ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Сите деца во првите години од животот ќе развијат лимфоденопатија или зголемување на лимфните јазли во некоја регија, а најчесто се работи за бенигна патологија, објаснува проф. д-р Светлана Кочева, педијатар-хематоонколог, ЈЗУ Универзитетска клиника за детски болести-Скопје. „Зголемените лимфни јазли никогаш не се анализираат само тие. Дијагнозата треба да произлезе од внимателната анамнеза и комплетен клинички преглед на пациентот, детето, којшто ќе ги опфати сите органски системи. Треба да се има целата слика, ако постои какво било сомневање треба децата да се следат и текот на болеста многу брзо ќе покаже дали се индицирани дополнителни иследувања или не“, додава проф. д-р Кочева.
Речиси сите деца во одреден момент ќе развијат лимфоденопатија – што всушност претставува оваа состојба и кои се најчестите причини за повеќекратното зголемување на лимфните јазли кај децата?
Проф. д-р Кочева: Сите деца во првите години од животот или најчесто до осумгодишна возраст ќе развијат лимфоденопатија или зголемување на лимфните јазли во некоја регија, а тоа е најчесто цервикалната или вратната регија којашто е достапна за палпација, односно за преглед. Лимфните јазли во аксиларната или ингвиналната регија.
Најчеста причина за зголемување на лимфните јазли во овие регии се вирусни или бактериски инфекции. Меѓутоа поради можноста лимфните јазли да се зголемат и кај многу сериозни хематолошки заболувања, сепак, тие побудуваат голема вознемиреност и кај лекарите и кај родителите.
Најчесто се бенинги, но во ретки случаи може да бидат и вовед во малигна болест, што никој не го посакува. Кои се најчестите симптоми на лимфоденопатијата и како се дијагностицира?
Проф. д-р Кочева: Најчесто болеста започнува со зголемување на лимфните жлезди, на лимфниот јазол во една или повеќе регии, тоа е очигледно и пациентите може и самите да го забележат и најчестата поплака на децата или родителите е појава на грутки, на оток во вратната или некоја друга регија. Да, може да биде поврзано и со појава на системски симптоми: појава на покачена температура, течење на носот, болки во грлото, кога многу повеќе зборува за воспалителна етиологија на зголемената лимфна жлезда и тоа е најчесто вирусна или бактериска.
Меѓутоа, може да се појават и други придружни симптоми кои ќе сугерираат на специфична клиничка слика во којашто една од клиничката презентација е зголемена лимфна жлезда.
Симптоми кои укажуваат на дополнителни испитувања се кога лимфоденопатијата се одржува подолго односно ќе добие субакутен или хроничен тек, кога големината на лимфниот јазол е повеќе од 2 см, кога таа се наоѓа во специфични регии кои почесто се асоцирани со сериозни болести, тоа е на пример, најчесто супраклавикуларната регија, кога нема одговор на применетата терапија и кога состојбата на детето се влошува, односно кога се појавуваат симптоми и знаци коишто укажуваат на нарушено здравје
Лимфоденопатијата може да биде локализирана и генерализирана – кои се карактеристиките?
Проф. д-р Кочева: Локализирана лимфоденопатија претставува зголемување на лимфните јазли само во една регија. Регионалната лимфоденопатија е најчесто резултат на инфекција во зафатениот јазол и/или неговата дренажна област. Кога зборуваме за генерализирана лимфоденопатија, лимфните јазли се зголемени во повеќе од две независни регии – таа е предизвикана од системска болест и често е придружена со абнормални физикални наоди во други системи.
Независно од присуството на лимфни жлезди, некогаш и температура и во моментот акутна, лоша клиничка слика, никогаш не треба да се даваат кортикостероиди пред да се постави дијагнозата на болест
Што кога лимфоденопатијата не е придружен симптом на заболување кое е манифестирано со јасна клиничка слика, кога опстојува повеќе од две недели без јасна причина? Кои симптоми укажуваат на дополнителни испитувања?
Проф. д-р Кочева: Кога лимфоденопатијата се одржува подолго односно ќе добие субакутен или хроничен тек, кога големината на лимфниот јазол е повеќе од 2 см, кога таа се наоѓа во специфични регии кои почесто се асоцирани со сериозни болести, тоа е на пример, најчесто супраклавикуларната регија, кога нема одговор на применетата терапија и кога состојбата на детето се влошува, односно кога се појавуваат симптоми и знаци коишто укажуваат на нарушено здравје. Тоа може да биде намален апетит, загуба во телесна тежина, може да се појави и ноќно потење, може да се појави и чешање по кожата, така што дополнителни симптоми коишто ќе се поврзат и ќе индицираат дополнителни иследувања.
На што треба да внимаваат педијатрите и семејните лекари кога станува збор за лимфоденопатиите во детската возраст?
Намален апетит, загуба во телесна тежина, ноќно потење, чешање по кожата се дел од симптомите при лимфоденопатија кои индицираат дополнителни иследувања
Проф. д-р Кочева: Зголемените лимфни јазли никогаш не се анализираат само тие. Дијагнозата треба да произлезе од внимателната анамнеза и комплетен клинички преглед на пациентот, детето, којшто ќе ги опфати сите органски системи. Треба да се има целата слика, ако постои какво било сомневање треба децата да се следат и текот на болеста многу брзо ќе покаже дали се индицирани дополнителни иследувања или не. Најчесто се работи за бенигна патологија, којашто не треба да индицира голем број на испитувања што е многу често случај.
Каков е развојниот пат на лимфните јазли?
Проф. д-р Кочева: Кај децата лимфните јазли се нормално поголеми и тоа кај помалите деца заради тоа што тие секојдевно доаѓаат во контакт со нови вируси коишто го стимулираат имунолошкиот систем и имунолошкиот одговор во организмот, така што кај помалите деца нормално се поголеми и нормално се палпабилни во еден период од животот. Како што растат децата, тие се намалуваат, во тинејџерската возраст се поретко палпабилни без некоја објективна причина, поретки се инфекциите и почесто се асоцирани со некоја друга причина.
Како се третираат лимфоденопатиите во детската возраст?
Проф. д-р Кочева: Би дополнила дека најчесто лимфоденопатиите бидејќи имаат вирусна етиологија не треба да се лекуваат и не треба да се инсистира на антибиотска терапија, без разлика што се одржуваат некогаш и подолго време. Треба да се има и трпение, особено ако состојбата на детето е добра и ако нема други симптоми коишто ќе укажат на потреба од испитувања. Кај бактериските лимфаденитиси е индицирана антибиотска терапија, треба да се одберат антибиотици со широк спектар во зависност од возраста на пациентот додека да се добијат микробиолошки анализи. Но независно од присуството на лимфни жлезди, некогаш и температура и во моментот акутна, лоша клиничка слика, никогаш не треба да се даваат кортикостероиди пред да се постави дијагнозата на болест.
