Анксиозно растројство на одвојување е состојба кога детето станува исплашено и вознемирено кога е подалеку од дома или е одвоено од некоја блиска личност – обично родител или старател, за која е силно приврзано. Некои деца развиваат и физички симптоми како главоболка или болки во стомакот при самата помисла на разделување. Стравот од разделба предизвикува голема вознемиреност и може да го попречи нормалното функционирање на детето, како одење на училиште, игра со други деца, јадење или спиење.
Зајакнувањето на независноста и самодовербата на детето преку поддршка и одобрување може да помогне во спречувањето на идните епизоди на анксиозност
Анксиозноста при разделување е нормална појава кај многу мали деца (на возраст од 8 до 14 месеци). Децата често поминуваат низ фаза кога се „лепат“ за родителите и се плашат од непознати луѓе и места. Но, кога овој страв трае подолго од 4 недели, е изразено силен и се јавува кај дете постаро од 6 години, можеби се работи за анксиозно растројство на одвојување.
Анксиозноста при разделување зафаќа околу 4–5 % од децата во САД на возраст од 7 до 11 години. Ретко се јавува кај тинејџери, само кај околу 1,3 %. Ги погодува подеднакво и машките и женските деца.
Симптоми на анксиозно растројство на одвојување
Најчести симптоми се:
- Нереален и долготраен страв дека нешто лошо ќе му се случи на родителот/старателот ако детето се одвои од него.
- Нереален и долготраен страв дека нешто лошо ќе му се случи на детето ако се одвои од родителот.
- Одбивање да оди на училиште за да остане со родителот/старателот.
- Одбивање да заспие без присуство на родителот или да спие надвор од дома.
- Страв да остане само.
- Кошмари поврзани со разделување.
- Неспремност да спие само.
- Неволно мочање во кревет.
- Жалби на физички симптоми (главоболка, болка во стомак).
- Чести тантруми или молење да не се раздели.
- Интензивен страв или чувство на вина.
Стравот од разделба предизвикува голема вознемиреност и може да го попречи нормалното функционирање на детето, како одење на училиште, игра со други деца, јадење или спиење
Причини и ризик фактори
Можни причини и ризици се:
- Значаен стресен или трауматски настан во животот на детето, како што е хоспитализација, смрт на блиска личност или миленик, промена на средината (на пример, селење во нова куќа или промена на училиште).
- Децата чии родители се претерано заштитнички настроени може да бидат посклони кон анксиозност од разделба. Всушност, тоа не мора нужно да биде болест на детето, туку е и знак на анксиозност од разделба од страна на родителите – родителот и детето можат заемно да си ја потхрануваат анксиозноста.
- Децата со анксиозност од разделба често имаат членови на семејството со анксиозност или други дијагнози на ментално здравје, што укажува дека ризикот од добивање на нарушувањето може да биде наследен.
- Несигурна приврзаност со родителот или старателот.
- Изложеност на стрес.
- Присуство на други анксиозни нарушувања (панични напади, социјална анксиозност, фобии, агорафобија).
- Децата со анксиозно растројство на одвојување може исто така да имаат и опсесивно-компулсивно нарушување или депресија.
Во потешки случаи, на пример, кога детето одбива да оди на училиште, третманот вклучува поинтензивна терапија и може да содржи вклучува додавање лекови. Целите на третманот вклучуваат намалување на анксиозноста кај детето, развивање чувство на сигурност кај детето и лицата кои се грижат за него и едукација на детето и семејството/лицата кои се грижат за него за потребата од природни разделби
Дијагноза на анксиозно растројство на одвојување
Лекарот ќе го прегледа детето и ќе побара симптоми типични за ова нарушување. Ако се присутни, докторот ќе ве праша за медицинската историја на вашето дете и ќе исклучи други заболувања. Може да ви побара да пополните скрининг-прашалници поврзани со однесувањето на детето.
Иако не постојат лабораториски тестови за специфично дијагностицирање на анксиозно растројство на одвојување, лекарот може да користи различни тестови – како што се крвни тестови и други лабораториски мерки за да исклучи физичка болест или несакани ефекти од лекови како причина за симптомите.
Доколку не најде знаци на физичка болест, лекарот може да го упати вашето дете кај детски и адолесцентен психијатар или психолог, професионалци за ментално здравје кои се специјално обучени за дијагностицирање и лекување на ментални болести кај деца и тинејџери. Психијатрите и психолозите користат специјално дизајнирани алатки за интервјуирање и проценка за да го проценат детето за ментална болест. Лекарот ја базира дијагнозата врз извештаите за симптомите на детето и нивното набљудување на ставот и однесувањето на детето.
Третман
Повеќето благи случаи на анксиозно растројство на одвојување се третираат со терапија која ги идентификува целите и создава стратегија за нивно постигнување и не бара медицински третман. Во потешки случаи, на пример, кога детето одбива да оди на училиште, третманот вклучува поинтензивна терапија и може да содржи додавање лекови. Целите на третманот вклучуваат намалување на анксиозноста кај детето, развивање чувство на сигурност кај детето и лицата кои се грижат за него и едукација на детето и семејството/лицата кои се грижат за него за потребата од природни разделби. Третманите што можат да се користат вклучуваат:
- Когнитивно-бихевиорална терапија: Главна форма на терапија. Детето учи како да се справи со раздвојувањето без тоа да му предизвикува страв или нарушување. Се работи на промена на начинот на размислување и однесување. Може да вклучува и семејна терапија.
- Медикаменти: Во потешки случаи, може да се користат антидепресиви или други лекови за анксиозност.
- Интервенција во училиштето: Стручни лица во училиштето можат да работат со детето и да помогнат во создавање поддржувачка средина.
- Улога на родителите: Разговарајте со терапевтот на вашето дете за подобро да разберете како анксиозното растројство на одвојување влијае врз него во секојдневниот живот. Погрижете се вашето дете да може да присуствува на закажаните термини за терапија на време. Редовниот третман ќе доведе до подобри резултати. Дознајте што ги предизвикува симптомите на анксиозност кај вашето дете и применувајте техники на терапија за да му помогнете на вашето дете да ги контролира своите чувства дома или во училиште.
Превенција на нарушувањето
Не постои познат начин да се спречи анксиозноста од разделба, но препознавањето и дејствувањето врз основа на симптомите кога ќе се појават може да го олесни страдањето и да спречи ескалација на симптомите и понатамошно оштетување. Покрај тоа, зајакнувањето на независноста и самодовербата на детето преку поддршка и одобрување може да помогне во спречувањето на идните епизоди на анксиозност.
Прогноза
Повеќето деца со анксиозно растројство на одвојување се подобруваат, но симптомите може да се појавуваат повторно, особено во стресни периоди. Најдобри резултати се постигнуваат со рана интервенција и вклучување на целото семејство. (WebMD)
