ПИШУВА:
Д-р Даница Поповска
специјалист по ортопедија
♦♦♦♦♦♦♦
КАКО ДЕТЕТО СЕ УЧИ ДА ОДИ?
Повеќето деца ги прават првите чекори помеѓу 9. и 12. месец и веќе стабилно одат до 15. месец, но може да се случи оваа фаза да настапи порано или подоцна, па не е добро детето да се споредува со другите деца и врз основа на тоа да се проценува дали „доцни“ со развојот. Нормално е детето да прооди до 18. месец.
За да дојде до фазата на проодување, потребно е во тек на првата година од животот детето да се стекне со координација, рамнотежа и мускулна снага на повеќе групи мускули, кои се вклучени во одржувањето на исправен став и одење.
Околу деветтиот месец бебето се обидува да се исправи, држејќи се за мебелот – оградата од креветчето, страни на фотелји и сл. Ако го исправите и го потпрете со рачињата за кревет, тоа ќе се држи. Во периодот до 12-тиот месец тоа постепено се учи како да ги свитка колената и да седне од стоечка позиција и како да се преместува од еден дел на мебелот до друг со држење
Новороденото не ја поседува силата на мускулите на грбот и нозете за да може да се држи исправено. Доколку го земете во раце под пазувите и го исправите и ги потпрете ноџињата на тврда површина, тоа ќе прави движења како да оди. Тоа е рефлекс на одење, кој се губи во вториот месец.
Во тек на третиот и четвртиот месец од животот, кога бебето ќе го ставите на стомак, тоа треба да почне да се потпира со рачињата и да ја подига главата, вратот и горниот дел на грбот. Овие „мини склекови“ се многу важни за зајакнување на мускулатурата на грбот, која е понатаму потребна за исправен став на телото.
Околу петтиот месец, бебето треба да може да се потпре на ноџињата и да скока додека вие го држите.
Способноста за седење се развива помеѓу 6. и 8. месец. Во почетокот бебето седи потпрено на рачињата. Освен развиена грбна, стомачна и вратна мускулатура, за седење е потребен развој и на рамнотежа и координација, па бебето постепено се учи да седи самостојно, без потпирање и за подолги временски периоди.
Околу деветтиот месец бебето се обидува да се исправи, држејќи се за мебелот – оградата од креветчето, страни на фотелји и сл. Ако го исправите и го потпрете со рачињата за кревет, тоа ќе се држи. Во периодот до 12. месец тоа постепено се учи како да ги свитка колената и да седне од стоечка позиција и како да се преместува од еден дел на мебелот до друг со држење.
Наредната фаза е проодувањето, кога детето се пушта и ги прави првите несигурни чекори. Во почетокот одот е неправилен и многу родители се загрижени поради тоа. Детето може да оди на прсти, со ноџињата свртени нанадвор, или со испружени рачиња, што му помага да одржува рамнотежа. Одржувањето рамнотежа и правењето 2-3 чекори без да падне е вистински предизвик за бебето кое тукушто почнува да оди и бара голема концентрација и енергија. Во овој период се учи и да клекнува и може да почне да зема играчки од стоечка позиција.
Помеѓу 15. и 18. месец стабилноста се зголемува, детето поретко паѓа и кога го држите постепено се учи да се качува и симнува по скали.
ПРОЧИТАЈТЕ И… Д-р Даница Поповска: Не се спуштајте по детска лизгалка држејќи го детето во скут
До крајот на втората година детето треба да може да трча стабилно, да скокне од последната скала на земјата, да шутне топка и да се движи додека носи предмети во рацете. Во следниот период детето треба да се научи само да се симнува и качува по скали придржувајќи се за оградата, прво една по една скала со двете нозе, а потоа до крај на третата година и со по една нога на скалило.
Најголем дел од децата започнуваат да лазат околу седмиот месец, но можно е бебето и воопшто да не лази, туку право да започне да оди. Се смета дека лазењето помага во подобрувањето на балансот и координацијата, но постојат и студии кои укажуваат дека бебињата кои лазеле немаат предност во брзината и спретноста при проодувањето од оние кои не лазеле.
До крајот на втората година детето треба да може да трча стабилно, да скокне од последната скала на земјата, да шутне топка и да се движи додека носи предмети во рацете. Во следниот период детето треба да се научи само да се симнува и качува по скали придржувајќи се за оградата, прво една по една скала со двете нозе, а потоа до крај на третата година и со по една нога на скалило
Ставањето во дубак не се препорачува. Иако детето навидум е исправено и оди „порано“, дубакот всушност може да посмета на правилниот моторен развој, како што е правилното газење, развојот на бутната и грбната мускулатура. Исто така постои и ризик од превртување и сериозни повреди на бебето. Регистрирани се повеќе смртни случаи при вакви незгоди низ светот. Доколку детето е ставено во дубак, не смее да се остави без надзор.
Чевли е препорачливо детето да почне да носи за одење при излегување. Оставете го детето босоного пред да почне да оди, во домот и секогаш кога има услови за тоа. Одењето босоного помага во правилниот развој на стапалото, рамнотежата и координацијата.
◊◊◊◊◊◊◊
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, Д-Р ДАНИЦА ПОПОВСКА:
- Трпнење или намалена осетливост во рацете или нозете можат да укажат на претежок ранец
- Коските на децата зараснуваат побрзо во однос на возрасните
- Повредата на зоната на раст на коските кај децата се манифестира со силна болка која не поминува
- Кога вашето бебе ја држи главата наведната на едната страна
- Кога одењето на прсти треба да нè загрижи?
- Кифоза (подгрбавеност) во детската возраст – дијагноза, видови и третман
- И инфекција на дишните патишта може да предизвика накривнување (куцање) кај децата
