ПИШУВА:
М-р Ивана Урдаревиќ
логопед, специјален едукатор и рехабилитатор
♦♦♦♦♦♦♦
ПИШУВАЊЕТО е најсложена човечка способност и тоа ги интегрира скоро сите мозочни функции. Различните видови на пишување имаат различен степен на тежина во зависност од тоа колку мора да се ангажира при извршување на одредена задача. Степенот на тежина расте според следниот редослед: препис, диктат, опис на слика, пишување после нечие зборување, опис на доживување, пишување на дадена тема и самостојно пишување на состав.
- Препис
- Идентично препишување по пример;
- Препишување од печатно на ракописно и обратно;
- Препишување од еден вид на писмо (од латиница на кирилица и обратно).
- Диктат
- Диктат на текст со позната содржина;
- Диктат на текст со непозната содржина.
- Опис на слика
Се разликува од диктатот на два начина:
- лишеност од акустичкиот модел кон кого се пишува;
- самостојниот говор воден од слика станува доминантен што значи се внесува значајна семантичка компонента.
Постојат два вида на опис:
- Единствена со повеќе детали кога детето настојува да ги наброи деталите;
- Слики дадени по содржински ред (стрип приказна).
- Пишување после нечие зборување – му овозможува на детето да се раководи по одреден модул кој му го овозможува наставникот или логопедот.
- Опис на доживување – претставува лесна и тешка задача за детето, зависно од тоа колку е детето старо и интелектуално зрело.
- Пишување на дадена тема – претпоставува одредени знаења кои низ дадена тема детето треба да ги искаже.
- Креативно пишување – највисок облик на пишување кое подразбира самостојно избирање на тема која се обработува.
Постојат 4 видови на дисграфија:
- Визуелни дисграфии
- Аудитивни
- Јазични
- Графомоторни
1. Визуелните дисграфии настануваат како резултат на пореметување во визуелната перцепција и дискриминација, визуелна меморија, просторна ориентација или поради стеснет опсег на визуелна перцепција.
Симптоми:
- Неможност за разликување слични букви;
- Тешкотии со запамтување букви;
- Превртување на спротивна страна, горе, доле;
- Пишување од десно на лево (огледалско пишување);
- Пишување броеви од спротивна страна;
- Цртање предмети и ликови со превртени фигури.
2. Аудитивните дисграфии настануваат заради неразвиен фонематски слух. Во пишувањето секогаш се појавува буква која ја заменува онаа што требало да биде напишана.
3. Јазичните дисграфии – имаат во основа патолошки јазичен развој и патолошки неразвиен говор. Се јавуваат кај деца кои имаат развојна дисфазија, кај деца со артикулативни пореметувања итн.
4. Графомоторни дисграфии – претставуваат одредени тешкотии во пишувањето заради неразвиени и некоординирани графомоторни движења на рацете кои го доведуваат во прашање самиот ракопис, а не неговата содржина и правописна страна.
