За менталното здравје како тема се почесто се разговара и на глобално ниво бидејќи вообичаените проблеми со менталното здравје како што се депресијата и анксиозноста, се сметаат за една од водечките причини за попреченост на глобално ниво. Ваквите проблеми имаат изразено негативни последици по физичкото и по менталното здравје на поединците, но и по националните здравствено-социјални системи, истакна министерот за здравство Фатмир Меџити на денешната национална конференција за менталното здравје и следни чекори, во организација на УНИЦЕФ.
„Иако ова е мулти-секторски елемент каде повеќе владини чинители треба да учествуваат во справување со менталното здравје. Ние како Министерство за здравство сме горди што успеавме со поддршка на УНИЦЕФ и УСАИД, како и Универзитетските клиники за психијатрија и гинекологија, да обезбедиме научни податоци, за првпат од таков размер во државата, и на оваа тема, и тоа со фокус на адолесцентите и нивните фамилии, како и жени во перинатален период. Нашите активности ги базираме и врз основа на научен пристап, односно на медицина заснована на докази. Затоа и голема благодарност на УНИЦЕФ за покажаната поддршка за овие научно истражувачки активности, а ние возвративме со високо квалитетни извештаи, докажани и со оценки од признати интернационални институции за квалитетот на анализите. Со тоа ги покажуваме и нашите капацитети на УКИМ, но и на професионалците во нашиот здравствен систем. Овие студии се основа, темел на сите понатамошни политики во оваа сфера“, истакна министерот.
Министерството за здравство, како што појасни тој, веќе има Стратегија за ментално здравје 2018 – 2025, но сепак сметаат дека постои можност за ревизија на истата, особено со акцент на деца и адолесценти.
„Прв приоритет на Националната здравствена стратегија е менталното здравје на деца и адолесценти, односно развојот на мрежа на институции во државата со помош на Европската Унија – се очекуваат конкретни проектни планови во текот на оваа година. Воочивме недостаток на сервиси, а евидентно е дека менталното здравје е „тивка“ епидемија после ковид пандемијата, особено за децата и младите“, подвлече тој.
Министерот рече дека за квалитетна работа во областа на менталното здравје, потребни се стручни лица.
„Сепак, многу важен елемент е и подигање на свеста и спроведување на јавни кампањи за промоција на менталното здравје, но и намалување на стигмата за барање на помош и поддршка. Нарушено ментално здравје не е класична здравствена дијагноза, напротив, тука збориме и за позитивно ментално здравје и благосостојба, на која не треба да гледа само како медицински феномен, туку и многу повеќе од тоа. Од здравстен аспект, ние може да разговараме и за поддршка и развивање различни модалитети на услуги за менталното здравје на децата и младите, и зајакнување на веќе постоечките – затоа како Министерство активно соработуваме со Клиниката за психијатрија за разгледување на препораките од студиите и начин како дел од тие препораки да се имплементираат“, додаде тој.
Освен градење на човечки капацитети, како што нагласи министерот, Министерството за здравство води сметка и за подобрување на инфраструктурните услови.
„Во тој контекст, за две недели ќе започне реконструкцијата на Психијатриска клиника како како прва здравствена институција во рамките на грантот на Светска банка за енергетска ефикасност, а свој придонес ќе даде и Министерството во внатрешното реновирање на клиниката. Се надеваме дека ќе најдеме одржлив модел преку ревизија на постоечките програми и стратегии. Посветеноста на Минстерството ќе ја покажеме преку креирање на сооодветни политики и имплементација на истите, пред се во соработка со УНИЦЕФ И СЗО, како и во координацијата со другите министерства и национални институции, сподели Меџити.
Време е да ја прекинеме тишината и да зборуваме искрено, гласно и отворено за менталното здравје, изјави сопругата на претседателот на државата, Елизабета Ѓоргиевска.
„Менталното здравје е глобално прашање. Над 1 милијарда луѓе, според Светската здравствена организација (СЗО), се соочуваат со проблеми поврзани со менталното здравје, додека пак УНИЦЕФ проценува дека 1 од 7 деца и млади луѓе ширум светот имаат одредени проблеми со менталната здравствена состојба. Денеска ќе имаме можност да ги слушнеме и последните наоди од истражувањата за влијанието на КОВИД-19 врз менталното здравје кај адолесцентите и нивните семејства, како и кај жените во перинаталниот период во Северна Македонија. Ја поздравувам оваа исклучително значајна студија изработена од УНИЦЕФ во соработка со Универзитетската клиника за психијатрија од Скопје, со која не само што добиваме појасна слика за состојбата во земјата по ова критично прашање, туку и насоки како да се надминат овие предизвици. Ќе се согласите, неминовен е заеднички ангажман на сите релевантни чинители, носители на одлуки, здравствени, образовни и социјални инстанци, навремени институционални одговори со оглед на ургентноста на проблемот и неговиот пораст, за што ќе чуеме подетално од следните говорници, рече таа.
Фактот дека денешниот одзив е олку голем, вашето присуство и посветеноста, секој во својот домен, како што додаде таа, ме уверува во остварувањето на заедничката цел – создавање на безбеден простор и пристап до услугите за подобрување на менталната здравствена состојба.
„Со оглед на тоа дека овие нарушувања може да влијаат на секого, без разлика на возраста, полот, етничката припадност или социо-економскиот статус, овде сме да разговараме за модалитетите на сеопфатен пристап за решавање на ова горливо прашање.Во текот на изминатите години направени се чекори во контекст на подигнување на свеста за менталното здравје и разбивање на стигмата поврзана со него. Сѐ повеќе луѓе зборуваат за нивните сопствени борби со менталното здравје, сѐ почесто се разговара за корелацијата меѓу менталното и физичкото здравје. Но, очигледно имаме уште многу работа. И како индивидуи, и како колектив. Сериозноста на ситуацијата налага меѓусекторски одговор за развој на веќе постоечката национална стратегија, како што сугерираат и самите студии, преку повеќе инвестиции во услуги за менталното здравје и психосоцијална поддршка за сите деца, адолесценти и нивните семејства, поддршка за семејствата преку програми кои промовираат позитивно родителство, грижа и промена на наративот за перцепцијата на негата на менталното здравје“, истакна таа.
Да ги срушиме стереотипите и да создадеме амбиент во кој грижата за менталното здравје ќе биде општо прифатена, посочи Ѓоргиевска, а не табу тема.
