Сипаници/варичела е состојба која може да се препознае по појавата на ненадеен осип на телото, придружен со покачена температура, чувство на малаксаност, болки во зглобовите и мускулите.
Сипаниците се сметаат за една од најзаразните болести, со оглед на брзината на нејзиното ширење. Кај децата на возраст од една до седум години, тие се први на листата на заразни болести.
Во Македонија, како и во повеќето земји, најчесто се среќаваат три вида сипаници:
- Варичела (овчи сипаници)
- Морбили (мали сипаници)
- Рубеола (црвени сипаници)
Секоја од овие болести предизвикува различни симптоми и потребно е различно лекување.
Како да препознаете сипаници: Како изгледаат кога избиваат и како да знаете дека се работи за варичела?
Варичелата или овчите сипаници се карактеризираат со специфични симптоми кои можат да се препознаат кога болеста ќе избие. Еве опис на тоа како изгледа сипаницата кога ќе избие:
Црвени точки – сипаниците обично започнуваат како ситни црвени точки кои се појавуваат на кожата. Овие точки брзо се претвораат во плускавци.
Блескави плускавци – црвените точки се развиваат во мал плик исполнет со проѕирна течност. Плускавците може да се разликуваат по големина, а некои од нив може да бидат поголеми од другите.
Чешање – кожата околу плускавците може многу да чеша. Важно е да не се чепкаат или гребат плускавците за да се спречи оштетување на кожата и да се намали ризикот од инфекција.
Групирање – Плускавците често се групираат заедно, создавајќи црвени, суви области на кожата. Тие можат да се појават низ целото тело, вклучувајќи го лицето, вратот, рацете, нозете и пределот на гениталиите.
Кори – по неколку дена, плускавците може да се отворат и да формираат рани кои потоа се сушат и формираат кори. Кога лушпите ќе паднат, одоздола останува нова кожа.
Важно е да се напомене дека сипаниците може да предизвикаат непријатност, чешање и треска. Симптомите обично се појавуваат 10 до 21 ден по изложувањето на вирусот Ако се сомневате на варичела, важно е да побарате лекарска помош и да добиете соодветни совети за третман и управување со симптомите.
Кои се вообичаени симптоми на сипаници?
Ќе ги објасниме специфичните симптоми на сите видови сипаници.
Симптоми на варичела (овчи сипаници):
- Осип
- Зголемена температура
- Општа слабост и замор
- Главоболка
- Болка во телото (мускули и зглобови)
- Губење на апетит
- Чешање
- Промени во столицата
- Проблеми со спиењето (поради интензивно чешање)
- Кашлица или течење на носот
Симптомите обично започнуваат 10 до 21 ден по изложувањето на вирусот, а болеста може да трае од неколку дена до неколку недели.
Симптоми на морбили (мали сипаници):
- Треска (може да се појави неколку дена пред другите симптоми)
- Течење на носот и кивање
- Кашлица (главно сува)
- Конјунктивитис
- Фотофобија (чувствителност на светлина)
- Мали бели дамки кои изгледаат како зрна бибер може да се појават во устата неколку дена пред да се појави осипот
- Осип (обично започнува на лицето па се шири понатаму; црвени точки кои се спојуваат)
- Висока температура
- Болка во грлото
- Општа слабост и замор
Симптомите обично започнуваат 10 до 14 дена по изложувањето на вирусот. Важно е да се напомене дека морбилите може да предизвикаат сериозни компликации, особено кај деца под пет години, бремени жени и лица со ослабен имунолошки систем.
Симптоми на рубеола (црвени сипаници):
Симптомите на рубеола, познати и како „германски или тридневни морбили“, варираат од благи до умерени и обично се појавуваат две до три недели по изложувањето на вирусот. Еве неколку вообичаени симптоми на рубеола:
- Осип (почнува на лицето и брзо се шири по целото тело)
- Зголемена температура
- Симптоми слични на грип (замор, болки во мускулите и зглобовите, главоболка, отечени лимфни јазли)
- Конјунктивитис
- Намален апетит
- Фотофобија (чувствителност на светлина)
Важно е да се напомене дека некои луѓе може да имаат рубеола без да покажуваат симптоми или да имаат многу благи симптоми.
Како се пренесуваат сипаниците?
За да се заразите со вирусот варичела, неопходен е доволно долг контакт лице в лице. Инфекцијата е можна и преку контакт со површина контаминирана со овој вирус. Исклучително се мали шансите да се заразите со вирусот со самиот престој во затворен простор со заразено лице. Токму поради оваа причина овие сипаници најлесно се пренесуваат во градинките, каде децата се во директен контакт.
Овој вирус најчесто се пренесува по капков пат, што значи дека се пренесува преку ситни капки течност што заразениот со варичела ги исфрла во воздухот со кашлање, кивање или зборување. Овие капки може да го содржат вирусот, а потоа здравите луѓе можат да се заразат со вдишување заразен воздух.
Директниот контакт со заразено лице исто така може да доведе до пренесување на вирусот. Со допирање на плускавци или осип на кожата на заразено лице или со споделување на предмети кои биле во контакт со заразена кожа (на пр. облека, крпи), постои ризик од пренесување на вирусот.
Инкубацијата го претставува периодот што се јавува по контакт со заразено лице, кога лицето не покажува никакви симптоми.
По периодот на инкубација, може да се појават симптоми како малаксаност, болка, замор и температура и дури тогаш се јавува формирање на красти. Некои деца може да добијат покачена телесна температура, но некои деца развиваат сипаници без треска.
Најпрво се појавуваат мозолчиња кои се полни со течност, кои потоа пукаат и се формираат красти. Осипот може да се појави каде било на телото, вклучувајќи ги гениталиите и мукозните мембрани.
