Во свет во кој екраните и стресот често ги прават децата пооддалечени од кога било, Данска направи нешто извонредно – ја претвори емпатијата во главен предмет во училиштата, нагласувајќи ја нејзината важност во образованието.
Од 1993 година, емпатијата е дел од националната програма за образование во Данска за деца на возраст од 6 до 16 години. Локално познат како Klassens tid („одделенски час“), овие часови им помагаат на учениците да ги разберат емоциите, да решаваат конфликти и да се поддржуваат меѓусебно – вештини подеднакво важни како математиката или природните науки.
Што е едукација за емпатија?
Емпатијата не е само „убаво е да се има“. Таа е животна вештина која, според истражувањата, може да се научи, негува и зајакнува – исто како читањето или решавањето проблеми.
Вклучувајќи ја емпатијата во наставата, Данска создаде училишна култура заснована на соработка, а не на натпреварување. Наместо „кој е најдобар“, учениците се фокусираат на „како можеме да си помогнеме еден на друг за да успееме“
Невронауката потврдува дека практикувањето емпатија го активира и зајакнува делот од мозокот што е поврзан со емоционална регулација, гледање од различни перспективи и донесување одлуки. Кога децата учат да ги препознаваат и разбираат чувствата на другите, тие ја развиваат емоционалната интелигенција – темел за отпорност, соработка и здрави меѓучовечки односи.
„Емпатијата е мускул. Колку повеќе ја учиме, толку посилна станува,“ вели д-р Мишел Борба, авторка на UnSelfie: Why Empathetic Kids Succeed in Our All-About-Me World.
Резултати: помалку насилство, посреќни деца
Емпатијата во образованието донесе видливи резултати во Данска:
- Само 6,3 % од данските ученици искусуваат редовно малтретирање (булинг) – една од најниските стапки во Европа.
- Учениците велат дека се посреќни и позадоволни од животот од нивните врсници во другите земји.
- Наставниците забележуваат дека училниците станале покооперативни, помалку конкурентни и дека учениците покажуваат поголема емоционална зрелост.
Вклучувајќи ја емпатијата во наставата, Данска создаде училишна култура заснована на соработка, а не на натпреварување. Наместо „кој е најдобар“, учениците се фокусираат на „како можеме да си помогнеме еден на друг за да успееме“.
Со порастот на автоматизацијата, социјалните медиуми и академскиот притисок, емоционалната интелигенција станува една од највредните вештини за новите генерации
„Клучот не е само да им кажеме на децата ‘биди љубезен’, туку да им овозможиме секојдневни ситуации во кои ќе ја практикуваат емпатијата – сè додека не стане природна,“ велат Џесика Џоел Александер и Ибен Сандахл во The Danish Way of Parenting.
Како Данска ги учи децата на емпатија во училница
За време на неделните часови за емпатија, наставниците ги поттикнуваат учениците да:
- споделуваат предизвици со кои се соочуваат – училишни или лични,
- го слушаат мислењето и приказните на другите без прекинување и осуда,
- работат заедно на решенија како одделение,
- размислат како другите би се чувствувале во различни ситуации.
Овие разговори ја градат самосвеста, толеранцијата и сочувството. Со тек на време, децата учат да ја ценат добрината исто колку и постигнувањето – суштински дел од данската образовна филозофија.
Овие часови не се само разговори – тие создаваат чувство на припадност, пријателство и меѓусебна поддршка.
Како да ја поттикнете емпатијата дома
Не мора да живеете во Данска за да одгледате дете со емпатија. Еве неколку едноставни начини:
- Поставувајте прашања за чувства:
„Како мислиш дека се чувствуваше твојот пријател кога тоа се случи?“ Разбирањето на емоциите е клучен дел од емпатијата.
- Бидете пример за емпатија:
Нека вашето дете ве види како внимателно слушате, ги потврдувате емоциите и смирено решавате конфликти.
- Играјте улоги:
Вежбајте ситуации со несогласувања или повредени чувства.
- Пофалете ја емпатијата отворено:
Кога детето покажува сочувство, именувајте го тоа – „Многу убаво од тебе што помогна.“
- Поттикнувајте тимска работа:
Избирајте игри, домашни задачи и активности што бараат соработка и взаемна поддршка.
Емпатијата – клуч за иднината
Со порастот на автоматизацијата, социјалните медиуми и академскиот притисок, емоционалната интелигенција станува една од највредните вештини за новите генерации.
Децата кои учат емпатија од рана возраст имаат поголеми шанси да:
- создадат здрави пријателства,
- се справуваат подобро со анксиозност и стрес,
- постигнуваат подобри академски резултати,
- станат отворени и грижливи возрасни личности.
Емпатијата не ги прави децата „слаби“ – таа ги прави посилни, посвесни и емоционално интелигентни. Токму овие квалитети им помагаат да водат, да разбираат и да напредуваат – и во училницата и во животот, пишува Today’s Mama.
