Во последните години, ТикТок целосно го презеде приматот како најпопуларна апликација (и социјална мрежа) во светот, особено кај децата и младите. Токму тие поминуваат часови и часови прегледувајќи различни видеа или пак снимајќи и објавувајќи свои.
Но, прелиминарните истражувања покажуваат дека овие навики може да имаат негативно влијание врз развојот на мозокот кај младите луѓе и на крајот да доведат до отежната концентрација при извршување на други активности.
Ако родителите забележат дека нивното дете поминува премногу време зјапајќи во екранот на паметниот телефон и гледајќи видеа на ТикТок, решението не е да му се одземе телефонот или да му се забрани апликацијата. Првиот чекор е отворен разговор со децата за потенцијалните негативни последици од претераната употреба
Научниците истакнуваат дека ТикТок постои премногу кратко за да може објективно да се проучи како влијае на развојот на мозокот кај младите луѓе, но додаваат дека влијанието е дефинитивно видливо.
Префронталниот кортекс, делот од мозокот одговорен за решавање проблеми, свесност за емоциите, размислувањето, работната меморија, вниманието и извршните функции, во потполност се развива дури околу 25-годишна возраст. И токму во овој дел од мозокот најмногу може да се види влијанието на ТикТок.
Како што објаснува Џесика Грифин, професорка по психијатрија и педијатрија на Медицинскиот факултет на Универзитетот во Масачусетс, кратките видеа, исто како и слатките, го стимулираат производството на допамин, хемикалија одговорна за чувството на удобност во мозокот.
„Токму тоа чувство често ве тера да барате повеќе – исто како децата во продавница за слатки“, објасни Грифин.
Кратката форма (и ТикТок започна со кратки видеа до една минута, за потоа да го продолжи нивното времетраење на три, а неодамна на 10 минути), создава зависност кај младите луѓе и го отежнува донесувањето на одлуката за исклучување на апликацијата и ангажирање во некоја попродуктивна активност.
Снимките на мозокот на студентите кои редовно ја користеле апликацијата откриле реакција која се поврзува со зависност, а некои од студентите едноставно немале доволно контрола сами да престанат да гледаат
Студијата спроведена во Кина во 2021 година го проучуваше „тикток ефектот“ врз мозокот на кинеските студенти. Откриено е дека гледањето персонализирани видеа, избрани од алгоритам, многу повеќе ги активира центрите за награда во мозокот отколку гледањето случајно избрани видеа кои не се прилагодени на гледачот.
Снимките на мозокот на студентите кои редовно ја користеле апликацијата откриле реакција која се поврзува со зависност, а некои од студентите едноставно немале доволно контрола сами да престанат да гледаат.
Погрижете се да бидат вклучени и во други активности како што се спорт и други физички активности, што ќе ги оддалечи од екраните. Децата треба да имаат урамнотежен живот и да поминуваат барем некое време во семејни активности
„Ако гледате видеа на ТикТок подолго време, тоа може да доведе до проблеми со вниманието, концентрацијата и краткорочната меморија“, предупредува Грифин.
Но, проблемот не е само видеокомпонентата на ТикТок, туку и фактот што се работи за социјална мрежа. Исто како и кај другите социјални мрежи, корисниците на ТикТок не се имуни на други негативни појави како што е намалената комуникација во реалниот живот што може да резултира со ограничен емоционален и социјален развој, изложеност на потенцијално штетна содржина или неточни информации, а тука се и предаторите кои оперираат на сите интернет канали.
Проф. Грифин предупредува дека алгоритмите кои следат што гледаат корисниците и им нудат слична содржина, исто така, може да имаат штетен ефект врз младите.
„Ако вашето дете има проблеми со нарушување во исхраната, анксиозност или депресија, веројатно ќе му се сервираат содржини поврзани со овие теми – а тоа може да предизвика уште поголема штета“, истакнува Грифин.
Ако родителите забележат дека нивното дете поминува премногу време зјапајќи во екранот на паметниот телефон и гледајќи видеа на ТикТок, решението не е да му се одземе телефонот или да му се забрани апликацијата.
Првиот чекор е отворен разговор со децата за потенцијалните негативни последици од претераната употреба. Потоа воведување на одредени ограничувања за тоа колку време всушност може да потрошат гледајќи видеа.
Проф. Грифин советува да ја овозможите опцијата за управување со содржината на екранот на паметниот телефон, што ви овозможува да дефинирате колку долго дневно може да се користи одредена апликација. Кога ќе истече ова време, екранот се заклучува, а за отклучување треба да се знае PIN-кодот.
„Погрижете се да бидат вклучени и во други активности како што се спорт и други физички активности, што ќе ги оддалечи од екраните. Децата треба да имаат урамнотежен живот и да поминуваат барем некое време во семејни активности“, советува професорката. (Verywell)
