ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Квалитетот на животот на дете со срцева мана зависи од видот и тежината на маната. Дијапазонот на тегобите е широк – од комплетно отсуство на тегоби кај полесните аномалии до животозагрозувачки состојби“, објаснува прим. д-р Јасна Анастасовска, специјалист педијатар ревматокардиолог. Понатаму, критериумите и времето за решавање на срцевата мана со интервентна или оперативна процедура зависат од видот и тежината на маната, како и состојбата и возраста на детето, додава прим. д-р Анастасовска, притоа напоменувајќи дека само во малку, високоразвиени земји во светот се прават обиди за пренатално решавање на срцевата мана.
Кои се најчестите срцеви проблеми со кои се соочуваат новороденчињата? Што кога кардиолошкиот наод при испис од родилиште не е уреден?
Прим. д-р Анастасовска: Сомнение за срцева мана кај бебето може да се постави веднаш по раѓање, уште во породилиште. Појава на шум на срце, отежната адаптација на новороденото, зависност од кислород, особено доколку состојбата не се подобрува со кислородна терапија, помодрување во мир и при плач, отежнато дишење, срцева аритмија, се некои од симптомите и знаците кои можат да бидат причинети од постоење на срцева аномалија. Со ехокардиографскиот преглед се поставува дијагнозата и доколку се открие срцева мана, бебето се упатува на понатамошно следење кај педијатар кардиолог.
Пренаталниот скрининг на аномалии на срцето се реализира во 20-21 гестациска недела. Можноста за нивно детектирање е околу 60 проценти. Во критериумите за пренатална дијагностика една од целите е откривање на тешки, комплексни срцеви мани и запознавање на родителите за нивната природа, тежина и можност за решавање
Дали и во колкав процент се детектираат и следат вродените срцеви аномалии уште додека е бебето во стомакот на мајката?
Прим. д-р Анастасовска: Пренаталниот скрининг на аномалии на срцето се реализира во 20-21 гестациска недела. Можноста за нивно детектирање е околу 60 проценти. Во критериумите за пренатална дијагностика една од целите е откривање на тешки, комплексни срцеви мани и запознавање на родителите за нивната природа, тежина и можност за решавање.
Од што зависи каков квалитет на живот ќе има едно детенце со срцева мана? Колку е битна брзината на изведување на интервенциите во потешките случаи, смее ли да се чека по доаѓањето на свет?
Прим. д-р Анастасовска: Квалитетот на животот на дете со срцева мана зависи од видот и тежината на маната. Дијапазонот на тегобите е широк – од комплетно отсуство на тегоби кај полесните аномалии, до животозагрозувачки состојби. Критериумите и времето за решавање на срцевата мана со интервентна или оперативна процедура зависи од видот и тежината на маната, како и состојбата и возраста на детето. Само во малку, високоразвиени земји во светот се прават обиди за решавање на срцевата мана, пренатално.
Кои се најбитните симптоми кои упатуваат на можен кардиолошки проблем кај детето и се воедно сигнал за упат на преглед кај педијатар кардиолог?
Прим. д-р Анастасовска: Некои од симптомите веќе ги спомнавме кај новородените, како задишување, помодрување, тахикардија, аритмија. Шумот на срце останува најчеста причина за упатување на детето кај педијатар кардиолог. Други знаци кои можат да побудат сомнение за срцева мана се повторувачки тешки белодробни заболувања, послабо напредување, губитоци на свест, покачен артериски притисок кај детето и др.
Кај вродените срцеви аномалии секогаш постои шум, но шум може да се крие и кај здрави деца т.н. невин шум. Што всушност претставува невиниот шум, дали е опасност по здравјето на детето?
Прим. д-р Анастасовска: Функционалниот или т.н. невин шум се среќава кај околу 80 проценти од здравите деца, во текот на растењето. Бидејќи е шум кој потекнува од нормалните структури на здравото срце, не предизвикува никакви субјективни тегоби и не е поврзан со никакви други клинички манифестации. Може да се јави од најрана доенечка возраст и да постои или да се јавува до завршување на пубертетот. Не е причина за никакви ограничувања. Дијагнозата е многу едноставна – ехокардиографија.
Недетектирани срцеви аномалии може да бидат фатални во периодот на интензивен раст и кога почнува посериозно да се занимава со одреден спорт, кој бара поголем физички напор. Сведоци сме на несреќни ситуации на самите спортски терени, каде што колабираат спортисти кои претходно не се жалеле на проблеми со срцето. Што би им порачале на родителите? Како да се детектира евентуален кардиолошки проблем доколку истиот не е манифестен? Што не смее да се игнорира?
Прим. д-р Анастасовска: Децата кои активно се занимаваат со спорт, треба да се редовно следени од лекар, најчесто на спортска медицина каде се прави клиничка проценка, основна лабораторија, ЕКГ и стрес тест, на секои 6 месеци.
Функционалниот или т.н. невин шум се среќава кај околу 80 проценти од здравите деца, во текот на растењето. Бидејќи е шум кој потекнува од нормалните структури на здравото срце, не предизвикува никакви субјективни тегоби и не е поврзан со никакви други клинички манифестации. Може да се јави од најрана доенечка возраст и да постои или да се јавува до завршување на пубертетот. Не е причина за никакви ограничувања
Доколку детето се жали на некои тегоби при физичка активост, или доколку на прегледот се открие некое отстапување од нормалната работа на срцето, се упатува на доиследување кај педијатар кардиолог. Тој, според направените прегледи, дава мислење и дозвола за спортување, намалување на интензитетот на физичката активност или прекинување на тренинзите. Некогаш се работи за привремени ограничувања, некогаш за трајни, зависно од наодите на направените контроли и состојбата на детето.
