ПИШУВА:
Д-р Ана Спасовска-Ѓорговска,
специјалист по физикална медицина и рехабилитација
♦♦♦♦♦♦♦
Како доктор специјалист по физикална медицина и рехабилитација препорачувам секогаш да се стимулираат игри за правилен развој на детенцето со што помалку опрема. Во случај на неопходно користење на бебешка опрема препорачувам опремата да не го заменува играњето на подот, времето на детето поставено во стомачна положба и интеракцијата со околината, а времето поминато со користење на помошна опрема да биде сведено на минимум, само во случај на неопходност. Да му се овозможи на детенцето да истражува во рамки на безбеден простор.
Игрите треба да го поттикнуваат движењето, истражувањето и интеракцијата, а не само да забавуваат. Балансирајте помеѓу организирани активности и слободна игра. Тоа е најздрава основа за развој на коските и мускулите, избегнувајте опрема што го поставува бебето во положба што само не може да ја постигне, користете опрема умерено, само во услови на неопходност – не повеќе од 30 минути дневно. Следете ја положбата на телото на бебето – ако забележите одење на прсти, искривена карлица, искривување на главата – консултирајте физијатар, ортопед или педијатар. Во семејствата каде што има генетска предиспозиција за дисплазија на колкови би забранила примена на бебешка опрема и би препорачала примена на широк повој и редовни контроли.
Препорака за безбедни игри за бебиња – дечиња во првата година од животот (0–12 месеци):
- Игра со поставување на бебето на стомак која има за цел да ја зајакнува мускулатурата на вратот, рамениците и трупот.
- Сензорни игри со допирање и опфаќање на различни текстури (ткаенини или гумени играчки), чија цел е да ги стимулира сетилата (допир, вид, слух), но и при опфаќање на предметите се стимулира моторна активност на горните екстремитети.
- Игри со пеење и движење кои служат за координирање и синхронизација на сетилата за слух со моторниот апарат.
Во семејствата каде што има генетска предиспозиција за дисплазија на колкови би забранила примена на бебешка опрема и би препорачала примена на широк повој и редовни контроли
За мали деца (1–2 години):
- Игри со редење чаши или коцки чија цел е развој на фина моторика и координација раката и сетилото за вид.
- Игра со вода со цел за поттикнување сензорно истражување.
- Игра со играчки што се туркаат или влечат, ја поттикнуваат рамнотежата и ги зајакнуваат мускулите при движење.
- Танцување на музика, ја развива грубата моторика и чувството за ритам.
Возраст 2–3 години (рана моторика и основна координација)
На оваа возраст целта на движењата се развој на моторика, ориентација во простор, стабилност при одење и стоење, поттикнување на самодоверба.
- Ползење низ мек платнен или картонски тунел кој има за цел да помогне во зајакнување на мускулите на долните екстремитети, горните екстремитети и торзото, и делува во подобрување на ориентацијата кај детето.
- Превртување и тркалање по душек има за цел да ја стимулира перцепцијата и рамнотежата.
- Фрлање и фаќање мека топка има за цел да ја развива координацијата око-рака.
- „Замрзнување“ при танцување на музика. Со инцидентно прекинување на движењето при прекин на музика најмногу доаѓа до развој на внимание и контрола на движењата на целото тело, а одржувањето на телото во положбата во која застанало делува на одржување на рамнотежа на целото тело.
Следете ја положбата на телото на бебето – ако забележите одење на прсти, искривена карлица, искривување на главата – консултирајте физијатар, ортопед или педијатар
Возраст 3–4 години (баланс, скокање и игра со правила)
На оваа возраст целта на движењата се подобрување на координација, ритам, разбирање на едноставни правила и команди.
- Скокање од обрач во обрач.
- Тркалање топка по означена „линија“ има улога во подобрување на прецизност и координација.
- Пронаоѓање на скриен предмет – делува на подобрување на движењето и меморијата.
- „Лимбо“ поминување под лента без да се допре истата (провлекување) – детето треба да премине под или ниско затегната лента. Со овој тип на игра се развива флексибилност и ориентација кај детето.
Возраст 4–5 години (прецизна моторика, стабилност, групна игра)
На оваа возраст целта на движењата се развој на контролирани движења, групна соработка, подготвеност за активности со повеќе правила.
- Баланс на една нога – движење по линија. Делува на фокус и стабилност.
- Имитирање на животни (животински пози) – пози како „мачка“, „куче“, „жаба“. Помага во флексибилност и креативност на детето.
Возраст 5–6 години (синхронизација, тимска игра, координирани вежби)
На оваа возраст целта е да бидат постигнати прецизни движења, социјализација, следење на комплексни инструкции.
- Скокање со препреки на мек под.
- Фрли ја топката во цел (корпа, кутија, кош) со поместување на различни растојанија. Вежба за активација на око-рака координација и проценка на далечина.
- Задавање на план на движење – на детето му се задава план на движење, на пример право, десно па лево. Развива внимание, меморија и моторна контрола.
- Слободен танц со имитација (на пр. „танцувај како слон“) – комбинира движења со имагинација. Подобрува изразување преку тело.
Играта на децата треба да ги воведе во една друга димензија, да им го задржи вниманието, да биде за нив забавна, а воедно да биде целно избрана и дозирана за дечињата правилно да се развиваат преку игра со своите врсници. Генерални совети за безбедност се игра во безбедна средина со секогаш присутен возрасен, примена на меки површини (теписи, душеци, гумени подлоги), оддалечување на остри предмети и мебел и примена на лесни и безопасни реквизити (пенасти, текстилни, гумирани).
Здрава детска игра е игра подалеку од екраните, со што помалку реквизити, со што повеќе фантазија и гласен детски џагор.
