.
-
Кога детето ќе признае дека нешто му е тешко, понудете поддршка: „Гледам дека ова ти е предизвик, ти благодарам што ми го кажа тоа.“
-
Јасно ставете до знаење дека во семејството е дозволено да се зборува за сите емоции – и пријатни и непријатни.
3. Доследност во однесувањето и почитување на ветувањата
Децата најдобро учат преку пример. Кога родителите се држат до тоа што го кажале – било да се работи за исполнување на ветување или придржување до јасни и познати правила – таквото однесување се пренесува и на децата. Ако родителите често го менуваат ставот или не ги исполнуваат ветувањата, тинејџерите може да изгубат доверба бидејќи не знаат на што да се потпрат. Доследноста испраќа јасна порака: „Можеш да сметаш на мене.“
Како да се примени во пракса:
-
Ако родителот ветил дека ќе го сослуша детето кога ќе сака да зборува – важно е тоа навистина да го направи.
-
Ако ветувањето не може да се исполни, потребно е да се објаснат причините и да се преземе одговорност.
-
Правилата и последиците треба да се договорат однапред и доследно да се применуваат.
4. Покажување лична ранливост и споделување искуства
Оваа навика подразбира родителите не само да го слушаат детето, туку и отворено да зборуваат за сопствените чувства, предизвици и грешки – без морализирање. Кога детето го гледа родителот како личност која исто така греши и учи од своите искуства, чувствува помала срамота кога самото ќе се најде во тешка ситуација. Така учи дека е нормално да се побара помош и да се зборува отворено за проблемите.
Како да се примени во пракса:
-
Споделете пример од својот ден кога сте се чувствувале несигурно или фрустрирано.
-
Ако сте згрешиле во комуникацијата со детето, важно е тоа да го признаете и да се извините.
-
Кога е соодветно, споделете искуства од вашата младост за детето да види дека не е само.
